Vesna Pavlović u Salonu MSUB

Umetnica Vesna Pavlović, prisutna na beogradskoj sceni od početka 90-ih, od 2006. godine živi i radi u SAD, koliko traje i nova faza njene umetničke prakse. Najnovije radove Vesna Pavlović prvi put predstavlja u Beogradu samostalnom izložbom “Ogledi u slikama” u Salonu Muzeja savremene umetnosti, koja će biti otvorena 8. marta.

Većina tih novih radova Vesne Pavlović na umetnički i teorijski način polazi od pitanja koja nameće jedan od najproduktivnijih amaterskih fotografskih žanrova - turistička fotografija. Radi se o istraživačkom postupku u kojem umetnica otkriva kako semantičke i sintaksičke osobine tog žanra, tako i njegovu pragmatičnu i paradigmatičnu društvenu ulogu na sredokraći između polja privatnosti i polja javnosti, naveo je kustos izložbe Branislav Dimitrijević.

Vesna Pavlović polazi od prihvaćenog uvida da je svako turističko mesto već unapred za nas proizvedeno i pred-vizuelizovano da turista svojom fotografijom ne samo što uokviruje to mesto u slici, već i kroz nju potvrđuje i fetišizuje svoje prisustvo.

Njeno istraživanje, i metod prezentovanja tog istraživanja, pokušava pre svega da dokuči kakve se relacije stvaraju između materijalnog prostora koji percipiramo i zamišljenog/pojmljenog prostora kao fotografske reprezentacije, odnosno načina na koji se ta dva prostora povezuju u “lefevrovskom” konceptu proživljenog prostora, prostora kao iskustva.

         Traganje za slikama, 2011.

Za Vesnu Pavlović fotografija nije samo medij reprezentovanja nekog iskustva, već i materijalna stvar koja je učesnik u rekolekciji tog iskustva, bez obzira da li se radi o predmetnosti fotografskih slajdova koji su predstavljeni ujedno i kao transparentne predstave i kao ne-transparentni fizički predmeti, ili o preklapanju slajd projekcija koje su nekada bile deo nekog privatnog porodičnog iskustva zajedničkog gledanja, dok se danas slajd projektori mogu susresti samo u muzejima i galerijama. U njenim radovima, fotografija i sve što je materijalno povezano sa fotografskim postupkom i načinima gledanja fotografija, postaje reprodukovano u novim prostornim relacijama (instalacijama) u kojima se fotografija seća svoje pred-digitalne istorije.

Radi se o postupku koji razmatra prevođenje i reprodukciju različitih fotografskih arhiva ali i razmatra način na koji arhivi nastaju ne kao nešto pronađeno, već kao konstruisano, ne nešto faktičko koliko fiktivno.

Na izložbi u Salonu MSUB premijerno će biti predstavljena inscenacija jedne takve arhive u nastajanju za koju je korišćen deo foto dokumentacije Muzeja istorije Jugoslavije (MIJ) u kojem se nalaze slike sa putovanja Josipa Broza Tita po svetu, dokumenta koji upravo pokazuju fragilnu razliku privatnog i javnog polja kada je takav materijal u pitanju.

Izložba Vesne Pavlović je pre kontemplativna, nego što je pokazna. Ona o fotografiji ne misli kao o sredstvu stvaranja slika, već kao o neodvojivom delu nekog fizičkog i imaginarnog iskustva.

Takav postupak, kako je navedeno u tekstu povodom izložbe, otvara niz pitanja. Da li se turističkom fotografijom konzumira neko mesto na koje se putuje ili se njome to mesto zapravo proizvodi? Da li je u turističkoj fotografiji centralna fascinacija prizorom koji se fotografiše ili fascinacija samim sobom? Da li porodične fotografije sa putovanja ilustruju iskustvo nekog događaja ili služe da potvrde ili proizvedu odnose unutar porodice? Da li je za turističku fotografiju najvažniji fiksirani pogled fotografa ili performativnost njegovog kretanja? Da li je amaterski fotograf ovde pasivni posmatrač ili aktivni učesnik? I konačno, na koje sve načine se uspostavlja veza između onog što se manifestno pojavljuje na fotografskoj predstavi, i tehnološke konfiguracije nastanka, reprodukcije ili projekcije fotografske predstave?

Radovi Vesne Pavlović su otuda i ogledi o fotografskim slikama i ogledi u slikama, jer ona fotografsku sliku posmatra kao jedno od ključnih mesta neverbalne teorijske refleksije.

Vesna Pavlović prisutna je na beogradskoj umetničkoj i fotografskoj sceni od početka 90-ih, kada je prvo u saradnji sa grupom Škart, a kasnije i samostalno, razvila specifičan, zainteresovan, angažovan i empatičan fotografski pristup.

Mnoge njene fotografije iz tog vremena postale su amblematični dokumenti o društvenim procesima i ljudima koji su na te procese pokušavali da utiču u polju civilnog društva - nasuprot ideološki generisanoj društvenoj apatiji i relativizaciji.

Od početka prethodne decenije, njen fotografski objektiv se sve više usmerava na one prizore i mesta koji na prvi pogled deluju prazno i nezanimljivo, ali koji su simptomatični za društvene procese - od bogato ukrašenih ali praznih kuća i okućnica vlaških gastarbajtera u istočnoj Srbiji do simboličkih prostora napuštene i nedovršene modernosti u serijama fotografija hotelskih soba i holova, kancelarija ili svečanih sala u nekim državnim ili finansijskim institucijama, u Srbiji i drugde.

Od 2006. godine Vesna Pavlović živi u SAD, gde je magistrirala na Univerzitetu Kolumbija u Njujorku, a zatim postala profesor fotografije i digitalnih medija na Univerzitetu Vandebilt u Nešvilu. Diplomirala je prethodno na katedri za filmsku sliku na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu 2002. godine.

Izlagala je na brojnim izložbama u zemlji i inostranstvu, uključujući samostalne izložbe u MIJ u Beogradu, Frist centru za savremenu umetnost u Nešvilu i Muzeju Kroker u Sakramentu.

Učestvovala je sa samostalnom prezentacijom na 12. Istanbulskom bijenalu (Untitled, 2011), 5. Bijenalu u Bukureštu (Tactics for Here and Now), Le Quartier centru za savremenu umetnost u Kamperu u Francuskoj (From Closed World to the Infinite Universe), NGBK u Berlinu (Spaceship Yugoslavia, The Suspension of Time), MSUB-u (Konverzacije), Tennis Palace Art muzeju Helsinkiiju (Situated Self, Confused, Compassionate, Conflictual), Photographers' Gallery u Londonu (Mediterranean, Between Reality and Utopia), Kettle's Yardu u Kembridžu (Rear View Mirror), i FRAC Centru za savremenu umetnost u Dankerku u Francuskoj (De-Collecting)...

Dobitnica je grantova Art Matters Inc. fondacije u Njujorku (2012), Fondacije za savremenu umetnost Njujork (2011), stipendije Robert Penn Warren Center for Humanities na Vanderbilt univerzitetu i CPH programa za umetnike u Kopenhagenu (2011).

Njene fotografije se nalaze u brojim privatnim i javnim kolekcijama, uključujući Art in Embassies program, Phillips Collection i Hirshhorn Museum and Sculpture Garden u Vašingtonu, kao i MSUB.

Među njenim odabranim publikacijama su “Office Taste” (ko-autor Casey Smith, Beograd, Škart, 2005) i “Idila na plaži” (Beograd, Samizdat, 2001).

Izložba u Salonu MSUB organizovana je uz podršku MIJ, a biće otvorena do 14. aprila.

Razgovor sa umetnicom i kustosom izložbe najavljen je za 9. mart u 18 časova, u okviru programa Centra za fotografiju “Umetnik govori”.

(SEEcult.org)