Preminuo Ginter Gras

Uticajni nemački pisac i nobelovac Ginter Gras (Guenter Grass), autor čuvenog romana “Limeni doboš”, preminuo je 13. aprila u 87. godini.

Gras je preminuo u bolnici u Libeku, saopštio je njegov izdavač.

Čuveni roman “Limeni doboš”, kojim ispituje nemačko nacističko nasleđe, objavio je 1959. godine.

“Limeni doboš” dobio je i filmsku verziju dve decenije kasnije, u režiji Folkera Šlendorfa (Volker Schlondorff), nagrađenu Oskarom za najbolji strani film i Zlatnom palmom u Kanu 1979.

Među najpoznatijim Grasovim delima su i knjige “Mačka i miš” (1961) i “Pseće godine” (1963) koje sa “Limenim dobošem” čine trilogiju o usponu nacizma.

Gras je rođen 1927. godine u Dancigu (današnji Gdanjsk) u Poljskoj, a za vreme Drugog svetskog rata bio je u nemačkoj vojsci. Šokirao je svetsku javnost 2006. godine priznanjem da je kao mladić bio pripadnik zloglasnik SS jedinica.

Borio se u SS tenkovskoj diviziji početkom 1945. godine, kada je ranjen i prebačen u američki logor za ratne zarobljenike.

Nakon priznanja da je bio u SS jedinicama, bivši poljski predsednik Leh Valensa tražio je da se Grasu oduzme titula počasnog građanina Gdanjska, koju i sam ima, ali je potom prihvatio Grasovo priznanje greške iz mladosti.

I Nobelova fondacija odbacila je mogućnost da povuče nagradu za književnost, dodeljenu Grasu 1999. godine.

Gras je insistirao na tome da se nije dobrovoljno priključio SS-ovcima, pa je zbog toga 2007. godine podneo i tužbu  protiv izdavačke kuce Rendom Haus zbog takve tvrdnje u biografiji "Ginter Gras" autora Mihaela Jirgesa (Michael Jurges). Gras je zvanično naveo da je želeo da se pridruži Vermahtu, ali je bez svog aktivnog učešća priključen Vafen-SS jedinici tako sto je dobio obaveštenje u jesen 1944. godine da je regrutovan.

Mnogi ugledni pisci u međuvremenu su mu izrazili podršku, smatrajući da je reč o “grešci iz mladosti” i ukazujući na njegovo delo i antiratne stavove u odraslom dobu.

Gras je, između ostalog, bio i glasni protivnik ponovnog ujedinjenja Nemačke 1990. godine, koje je smatrao preuranjenim.

Povodom njegove smrti, nemački ministar spoljnih poslova Frank-Valter Štajnmajer izjavio je da ga je duboko potresla ta vest, objavilo je Ministarstvo inostranih poslova Nemačke na Tviteru.

Između ostalih, pisac Salman Rušdi je naveo da je Gras bio “pravi gigant, inspiracija, i prijatelj”.

Gras je bio politički angažovan decenijama, izjašnjavao se kao levičar i podržavao Socijal-demokratsku partiju.

Izazvao je kontroverzne reakcije i poemom “What Must Be Said” 2012. godine, kojom je oštro kritikovao izraelsku politiku, zbog čega mu je i zabranjen ulaz u tu zemlju.

(SEEcult.org)