Igre i politika

Interaktivna izložba “Igre i politika” (Games and Politics) u galeriji Podroom Kulturnog centra Beograda, predstavlja od 6. do 27. juna 18 video igara koje se kritički bave pitanjima medija, migracija, odnosa moći, uloga polova i militarizma, prilazeći im iz umetničkog ugla.

Reč je o izložbi Gete instituta u Beogradu, koja je ujedno i uvodna manifestacija u okviru novog programskog težišta tog kulturnog centra, a to je digitalni svet uopšte – naročito video-igre i gejming, kao i njihova društvena uloga i značaj.

Izložba “Games and Politics” obuhvata 16 video igara u celovitoj verziji i dve u verziji let’s play, a posetiocima će, kako je najavio Gete institut, ponuditi iskustva koja će ih podstaći na razmišljanje o ulozi video-igara u savremenom svetu. Pored igara, izložba obuhvata i dva dokumentarna filma na tu temu.

Izložba problematizuje i sam aspekt razvoja video-igara i njihovog korišćenja, kao i njihove upotrebe u političke svrhe.

Među kompjuterskim igrama koje predstavljaju komentar na realne političke događaje su video igra “Madrid” (2004) Gonzala Fraske koja tematizuje terorističke napade u glavnom gradu Španije 2004. godine, zatim “The Cat and the Coup” (Piter Brinskon i Kuroš Vala Nedžad, 2011) u kojoj igrači preuzimaju ulogu mačke doktora Mohameda Mosadika, prvog demokratski izabranog premijera Irana, te “Yellow Umbrella” (Awesapp, 2014), koja se igra na pametnom telefonu, a bavi se studentskim protestima u Hongkongu 2014, čiji su se učesnici zalagali za slobodne izbore i borili se protiv centralizma kineske vlade.

Piter Brinskon i Kuroš Vala Nedžad, The Cat and the Coup, 2011.

Vojna tematika zastupljena je u onlajn igrici i interaktivnoj instalaciji “Killbox” (Džozef DeLape sa Malatom Abasom, Tomom Demajom i Albertom Elvinom iz Biom Collectiva, 2016.), koja kritički analizira upotrebu dronova u ratu i njene posledice. Takođe, ispituje upotrebu te tehničke inovacije za transformaciju i širenje političke i vojne moći, kao i okolnost da virtuelizacija ubijanje čini apstraktnim. U istoj grupi je i onlajn video igra “Unmanned” (Molleindustria i No Media Kings, 2012), čiji netipičan protagonista - umesto da učestvuje u borbama na tlu, upravlja iz daljine dronom da bi se na kraju radnog dana vratio mirnom životu u predgrađu. Tu je i “This War of Mine” (11 bit studios, 2014), u kojoj se igrači nalaze u razrušenom ratnom području koje nije bliže određeno, a zadatak im je da sačuvaju živote troje civila.

Killbox, Džozef DeLape sa Malatom Abasom, Tomom Demajom i Albertom Elvinom iz Biom Collectiva, 2016.

Među igricama koje problematizuju stereotipne uloge polova su “Perfect Woman” (Peter Lu & Lea Šenfelder, 2014), koja se bavi različitim, često međusobno protivurečnim očekivanjima koje žene moraju da ispune ne bi li udovoljile zahtevima društva. “Dys4ia” (Ana Entropi, 2012) je flash igra koja se zasniva na elementima autorkine biografije kao transrodne žene. U “Coming Out Simulator” (Niki Kejs, 2014) igrač započinje razgovor preko Mesindžera sa virtuelnim alter egom Nikija Kejsa. Razgovorom upravlja birajući između ponuđenih pitanja, otkrivajući tako korak po korak kako se odvijao Kejsijev coming out pred roditeljima.

Posebnu grupu čine i kompjuterske igre kao instrument autorefleksije, a kritikom medija bavi se “Phone Story” (Modellindustria, 2011), koja preispituje igrice za pametni telefon i same pametne telefone, kao i ekonomsku pozadinu njihovog nastanka. Igra kritički razmatra uslove proizvodnje pametnih telefona i poreklo materijala za njihovu proizvodnju, razotkrivajući tako zabrinjavajuću mrežu koja se krije iza blještave spoljašnjosti ovih uređaja, a obmotava čitavu zemljinu kuglu. “TouchTone” (Mike Boxleiter & Greg Wohlwend, 2015) na prvi pogled izgleda kao aplikacija-slagalica za mobilne uređaje, ali igrača veoma brzo uvlači u vrtolog špijunaže i paranoje. “Orwell” (Osmotic Studios, 2016) igrače vodi u svet u kome je nadzor neodvojivi deo svakodnevice. U fiktivnoj državi po imenu “Nacija Nad Nacijama”, kojom upravlja autoritarna vlast nazvana “Partija nad partijama”, građane pomoću sistema za nadzor “Orvel”  špijuniraju “istražitelji” i njihovi “savetnici”.

Orwell Osmotic Studios, 2016.

Kompjuterske igre koje se bave granicama i migracijama su “Papers, Please!” (Lucas Pope, 2013), u kojoj igrači preuzimaju ulogu graničnog službenika autoritarne države Arstocka, te “1378(km)” (Jens M. Štober, 2010), čiji se naslov odnosi se na dužinu nekadašnje granice između Istočne i Zapadne Nemačke. “Escape From Woomera” (The Escape From Woomera Collective, 2004), je modifikacija igre Half Life, a tematizuje postupanje prema izbeglicama. Igrači preuzimaju ulogu izbeglica u australijskom prihvatnom centru Vumera, koji je svojevremeno bio poznat po nehumanim uslovima, a zatvoren je 2003. godine nakon protesta i optužbi za kršenje ljudskih prava.

Među igricama koje svedoče o samoefikasnosti i nemoći su “Igre moći” (Sunset Auriea Harvey & Michaël Samyn, Tale of Tales, 2015), koja se bavi participacijom, izvršnom moći i klasnim razlikama, “Democracy 3” (C.P. Harris, 2013), igra simulacije u kojoj igrač preuzima ulogu šefa države, a time i odgovornost za zemlju, te “The Westport Independent” (Coffee Stain Studios, 2016), koja se bavi ulogom novinarstva, a protagonista je glavni urednik suočen sa odlukom koji će članak objaviti i kakav će profil dati svom listu. Igrač bira između kritičkog stava, podrške državnoj propagandi, trivijalnog tračarenja i mešavine tih elemenata.

Sunset, Auriea Harvi i Mikael Samin, 2015.

Sve video-igre na izložbi “Games and Politics” dotiču se ovih pitanja, pa su zato i vezane za manja, specifična tržišta – tj. nisu deo velike industrije zabave.

Video-igre odavno su se etablirale kao umetnička forma. Umetnici i umetnice koriste taj medij da bi svima jasno pokazali kako on funkcioniše i da bi ispitali granice igre. Dizajnerke i dizajneri video-igara obrađuju nove teme i obraćaju se novim ciljnim grupama. Takođe, veliki muzeji otkrivaju kompjuterske igre kao kulturno dobro koje treba sakupljati i čuvati.

Izložba “Games and Politics” zasniva se na izložbi “Global Games” Centra za umetnost i medije Cet-Ka-Em (ZKM) iz Karlsruea, sa kojim je Gete institut i sarađivao na njenoj pripremi. “Games and Politics” traga za odgovorom na pitanje kako tačno kompjuterske igre razvijaju svoj politički potencijal, težeći tome da odredi na koji način i u kojoj meri ova kreativna forma može ponuditi alternative u okviru industrije zabave.

Program uz izložbu obuhvata predstavljanje video rada i instalacije Game STATUS umetničkog kolektiva Scarlet iz Atine, prezentaciju i vođenje kroz izložbu Kristijana Hubertsa “Orwell & Papers, please” 7. juna u 18.00 časova, uz javno igranje u 20 sati, zatim radionicu Isidore Todorović 15. i 16. juna od podneva do 15 sati (Zaigravanje - Nađi Vinstona Smita), te analogno-digitalno vođenje kroz igru (Uigravanje) 12. i 19. juna u Biblioteci Gete instituta (Utrnula Ružica“ – igra augmentovane realnosti za android mobilne telefone) i u galeriji Podroom (video igre, Games and Politics).

Takođe, za 21. jun najavljena je debata “Razigravanje” na kojoj će o pojmu igre kroz prizmu antropologije, kulturologije, obrazovanja i kreativne industrije, govoriti Anja Zlatović, Isidora Todorović, Uroš Krčadinac i Vitomir Višnjić.

Za vikend 22. i 23. juna najavljena je radionica Uroša Krčadinca “Od nule do mini računarske igre za 2 dana”.

(SEEcult.org)