Tišina je seksi
Izložbeni segment “Tišina je seksi” multimedijalne umetnice Sanje Latinović, pozvane od člana selektorskog tima Trijenala proširenih medija u Beogradu Nenada Glišića da predloži kolege za izlaganje, okupio je Nadeždu Kirćanski, Milicu Rakić, Anu Vujović, Katarinu Jovanović, Borisa Burića i Grupu 04, u cilju kolektivne artikulacije pozicije savremenih umetnika. Ujedno, ukazuje i na fenomen opšteg društvenog konsenzusa tišine o brojnim nagomilanim problemima na umetničkoj sceni, ali i u društvu uopšte.
Izložbeni segment “Tišina je seksi” ne predstavlja pritom izraz pukog revolta, već potrebe da se kroz niz simboličnih reakcija, gestova ili parola baziranih na ideji nepredstavljanja, odnosno razgradnje konvencionalnih (tradicionalnih) prikazivačkih modela, preispitaju pomenuti problemi, naveo je istoričar umetnosti Vladimir Bjeličić u pratećem tekstu.
Iako se, kako je naveo, iz tematskog okvira Trijenala proširenih medija “Rekonekcija” stiče utisak da je u pitanju manifestacija koja fokusirano generiše sveže, inovativne i smele pristupe i prakse, najpre u okvirima lokalne, pa tako i globalne umetničke produkcije, teško da je to slučaj. Napominjući da takav zaključak možda zvuči naivno ili grubo, Bjeličić dodaje da je, međutim, u uskoj vezi sa statusom Udruženja likovnih umetnika Srbije, koje organizuje Trijenale, odnosno sa “statusom bilo koje, u ovom slučaju, savremene umetnice ili umetnika ovde i sada”. “Ovde je sasvim dovoljno podsetiti na opšte prilike lokalne scene koje se primarno odnose na simptomatičnu poziciju umetnika, načina rada i (ne)odgovornosti javnih ustanova, sveukupnog budžeta za kulturu, te učestalog prisustva privatnih incijativi podržanih i promovisanih od strane državnih institucija, kao i mnogih drugih problema (prekarni rad, netransparentni rezultati godišnjih konkursa, nestručnost, itd.) sa kojima se suočavaju ne samo umetnici, već i drugi akteri prisutni u širem polju proizvodnje kulturnih i umetničkih sadržaja”, naveo je Bjeličić, dodajući da otuda i potiče odluka Sanje Latnović da sa grupom kolega uspostavi kolektivnu artikulaciju pozicije savremenih umetnika.
Prostorna intervencija Nadežde Kirćanski "Are you helping are you hurting", ispisana na staklu, kontrastirana je dokumentacijom umetničine prošlogodišnje samostalne izložbe “Ništa spec.”, za koju je dobila, inače, prestižnu nagradu “Dimitrije Bašičević Mangelos” za 2018. Dijalektička napetosta između dva rada jeste, između ostalog, u funkciji podcrtavanja stanja besmisla kojim su mladi umetnici izloženi nakon završetka studija. Na sličan način operiše i performans “Zazidivanje” Katarine Jovanović, koji je izveden na svečanom otvaranju Trijenala, a u kojem umetnica postaje živa skulptura. Akcija zazidivanja je u funkciji pokušaja umetničinog upisivanja u kanone institucije, odnosno sistema umetnosti, ali i kritike savremenog srpskog društva u kojem žensko telo i iskustvo kontinuirano biva do krajnjih granica eksploatisano.
Katarina Jovanović, Zazidavanje, performans, foto: Bojan Kovačević
Sa tim u vezi su i radovi Milice Rakić “Vazduh miriše na ludilo” i “Čisto mašinsko nasilje” koji, iako stilski i konceptualno različiti, potenciraju precizan i politički osvešćen ženski glas kroz jednostavne iskaze savremenosti, političke parole ili izlive nežnosti u trenucima skepse i ideološke hipokrizije.
Performans/gest/ready-made Borisa Burića “Plan evakuacije” figuriše kao cinična konstatacija koja, kako je istakao Bjeličić, savršeno opisuje stanje bezizlaznosti i opšte nesigurnosti (straha od ekološke katastrofe ili terorističkog napada) u širem društveno-političkom kontekstu.
Grupa 04 predstaviće se performansom “Helianthus annuus” (Suncokret) u čijem fokusu je repetitivno i dugotrajno grickanje semenki, čime umetnici žele da označe neuslovnost ili pre uzaludnost umetničke proizvodnje i uopšteno bilo kakvog oblika rada.
Sličan postupak prisutan je i u foto/video performansu Ane Vujović optimističnog naziva “Zato što kretati se mora” - repeticija voženja rolera u Paviljonu “Cvijeta Zuzorić” predstavlja ekstenziju umetničine prakse prevedenu kroz performans i reakciju na učmalost samog paviljona koji već decenijama figurira kao utvarna reprezentacija minulih vremena, gde savremenosti gotov da nema mesta, naveo je Bjeličić.
Naziv izložbenog segmenta “Tišina je seksi” preuzet je od istioimene pesme nemačkog benda Einstürzende Neubauten sa albuma Tabula Rasa (1993), a našao se podesnim zbog "strahovite i nesnosne tišine prisutne u okvirima struke, te permanentnom vanrednom stanju koje karakteriše izostanak otvorenog dijaloga". Bilo da su medijski prepoznatljivi ili sasvim hibridni, radovi grupe umetnika okupljenih u segmentu “Tišina je seksi” ne mogu se stoga, kako je naveo Bjeličić, posmatrati samo kao fizičke manifestacije njihovih kreativnih stremljenja, već kao suvisli društveno-politički artikulisani gestovi koje su direktna reakcija na zatečeno stanje kako sistema umetnosti, tako i celokupnog društva.
Tišina je seksi
Osvrćući se i na sam tematski okvir Trijenala, Bjeličić ukazuje da se termin rekonekcija najčešće koristi u savremenoj medicini i odnosi se na metodu rekonektivnog isceljivanja (što podrazumeva energetski povratak u prirodno, zdravo stanje i deluje pođednako uspešno na svim nivoima: duhovnom, emocionalnom, mentalnom i fizičkom). Stoga, kako je naveo, ostaje otvoreno pitanje da li se takav efekat postiže samim činom stvaranja umetničkog dela ili posmatranjem istog?
“Kakav god da je slučaj čini se da se odabirom ovakvog termina ostaje u domenu reprezentacijskih modela baziranih na glorifikaciji umetničkog genija, intuicije, emocije ili poetskog zanosa tipičnih za lokalni akademski kanon. Stoga, nužno je naglasiti da umetničke prakse pomenute grupe umetnika svoje uporište nalaze u radikalnim istorijskim strategijama posebno iz korpusa konceptualne umetnosti i telesnog performans sedme i osme decenije dvadesetog veka koje pojedini relevantni istoričari umetnosti i umetnici, posebno starije generacije, vide kao nerelevantne, neestetične i aposlutno neskladne u odnosu na tradiciju i kulturne potrebe naciona”, naveo je Bjeličić, napominjući i da izložbeni segment “Tišina je seksi” nema “ništa protiv države, već protiv opšteg društvenog konsenzusa tišine, odnosno ćutanja ne samo vezanog za teme koje se tiču umetničkog stvaralaštva, već i za daleko važnije teme koje se tiču nasilja nad ženama, maksimalne eksploatacije radnika, klasnih privilegija, istorijskog revizionizma, itd. U tom smislu pokušaj ove izložbe u izložbi da se progovori bez da se kaže bilo šta eksplicitno jeste daleko učinkovitiji nego bilo koji oblik pamfletskog obraćanja, te predstavlja želju za direktan izlazak u društvo resterećen čisto umetničkih postulata”.
Silence is sexy
Silence is sexy
So sexy
So sexy
Just your silence is not sexy at all
Just your silence is not sexy at all
Your silence is not sexy at all
*stih pesme Silence is sexy
Trijenale proširenih medija “Rekonekcija” održava se do 13. maja i u drugim izlagačkim prostorima u Beogradu, kao i u Zrenjaninu, Vršcu, Šapcu, Smederevskoj Palanci i Pančevu, a obuhvata radove više od 200 umetnika. Trijenale predstavlja, kako je navedeno u konceptu, nove tendencije na savremenoj umetničkoj sceni u oblasti proširenih medija i intermedijalnih umetničkih formi. Otvoreno je stoga za nove umetničke koncepcije, pravce, pokrete, metodologije, primenu informacijskih i komunikacijskih tehnologija u umetnosti i inovativne pristupe umetnosti.
Učesnici Trijenala nastupaju na osnovu konkursa, po pozivu selektora i kao umetnici/gosti preko selektora-kustosa iz partnerskih ustanova. Pored otvorenog konkursa, koncept Trijenala podrazumevao je da selektorski tim Sekcije proširenih medija ULUS-a pozove umetnike, kustose i profesore da učestvuju i da daju predloge umetnika i umetničkih grupa koji će se po pozivu predstaviti na izložbi.
Selektori su: Mihailo Ristić (koordinator), Vladeta Stojić (predsednik Odbora Sekcije proširenih medija), Vlada Milinković (koordinator), te Aleksandar Milosavljević, Jelena Marta Glišić, Nenad Glišić i Vojislav Klačar, kao i Miroslav Lazović (predsednik UO ULUS-a), Olivera Vukotić (kustoskinja ULUS-a) i Dragan Cvetković (Umetnički savet ULUS-a).
(SEEcult.org)
