Sudbina Vermerovog dela
Austrijski komitet za restituciju odbacio je zahtev da se jedno od najpoznatijih dela Jana Vermera (Johannes Vermeer, 1632-1675), “Alegorija slikarstva”, vrati potomcima nekadašnjeg vlasnika, koji je taj rad svojevremeno prodao lično Adolfu Hitleru, navodno pod pritiskom. Komitet za restituciju zaključio je da bi slika “Alegorija slikarstva” trebalo da ostane u Austriji, odnosno u bečkom Muzeju istorije umetnosti (KHM), u kojem se čuva sa ostalih tridesetak radova najpoznatijeg delftskog slikara, preneli su austrijski mediji.
Austrijski komitet za restituciju odbacio je zahtev da se jedno od najpoznatijih dela Jana Vermera (Johannes Vermeer, 1632-1675), “Alegorija slikarstva”, vrati potomcima nekadašnjeg vlasnika, koji je taj rad svojevremeno prodao lično Adolfu Hitleru, navodno pod pritiskom.
Komitet za restituciju zaključio je da bi slika “Alegorija slikarstva” trebalo da ostane u Austriji, odnosno u bečkom Muzeju istorije umetnosti (KHM), u kojem se čuva sa ostalih tridesetak radova najpoznatijeg delftskog slikara, preneli su austrijski mediji.
Sliku traže naslednici njenog bivšeg vlasnika, Jaromira Černina (Czernin), koji ju je prodao Hitleru za 1,65 miliona maraka.
Prema oceni Komiteta za restituciju, čije odluke obično potvrđuje i Ministarstvo kulture Austrije, Černin nije bio primoran da to učini, kako tvrde njegovi naslednici.
Hitler je kupovao slike dok je maštao da stvori svoj idealni muzej likovne umetnosti u Lincu, ali je Komitet za restituciju zaključio da Vermerovu sliku nije posebno tražio da kupi, već je prodata pre svega aktivnošću Černinovih advokata.
Komitet je zaključio da “ideja da je Jaromik Černin bio žrtva političkog progona ne može biti dokazana”.
Njegovi naslednici tvrde, međutim, da je bio primoran da je proda, i to po nižoj ceni, jer je strahovao zbog toga što mu je žena bila Jevrejka.
Austrijske vlasti imaju u vidu i to da je Černin potpisao pristupnicu za stupanje u Nacional-socijalističku partiju i poslao Hitleru pozdravno pismo sa željom da mu ta slika “uvek donosi radost”, nazvavši ga firerom. Na osnovu toga je, između ostalog, i zaključeno da je prodaja slike bila dobrovoljna, a ne pod pritiskom.
Nacisti nisu Černinu ipak bili blagonakloni - završio je na prisilnom radu i umro u bedi.
KHM je pozdravio odluku Komiteta za restituciju, ističući da je reč o slici koja je jedno od najvrednijih dela u njegovoj zbirci.
Austrija je 1998. godine usvojila Zakon o restituciji, na osnovu kojeg je oko 10.000 radova vraćeno iz muzeja potomcima Jevreja kojima su ta platna oduzeli nacisti 30-ih godina prošlog veka.
Povodom pojedinih umetničkih radova vođeni su i sudski sporovi. Među njima je i portret Adele Bloh-Bauer iz 1907. godine, koji je naslikao Gustav Klimt, a vraćen je 2006. godine prvobitnim vlasnicima, posle sudske bitke.
B.Rakočević /SEEcult.org
