Venera u krznu, u Vuku
Drama Dejvida Ajvsa “Venera u krznu”, koja preispituje temu mazohizma, odnose dominacije i pokoravanja, kao i pozicije i igre moći na više nivoa i planova, biće premijerno izvedena 20. aprila na sceni Teatra Vuk, u režiji Tatjane Mandić Rigonat.
U tom komadu, poznatom po istoimenom filmu Romana Polanskog, ulogu pisca i reditelja Tomasa igra Milutin Milošević, a glumicu Vandu - Katarina Marković.
Priča počinje kada Tomas Novaček, koji je dramatizovao čuveni roman Zaher Mazoha iz 19. veka “Venera u krznu”, a želi i da ga režira, organizuje audiciju tražeći idealnu glumicu koja bi na sceni oživela njegovu fantaziju, viziju Vande fon Dunajev, dominantne žene, okrutne Venere iz romana. Na audiciju dolazi glumica Vanda Džordan i između njih se razvija složena psihološka igra, koju Ajvs dijaloški majstorski gradi, navodi se u najavi predstave.
Kako ističe Tatjana Mandić Rigonat, Ajvs rekontekstualizuje Mazohov roman i koristi ga kao građu za komponovanje višeslojne savremene prozorišne priče koja preispituje temu mazohizma, odnose dominacije i pokoravanja, pozicije i igre moći na više nivoa i planova. Tema osvete Venere, zbog civilizacijski kroćenih, ukalupljivanih, sputavanih moći Žene, tutnji kroz dramski tekst. Pozornica postaje mesto borbe glumice i reditelja, mesto njihovog uzajamnog propitivanja, baš kao i likova iz Mazohovog romana, kulturoloških obrazaca, uloga i pozicija žene i muškarca unutar njih.
Pozornica je mesto u kojem rodne uloge gube svoj društveni oslonac i postaju ambivalentne i zamenjive. Mesto u kojem se razne energije, strasti, stavovi, predrasude, upliću u stvaralački proces. Mitsko mesto u kojem se mešaju fantazija i realnost, sudaraju svetovi najdublje intime, svesnog i nesvesnog, ispituje ljudska priroda, nagoni. To je mesto zanosa i otkrića onoga o čemu ćutimo ili nismo bili svesni da postoji u nama. Stvaranje u pozorištu je, kako je istaknuto, bodrijarovsko zavođenje.
Na najdubljem nivou drama slavi kreativni pricip žene oličen u mitskoj Veneri-Afroditi koja ima mnoga lica. Intrigantan je u kontekstu pokreta Me Too. Vraća nas na suštinska pitanja i inteligentno ismeva pseudokanone kojima se u ime slobode, manipuliše slobodom i žene i muškarca, navedeno je u najavi.
Ajvsovu dramu je sa engleskog jezika preveo Elio Rigonat, koji je radio i muziku za predstavu. Dramaturgiju i prostor potpisuje Tatjana Mandić Rigonat, kostime Mina Miladinović, a scenski pokret Igor Koruga.
Roman “Venera u krznu” bio je inspiracija Francu Kafki za priču “Preobražaj”, a legendarnoj grupi Velvet Underground i Luu Ridu za pesmu “Venus in Furs” (1967).
Ekranizovali su ga reditelj Hesus Franko (1969), zatim Viktor Nuvenhas i Martje Sejfer (1994). Polanski je svoju verziju (2013) režirao kao satiru o seksizmu.
Bio je i inspiracija mnogim slikarima. Sa Zaherom Mazohom i njegovom “Venerom u krznu”, objavljenom 1870. godine, mazohizam je kao tema umetničkog dela na poetičan i književno složen način, ušao u književnost.
Prva repriza predstave “Venera u krznu” u Teatru Vuk biće 21. aprila.
*Foto: Jean-Marie Fox / arhiva Teatra Vuk
(SEEcult.org)
