U slavu Sonje Savić
Umetnička galerija “Nadežda Petrović” u Čačku organizuje novo izdanje manifestacije “Sonjin septembar”, kao deo aktivnosti na istraživanju i afirmaciji umetničke zaostavštine legendarne glumice Sonje Savić (1961-2008), o kojoj vodi brigu već deset godina.
Manifestacija “Sonjin septembar” posvećena je dobitnicima nagrade “Sonja Savić” koju dodeljuje stručni žiri Festivala Alternative film i video, koji se održava krajem godine u Domu kulture Studentski grad u Beogradu.
Gošće Čačka i UGNP su dobitnice nagrade “Sonja Savić” 2021. i 2022. godine – Maryam Tafakori (Iran/Velika Britanija) i Gloria Gamer (Austrija/Nemačka), a predstaviće se samostalnim izložbama.
Izložba “[ she stuttered ]” Maryam Tafakory biće otvorena 5. septembra u Umetničkoj galeriji “Nadežda Petrović”, a 12. septembra u Galeriji Risim, biće otvorena i izložba “Alone Out There” Glorie Gamer. Nakon otvaranja izložbi, uslediće razgovori sa gošćama i svojevrsno vođenje kroz njihovo stvaralaštvo uz goste – mlade filmske teoretičare i kritičare Anu Filipović i Jovana Markovića, čiji će se tekstovi naći u katalogu manifestacije.
Mariam Tafakori (Širaz, Iran) bavi se filmom i performansom. Projekcije njenih radova uključuju Kan, MoMA, Lokarno, NIFF, ICA, TIFF, FICUNAM i Oberhauzen. Osvojila je nagrade kao što su Gold Hugo na 58. Međunarodnom festivalu u Čikagu, nagrade za najbolji eksperimentalni kratki film na 70. i 71. MIFF-u, nagrada Tigar za kratki film na 51. IFFR-u u Roterdamu i feministička nagrada Barbara Hammer na 60. AAFF-u.
Glorija Gamer (1985, Linc) je filmska rediteljka, scenaristkinja i umetnica koja živi u Berlinu i Lincu. Studirala je filmsku režiju u Barseloni i filozofiju u Berlinu. Njeni filmovi su prikazani na brojnim međunarodnom festivalima (Atina Int. Film + Video Fest, 25 FPS - Festival eksperimentalnog filma i videa Zagreb, Kortfilmfestival Leuven, Festival austrijskog filma Diagonale, L'Alternativa Film Festival Barselona ili Kurzfilmvoche Regensburg. Njeni radovi su ekranizovani i izloženi u kontekstu vizuelnih umetnosti, izmežu ostalog na Ars Electronica festivalu u Lincu, File festivalu u Sao Paolu, u Muzej primenjene umetnosti - MAK u Beču, Salcburger Kunstvereinu, Steirischer Herbst i Austrijskom paviljonu u Plovdivu.
Manifestacija “Sonjin septembar” održava se od 2017. godine u mesecu rođenja i smrti Sonje Savić (Čačak, 15. septembar 1961 – Beograd, 23. septembar, 2008), a sastoji se od izložbe nagrađenih autora/ki, specijalnih projekcija u Čačku i Beogradu i rezidencijalnog boravka za laureate nagrade “Sonja Savić”. Manifestacija se od 2021. godine održava bijenalno, uz učešće dva nagrađena autora iz protekle dve godine.
Nakon umetničke rezidencije u Čačku, autorke nastavljaju boravak u Beogradu, gde će, u organizaciji Akademskog filmskog centra (AFC) DKSG-a, biti organizovane specijalne projekcije njihovih radova i prezentacije.
Sonja Savić proslavila se 80-ih godina ulogama u nekim od kultnih filmova jugoslovenske kinematografije, a poslednje uloge ostvarila je u filmovima “Princ od papira” Marka Kostića (2008), “Od groba do groba” slovenačkog reditelja Jana Cvitkoviča (2005) i “Jug jugoistok” (2005) Milutina Petrovića. Na Filmskom festivalu u Veneciji nagrađena je 1985. godine za ulogu u filmu “Život je lep”, a za nezaboravnu ulogu u filmu “Šećerna vodica” dobila je Gran pri “Ćele kula” na Filmskim susretima u Nišu, kao i nagradu na Festivalu igranog filma u Puli.
Iako je na početku karijere dobijala ponude da bude prvakinja gotovo svih najvećih pozorišnih kuća, sebe nije videla u institucionalnom pozorištu, pa dok je u prvoj polovini 80-ih snimala filmove gotovo na svakih par meseci, 90-ih je, na pragu zrelosti, odabrala život van institucija, kritički društveni stav i bavljenje eksperimentalnim pozorištem i video umetnošću. Oprobala se i kao rediteljka, pa je, između ostalog, 2003. godine snimila film “Šarlo te gleda”, intimno dokumentrano-igrano ostvarenje posvećeno kultnoj beogradskoj grupi Šarlo akrobata i svim “nezapisanim, a najinspirativnijim mladim umetnicima Slovenije, Zagreba i Beograda - ex YU vaninstitucionalcima”.
Vodila je poslednjih godina života i TV pričaonice na pojedinim beogradskim stanicama, a između ostalog, igrala je u nekadašnjem klubu Akademija multimedijalnu monodramu “Tajna venčane fotografije” Olge Stojanović. Njenom životu i radu posvećen je dokumentarni film “Sonja” Dragane Kanjevac, koji sadrži i svedočenja kolega i prijatelja.
Izložbe će biti otvorene do početka oktobra, a deo su programa “Čačanska rodna – Čačak, nacionalna prestonica kulture 2023”.
*Naslovna fotografija: rad Maryam Tafakori
(SEEcult.org)
