U slavu spomenika NOB-a
Predstava “Budućnost pročitana u betonu i kamenu” autora i reditelja Bojana Đorđeva, posvećena spomenicima Narodnooslobodilačke borbe (NOB), biće premijerno izvedena 25. januara u Domu omladine u Beogradu, nakon svetske premijere u Amsterdamu u junu 2015. godine, u produkciji Teorije koja Hoda (Srbija) i DasArts (Holandija).
Predstava je u saradnji sa grupom umetnika iz regiona i Holandije (Selma Banić, Fernando Belfiore, Siniša Ilić, Damjan Kecojević, Ola Maćevska, Katarina Popović, Manolis Cipos).
U osvit Oktobarske revolucije 1917. godine, Vladimir Iljič Lenjin piše da jedini način na koji možemo ostati verni revoluciji jeste da je posmatramo kao umetnost. Sledeći tu misao, autori predstave “Budućnost pročitana u betonu i kamenu”, istražuju i čitaju spomenike jugoslovenske Narodnooslobodilačke borbe istovremeno i kao tragove revolucije i koordinate za novo društvo.
“Budućnost pročitana u betonu i kamenu” daje pogled na komunističku umetnost i politiku 20. veka, pružajući putovanje partizanskim šumama Jugoslavije, ekskurzije na Kozaru, Sutjesku i Kadinjaču, na radne akcije izgradnje budućnosti kroz privremeno i nepredvidivo iskustvo pozorišta. To je, kako je istaknuto, pozorišna struktura, poziv na zamišljanje, posmatranje i dešifrovanje društva – i u svojoj konačnici – poziv na fizičko aktiviranje telesne inteligencije.
Kozara, foto: Ivan Hrkaš
Posvećena spomenicima NOB-a, predstava “Budućnost pročitana u betonu i kamenu” je nastavak istraživanja umetničkog nasleđa partizanske borbe i načina na koji ono iluminira današnjicu, nakon predstave Đorđeva “Nije to crvena, to je krv!”, zasnovane na partizanskoj poeziji.
Modernistički spomenici NOB-u iz 1960-ih i 70-ih godina, kako je navedeno, mogu biti shvaćeni kao velike pozornice revolucije, koje su u doba Jugoslavije korišćene za državne proslave, đačke ili porodične eksurzije. Tokom 1990-ih i raspada Jugolsavije, njihov status se menja – zapušteni su ili uništeni, a neki su prisvojeni i preoznačeni od strane novih nacionalističkih elita.
Kadinjača, foto: Ivan Hrkaš
Spomenici NOB-u nastoje da prevedu radikalni partizanski revolucionarni gest u konstruisane krajolike, javni prostor, emancipacipujući tako žanr memorijala i spomenika. Oni su izgrađeni i koncipirani tako da pozivaju posetioce da ih istražuju i stupaju u odnos sa njima kroz pokret, kao da su koreografske sheme izvedene u betonu. Spomenik revoluciji na Kozari, Dušana Džamonje, te spomenici na Sutjesci i Kadinjači Miodraga Živkovića, tretiraju se u predstavi kao izvor mizanscenskih principa i koreografije koji se tokom njenog izvođenja otkrivaju, zajednički uče i izvode.
Da li nam savremeno pozorište obezbeđuje eksperimentalni prostor u kojem je moguće u privremenom kolektivu tumačiti, prevoditi i uvežbavati “društvenu koreografiju” radikalno novog – pitanje je koje postavlja nova predstava Đorđeva, čiji autori konstatuju da je poslednja dekada u političkom smislu obeležena ponovnom pojavom potencijalno revolucionarne mase ljudi na ulicama koja se - od nereda u predgrađima Pariza 2005. godine pojavljuje na svim stranama sveta: od Evrope, preko arapskog sveta, Južne Amerike, do Hong Konga.
Da li možda ta masa najavljuje budućnost koja je alternativa onoj slobodi koju obećava neoliberalni kapitalizam? I da li nam apstraktni spomenici NOB-u, podignuti ne u čast vođi ili birokratskoj socijalističkoj državi, nego u slavu komunistički orijentisanog anonimnog mnoštva partizana, govore nešto o toj masi? Kada se taj istorijski kolektiv uporedi sa današnjim anonymous pobunjenim kolektivom, mogu li se izvući neke smernice, matrice pobune, ideologije zajedništva i borbe za novi svet?
Sutjeska, foto: Ivan Hrkaš
Predstavu izvode: Selma Banić (Banich), Bojan Đorđev, Damjan Kecojević i Ola Maćevska (Ola Maciejewska).
Premijerno je izvedena u Amsterdamu u junu 2015. godine, a nakon beogradske premijere u Velikoj sali DOB-a, biće održana još dva reprizna izvođenja – 26. januara i 27. januara.
Ulaz je besplatan, ali je potrebno unapred izvršiti rezervaciju ulaznica na broj telefona: 064/6497735 ili adresu: dragana.jovovic@tkh-generator.net
Predstava je nastala u koprodukciji sa DOB-om i Lokomotivom – Centrom za nove inicijative u umetnosti i kulturi iz Skoplja (kroz projekte “Nomad Dance Academy” i “Life Long Burning”), a podržana je od Ministarstva kulture i informisanja Srbije i programa Evropske unije “Kultura”.
*U PRILOGU: biografije autora i izvođača
(SEEcult.org)
