Svetske premijere i počast Vendersu na početku 27. SFF-a

Svetskim premijerama filmova “Deset u pola” Danisa Tanovića i “Pisma s krajeva sveta”, te uručenjem počasne nagrade Srce slavnom nemačkom reditelju Vimu Vendersu, svečano je otvoren 27. Sarajevo film festival (SFF), koji nudi više od 200 igranih i dokumentarnih ostvarenja, sa posebnim fokusom na kinematografije regiona Jugoistočne Evrope u takmičarskim programima.

Vendersu je Počasno Srce Sarajeva uručeno u znak priznanja za izuzetan doprinos filmskoj umetnosti, kao jednom od “centralnih ličnosti svetske kinematografije”, kako je istakao 13. avgusta na svečanom otvaranju 27. SFF-a u Narodnom pozorištu direktor Mirsad Purivatra.

Pozdravljen snažnim aplauzom, Venders je zahvalio na počasnoj nagradi nadahnutim kratkim govorom, obučen u sportskom stilu, u majici sa srcem SFF-a koju je dobio prilikom poslednje posete 2011. godine.

Ističući da su oči vredan alat i instrument, Vender je poručio da je najvažniji organ jednog filmadžije njegovo srce. “Srce je ono koje vidi lepotu, a koje prezire ružnoću, srce je ono koje vidi mir, a pati od rata, srce je ono koje vidi i traži istinu, a prezire laži. Ovo je jedna od najlepših nagrada u obliku srca”, poručio je Venders, koji će biti na SFF-u narednih pet dana, a kako je rekao, nada se da će doći i 2031.

Vendersu je priređen i program Posvećeno (Tribute To), odnosno retrospektiva njegovih odabranih filmova, počev od “Alise u gradovima” i “Buena Vista Social Club”. Među odabranim filmovima slavnog reditelja, koji je bio gost SFF-a i 2011. godine, našli su se i kultni “Pariz, Teksas”, kao i “Do kraja sveta”, čija će projekcija 17. avgusta u Kinu Meeting Point trajati od 23 sata do posle tri iza ponoći.

SFF je za 15. avgust najavio i posebnu projekciju novorestaurisane verzije Vendersovog “Hotela od milion dolara”, koji je 2000. godine osvojio Srebrnog medveda na Berlinalu. Ta čuvena triler drama sa Džeremijem Dejvisom, Milom Jovović i Melom Gibsonom biće prikazana u Narodnom pozorištu Sarajevo.

Venders će 16. avgusta održati masterklas u Narodnom pozorištu, na koji je ulaz besplatan, ali je potrebno rezervisati ulaznice na glavnoj festivalskoj blagajni ili putem imejla boxoffice@sff.ba.

Venders je pre deset godina na SFF-u predstavio svoje revolucionarno 3D filmsko ostvarenje “Pina”, dugometražni dokumentarni omaž legendarnoj koreografkinji Pini Bauš (1940-2009), nominovan za Oskara. Tada je na 17. SFF-u održao i predavanja učesnicima programa Talents Sarajevo, edukativnog programa koji ŠS organizuje u saradnji sa Berlinalom i njegovim programom Berlinale Talents.

Festivalski program, čiji je početak označen i tradicionalnim vatrometom, otvoren je svetskim premijerama dva bosanskohercegovačka filma - “Deset u pola” Danisa Tanovića i omnibusa “Pisma s krajeva sveta” sarajevske klase kultnog mađarskog reditelja Bele Tara, čije se radnje dešavaju u vreme pandemije korona virusa.

Radnja Tanovićevog filma odvija se u pandemijom pogođenom Sarajevu i prati dvojicu ćevabdžija, prijatelja i antipoda, koji se sukobljavaju oko kvaliteta ćevapa u svojim radnjama, preispitujući zapravo životne odluke i prihvatajući neminovne promene.

Omnibus “Pisma s krajeva sveta” međunarodna je hronika prvih dana zaključavanja usled pandemije Covid-19, predstavljenaj kroz 14 privatnih kućnih filmova. Delo je filmskog kolektiva Bistrik7, odnosno 13 međunarodnih autora ujedinjenih iskustvom prve generacije diplomiranih studenata na film.factory Bele Tara u Sarajevu. Reditelji su Ghazi Alqudcy, Graeme Cole, Gonzalo Escobar Mora, Grant Gulczynski, Marta Hernaiz Pidal, Namsuk Kim, Bianca Lucas, Stefan Malešević, Aleksandra Niemczyk, Pilar Palomero, Emma Rozanski i Gustavo Vega.

SFF će do 20. avgusta prikazati 48 filmova u četiri takmičarske selekcije za nagrade Srce Sarajeva, odabranih od gotovo 700 dugometražnih igranih, dokumentarnih, kratkih i studentskih iz 20 zemalja regiona Jugoistočne Evrope. Ukupno će 18 filmova imatu svetsku premijeru, tri međunarodnu, jedan evropsku, 25 filmova regionalnu i jedan bosanskohercegovačku premijeru.

Selektorka Takmičarskog programa igranog filma Elma Tataragić odabrala je deset filmova, od kojih će dva imati svetsku, a osam regionalnu premijeru.

Svetsku premijeru imaće film “Elegija lovora” Dušana Kasalice, koprodukcija Crne Gore i Srbija, kao i “Stvari vredne suza” Cristine Grosan iz Mađarske.

Regionalne premijere imaće filmovi “Bebia, jedina čežnja moje duše” (2020) Juje Dobrachkous, koprodukcija Gruzije i Velike Britanije, zatim “Brdo na kojem riču lavice” (2021) Luàne Bajrami, koprodukcija Kosova i Francuske, kojom 14. avgusta i počinje takmičarski program, a prikazana je prethodno u Kanu. To je priča o jednom malom, zabačenom selu na Kosovu, u kojem tri žene gledaju kako drugi guše njihove nade i snove. Ali, ništa ne može sprečiti njihov pokušaj da ostvare nezavisnost - vreme je da lavice počnu rikati.

Regionalnu premijeru imaće i film “Kelti” (2021) Milice Tomović iz Srbije, grčko-francuska koprodukcija “Mesec, 66 pitanja” (2021) Jacqueline Lentzou, te “Murina” Antonete Alamat Kusijanović, dobitnice nagrade proteklog 74. Kanskog festivala za najbolji debitantski film, koja učestvuje tom koprodukcijom Hrvatske, Brazila, SAD i Slovenije i u trci za Zlatnu arenu aktuelnog 68. Pulskog filmskog festivala. Regionalnu premijeru u trci za Srce Sarajeva imaće i kosovskifilm “Tražeći Veneru” (2020) Norika Sefa, te austrijski “Velika sloboda” (2021), čiji je reditelj Sebastian Meise. Naknadno je u takmičarski program uvršten i bugarski film “Žene plaču” Vesele Kazakove i Mine Mileve, koji je svetsku premijeru imao u Kanu.

Selektorka Takmičarskog programa dokumentarnog filma Rada Šešić odabrala je 16 filmova, od kojih će osam imati svetsku premijeru, jedan evropsku, šest regionalnu i jedan bosanskohercegovačku.

Svetske premijere imaće filmovi “Bosanski Brodvej” Jasmine Beširević iz Hrvatske, “Disturbed Earth”, koji su režirali Kumjana Novakova i Guillermo Carreras-Candi, a koprodukcija je BiH, Španije i Severne Makedonije, zatim “Dive” Mátéa Kőrösija iz Mađarske, “Horizont” Tanje Deman iz Hrvatske, “Isti san” Vlada Petrija iz Rumunije, “Kad smo mi bili oni” oskarovca Danisa Tanovića i Damira Šagolja iz Bosne i Hercegovine, kiparski “Nedeljom” Keti Papadema, te “ŽŽŽ (Žurnal o Želimiru Žilniku)” Janka Baljka iz Srbije.

Evropsku premijeru imaće dokumentarac “Sunny” Keti Machavariani iz Gruzije, a regionalne “Les Enfants Terribles” Ahmeta Necdeta Çupura iz Turske, koprodukcija sa Francuskom i Nemačkom, “Looking For Horses” Stefana Pavlovića, koprodukcija BiH, Holandije i Francuske, “Pomirenje” Marije Zidar iz Slovenije, kopropdukcija sa Srbijom, Crnom  Gorom i Kosovom, “Potreba za mržnjom” Filipa Čolovića iz Srbije, “Soldat Ahmet” Jannisa Lenza iz Austrije, te “Tvornice radnicima” Srđana Kovačevića iz Hrvatske.

Bosanskohercegovačku premijeru imaće “Pejzaži otpora” Marte Popivode, koprodukcija Srbije, Francuske i Nemačke, koja je posle svetske premijere u Roterdamu osvojila više nagrada. Novi film beogradske autorke Marte Popivode, koja živi i radi u Berlinu, beleži sećanje jedne od prvih partizanki u Srbiji, 97-godišnje Sofije Sonje Vujanović (Stanišić), koja je bila i među vođama pokreta otpora u Aušvicu.

Takmičarski program kratkog filma 27. SFF-a, čija je dugogodišnja selektorka Elma Tataragić, nudi deset ostvarenja, od kojih će četiri imati svetsku, a šest regionalnu premijeru. Osim za nagradu Srce Sarajeva, vrednu 2.500 evra, kratki filmovi takmiče se i za kvalifikacije za prijavu za nagradu Oskar, kao i za nominaciju za kandidaturu za nagradu Evropske filmske akademije.

Svetsku premijeru imaće kratki filmovi “Drhtaj srca” Azera Gulieva iz Azerbejdžana, “Sa Balkona” Arisa Kaplanidisa iz Grčke i “Solo mod” Tamare Kotevske, koprodukcija Severne Makedonije, Turske i  SAD, te “Sve što dolazi” Matea Ugrina iz Hrvatske, koprodukcija sa Francuskom. Regionalne premijere imaće filmovi “Brutalia, dani rada” Manolisa Mavrisa, koprodukcija Belgije i Grčke, rumunski “Interfon 15” Andreija Epurea, “Kazneni udarac” Roka Bičeka, koprodukcija Hrvatske, Slovenije i Austrije, “Raseljeni” Samira Karahode sa Kosova, Severni pol” Marije Apchevske, koprodukcija Severne Makedonije i Srbije, te “Steakhouse” Špele Čadež, koprodukcija Slovenije, Nemačke i Francuske.

Selektorka Takmičarskog programa studentskog filma Asja Krsmanović odabrala je 12 ostvarenja, od kojih će četiri imati svetsku, tri  međunarodnu, a pet regionalnu premijeru.

U trci za Srce Sarajeva za najbolji studentski film, koje je vredno hiljadu evra, svetsku premijeru imaće filmovi “Ječam” Andrije Mugoše iz Crne Gore, “Kad jutro svane” Karmen Obrdalj iz BiH, “Kad tama izgubi” Asterisa Tziolasa iz Grčke, te “Letnji planovi” Alexandrua Mironescua iz Rumunije, dok će međunarodnu premijeru imati “Čekaj me” Damira Markovine iz Hrvatske, “Otava” Lane Bregar iz Slovenije, te “Stan X” Mariusa Papare iz Rumunije. Regionalnu premijeru imaće “Fonica M-120” Olivera Rudolfa iz Mađarske, “Jesti zemlju” Laure Weissenberger iz Austrije, “Ljubavne priče u pokretu” Carina-Gabriele Dașoveanu iz Rumunije, “Redukcija” Réke Anne Szakály iz Mađarske, te “Sumrak” Bálinta Bíra, koprodukcija  Mađarske, Belgije i Portugala.

Program obuhvata filmove i autore iz Albanije, Jermenije, Austrije, Azerbejdžana, Bosne i Hercegovine, Bugarske, Hrvatske, Kipra, Grčke, Gruzije, Mađarske, Kosova*, Severne Makedonije, Malte, Moldavije, Crne Gore, Rumunije, Srbije, Slovenije i Turske.

Žirijem Takmičarskog programa igranog filma predsedava nagrađivana glumica Jasna Đuričić iz Srbije, koja igra glavnu ulogu u ratnoj drami “Quo Vadis, Aida?” Jasmile Žbanić o Srebrenici, a pridružiće joj reditelj i scenarista Mike Cahill, rediteljka i scenaristkinja Lili Horvát, umetnička direktorka Međunarodnog filmskog festivala u Beču Viennale Eva Sangiorgi, te izvršni direktor u Austrijskoj filmskoj komisiji Martin Schweighofer.

Prvi put će biti dodeljena nagrada Srce Sarajeva za TV serije, a u konkurenciji je 16 produkcija sa prostora bivše Jugoslavije. Najviše nominacija (po pet) imaju serije “Grupa” (Srbija)  Uroša Tomića i Dragana Đurkovića, te “Porodica” (Srbija) Bojana Vuletića, a u konkurenciji su i “Jezero” (Slovenija), “Klan” (Srbija), “Kosti” (Bosna i Hercegovina i Srbija), “Novine”, 3. sezona (Hrvatska) i “Tajkun” (Srbija). Za najbolju komediju nominovane su četiri serije: “Crno-beli svet”, 4. sezona (Hrvatska), “Dnevnik velikog Perice” (Hrvatska), “Mama i tata se igraju rata” (Srbija) i “Zlatni dani” (Srbija).

Srce Sarajeva za najbolji igrani film SFF-a 2020. godine, održan onlajn zbog pandemije korona virusa, osvojila je drama “Egzil” Visara Morine o sredovečnom kosovskom Albancu u Nemačkoj koji se oseća diskriminisanim zbog etničkog porekla, dok je za režiju nagrađen Ru Hasanov iz Azerbejdžana za film “Unutrašnje ostrvo”. Nagrade 26. SFF-a dodeljene su virtuelno, uz nadu organizatora, ali i laureata i članova žirija, da će SFF 2021. godine biti održan uživo, što se i dešava, ali uz primenu posebnih epidemioloških mera.

Za ulazak na sve projekcije 27. SFF-a potrebna je Covid-sigurna akreditacija, što podrazumeva da su svi posetioci evidentirani kao vakcinisani, preboleli ili testirani.

Epidemiološke mere 27. SFF-a protiv širenja korona virusa podrazumevaju i obaveznu dezinfekciju ruku i obuće, fizički razmak i nošenje zaštitne maske prilikom ulaska i izlaska sa zatvorenih festivalskih lokacija. Nošenje maske preporučuje se i za vreme projekcije. Zbog smanjenih kapaciteta bioskopa, potrebno je sediti na obeleženim sedištima.

Festivalski sajt je sff.ba, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.

*Foto: 27. SFF, 2021 (c) Obala Art Centar

(SEEcult.org)