Šternhajm, pa ZKM u JDP-u
Predstava “Iz junačkog života građanstva” nemačkog dramatičara Karla Šternhajma (Carl Sternheim, 1878-1942), u režiji Ive Milošević, prva je premijera ove godine u Jugoslovenskom dramskom pozorištu (JDP) u Beogradu, koje će do kraja januara ugostiti i Zagrebačko kazalište mladih (ZKM) sa tri predstave, a priprema i novu predstavu “Izgnanici” Džemsa Džojsa (1882-1941), u režiji Bojana Đorđeva.
Predstava “Iz junačkog života građanstva” nemačkog dramatičara Karla Šternhajma (Carl Sternheim, 1878-1942), u režiji Ive Milošević, prva je premijera ove godine u Jugoslovenskom dramskom pozorištu (JDP) u Beogradu, koje će do kraja januara ugostiti i Zagrebačko kazalište mladih (ZKM) sa tri predstave, a priprema i novu predstavu “Izgnanici” Džemsa Džojsa (1882-1941), u režiji Bojana Đorđeva.
Predstava “Iz junačkog života građanstva”, čija je premijera 21. januara, a prva repriza dan kasnije na Velikoj sceni “Ljuba Tadić”, ukazuje da je u kapitalističkom društvu potreba za osvajanjem moći i približavanjem centru moći ono što vodi ljude.
Kroz tri komedije o društvenom usponu jedne građanske porodice iz generaciju u generaciju, Šternhajm nemilosrdno žigoše ljudsku beskrupuloznost, gramzivost, egoizam.., što, prema rečima rediteljke Ive Miloševiće, “jako dobro korespondira sa onim što mi živimo ovde”.
U predstavi igraju: Dragan Mićanović, Jelena Đokić, Predrag Ejdus, Nada Šargin, Anđelika Simić, Rada Đuričin, Marko Baćović, Nikola Vujović, Marinko Madžgalj i Bojan Lazarov.
Scenograf je Gorčin Stojanović, kostimograf Leo Kulaš, a kompozitor Vladimir Pejković.
Šternhajmovi najuspeliji pozorišni komadi pripadaju ciklusu “Iz junačkog života građanstva”. Prvi komad iz tog ciklusa - “Gaće”, napisan je 1911. godine, “Snob” 1914, a “1913.” tokom Prvog svetskog rata, tj. 1915.
Ti komadi i čine dramaturšku celinu predstave “Iz junačkog života građanstva” na Velikoj sceni JDP-a.
Sarkazam, koji se jasno vidi već u naslovu, pogađa sve slojeve nemačkog društva pre Prvog svetskog rata, razotkrivajući lažni moral, karijerizam, idolatriju “ugleda” i pohlepu koja naciju neminovno vodi u rat. Za potrebe JDP-a Šternhajmovo delo je sa nemačkog preveo dramaturg i prevodilac Boško Milin.
To je prvo izvođenje nekog dela Šternhajma na srpskom jeziku.
Šternhajm je pisao drame, romane, kratke priče i eseje, a njegova dela bila su zabranjena za vreme nacizma u Nemačkoj.
Sarađivao je sa najznačajnijim predstavnicima ekspresionizma, a sa Francom Bejom pokrenuo je ekspresionistički časopis “Hiperion”, u kojem je štampao prvo prozno delo Franca Kafke “Razmatranje”.
Njegov bliski prijatelji bio je Frank Vedekind, čija ćerka Paola je bila Šternhajmova treća žena.
Čuveni reditelj Maks Rajnhart postavljao je njegove najznačajnije drame u Dojčes teatru (Deutsches Theater) u Berlinu.
JDP je krajem prošle godine počelo i probe za novu predstavu “Izgnanici” - Džojsovu dramu o kompleksnom četvorouglu dva muškarca i dve žene povezanih prijateljstvom, erotskom privlačnošću, brakom i rodbinskim vezama, čiji su odnosi i pogledi na svet neprihvatljivi za puritansku, patrijarhalnu i represivnu sredinu. Kao i većina Džojsovih dela, i taj komad ima svoj izvor u njegovom životu i burnom i nekonvencionalnom odnosu sa Norom Barnakl, a biće igrana na sceni Teatra “Bojan Stupica”.
U glumačkoj podeli su: Goran Jevtić, Sena Đorović, Nikola Vujović i Nataša Marković, prevod potpisuju: Vladimir Petrić, Dimitrije Stanojević i Đorđe Krivokapić, a scenografija i kostimografija su povereni Siniši Iliću i Maji Mirković.
JDP će do kraja januara ugostiti i Zagrebačko kazalište mladih, koje će izvesti predstave “Generacija 91-95.”, “Buđenje proleća” i “Garaža”, koja je koprodukcija sa njujorškim teatrom La MaMa nedavno preminule legende avangradne pozorišne umetnosti Elen Stjuart (Ellen Stewart)
Predstava “Generacija 91-95.”, koja će biti igrana 28. januara na sceni “Bojan Stupica”, nastala je prema motivima romana “Jebo sad hiljadu dinara” splitskog novinara i pisca Borisa Dežulovića, a režiju potpisuje Borut Šeparović.
Okosnica Dežulovićevog romana je apsurdna situacija koja nastaje susretom dve grupe prerušenih vojnika na tajnom zadatku, pripadnika HVO i Armije BiH, u leto 1993. negde u bosanskoj zabiti. Dežulovićeva priča je izmišljena, dok je istorijska činjenica u koju je smeštena, realna.
Dvanaest mladića (izabranih na audiciji), u dobi od 14 do 18 godina, preuzima na sebe biografije Dežulovićevih likova i preko njih ulazi u ratnu hronologiju 90-ih i vreme koje im je prethodilo.
Dan kasnije, 29. januara, na Velikoj sceni “Ljuba Tadić”, ZKM će izvesti predstavu “Buđenje proljeća” Franka Vedekinda, u režiji Olivera Frljića, provokativnog reditelja koji je zatalasao pozorišnu javnost od Rijeke, preko Ljubljane, Zagreba, Sarajeva, Subotice, Novog Sada, do Skoplja, predstavama “Turbo folk”, “Proklet bio izdajica svoje domovine”, “Buđenje proljeća”, “Kukavičluk”.., a prvi put gostuje u Beogradu.
Predstava “Buđenje proleća” proglašena je najboljom na prošlogodišnjem Jugoslovenskom pozorišnom festivalu u Užicu.
ZKM će u završnici gostovanja, 30. januara na sceni “Bojan Stupica”, izvesti i “Garažu” - koprodukciju sa teatrom La MaMa, koja je nastala prema istoimenom romanu Zdenka Mesarića koji je dobio epitet najšokantnijeg i najmučnijeg hrvatskog romana.
Gladijatorske borbe, porodično nasilje, eksploatacija dece, socijalna zapuštenost.., deo su prizora tog komada, u režiji Ivice Buljana.
Sajt JDP-a je www.jdp.co.rs
(SEEcult.org)
