Saputnici ljudskog roda

Izložba “Saputnici”, inspirisana biografijama životinja koje su odigrale bitne istorijske uloge u razvoju kako ljudske civilizacije na globalnom planu, tako i lokalnih zajednica i gradova, biće otvorena 15. januara u Francuskom institutu u Beogradu, a obuhvata radove zasnovane na tehnici uličnog stencila-šablona, čiji su autori TKV iz Beograda, Sanja Stojkov iz  Sombora, Aleksandar Bunčić iz Novog Sada i Polar Bear iz Pariza.

Bilo kao saputnici i pomagači istorijskih ličnosti u ključnim momentima njihovih karijera i zalaganja za neki opšti interes, bilo kao akteri velikih istorijskih i političkih događaja, učesnici složenih naučnih eksperimenata u koje se ljudi nisu smeli sami upustiti ili kao hrabri akteri sasvim neočekivanih i rizičnih situacija, određene životinje su često kroz istoriju sticale bezmalo ljudske biografije koje su zapisane i prepričavane kao deo zvanične istorije ljudskog roda. Pitanje je, međutim, kako navodi autor i kustos izložbe Vladimir Palibrk, da li su životinje kao centralni akteri tih situacija svesne punog simboličkog značaja svojih akcija? Da li je motivacija i neposrednost delanja ovih bića u istoj ravni sa motivacijom i delanjem ljudi kao njihovih saradnika u kontekstu u kojem se to delanje odvija? Šta nam o tome govore životinjsko-ljudski odnosi i međusobni uticaji njihovih realnosti, koji se manifestuju kroz istoriju ljudske civilizacije počev još od mitskog doba i praistorije do danas?

Iz tog paradoksa izložba “Saputnici” crpi osnovnu inspiraciju, i kroz bavljenje jednim skromnim brojem ovakvih biografija-studija slučaja, pokušava da iz različitih perspektiva delimično rasvetli prirodu ljudsko-životinjskih odnosa u istorijskom kontekstu. Iako ne-aktivistička u svojoj suštini, ova izložba se svojim sadržajem dotiče jednog broja  antropoloških, socijalnih, komunikacijskih i etičkih pitanja koja okružuju ovu temu, ostavljajući ih otvorenim za interpretaciju od strane posmatrača.

Radovi koji su ekskluzivno realizovani za izložbu “Saputnici” uglavnom se oslanjaju  na tehniku uličnog stencila-šablona. Kroz svoj dosadašnji rad, pa i ovom prilikom, četvoro umetnika prevazilazi i redefiniše stencil kao medijum. U svetlu teme kojom se izložba bavi, ulična stencil umetnost ima naročitu relevantnost, jer zahvaljujući istoriji primene i korenima u uličnoj i gerila propagandi poseduje naročite potencijale za ikoničko i ekspresionistički intenzivno predstavljanje predmeta i tema kojih se dotakne, naveo je Palibrk.

Prema navodima Palibrka, u vremenu u kojem nas naučnici upozoravaju o nestanku brojnih životinjskih vrsta izložba “Saputnici” postavlja i pitanje da li je vreme da promenimo svoj pogled na životinje. Imaju li one pravo da žive za sebe i da li čovečanstvo ima obaveze prema njima?

TKV je kao sveprisutna tiha hroničarka i komentatorka stvarnosti na zidovima Beograda prisutna još od ranih 2000-ih, a poslednjih deset godina zahvaljujući direktnosti svog stila i duhovito osmišljenim simboličkim obrtima u stencil i paste-up radovima uspela je da postane neodvojiv deo urbanog identiteta grada. Vešto formulisanu društvenu kritiku TKV daje na elegantan i vizuelno komunikativan način, o čemu svedoče i njena mnogobrojna gostovanja i kolaboracije na široj regionalnoj i evropskoj street art i uopšte savremenoj umetničkoj sceni.

Sanja Stojkov, kao veoma aktivna i produktivna autorka na potezu između fotografije, grafičkog dizajna i ilustracije do street arta i tetovaža, u svojim radovima uvek zadržava prepoznatljiv i upečatljiv stilizovan pristup, koji njenim crno-belim radovima daje izvesnu ikoničku snagu primenjivu na sve moguće kontekste i površine od zidova, preko printova do svakodnevne nosivosti na ljudskoj koži ili ispod nje.

Aleksandar Bunčić aktivan je na sceni od 1996. godine, od kada je ovladao čitavim nizom tehnika i pristupa i, osim ulične scene, na kojoj se i dalje povremeno pojavljuje, uspeo je da se ostvari i na polju akademske izlagačke umetnosti. Na izložbi u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine predstavio se serijom novih radova velikog formata i tako sa svojim kolegama otvorio novo poglavlje u muzeologiji savremene umetnosti u Srbiji i Vojvodini, smestivši street art tehnike i inspiracije rame uz rame sa ostalim već priznatim praksama u savremenoj umetnosti.

Polar Bear je francuski street art umetnik čiji su stencili već godinama prisutni na zidovima svetskih gradova od Londona, preko Los Anđelesa i Portlanda do Berlina, Amsterdama i Budimpešte. Njegovi radovi su nejčešće realizovani u crno-beloj tehnici sa mnoštvom sivih međutonova, u okviru kojih obično odskače samo jedan detalj u boji i tako kreira upečatljiv vizuelno-simbolički kontrast sa ostatkom slike. Budući da je po obrazovanju i profesionalnoj orijentaciji majstor svetla u filmskoj industriji, to se reflektuje i na njegov rad na polju street arta, u kojem igra svetla i nijansi čini bitan poetički element. U periodima kada ne radi u javnim prostorima, Polar Bear u svom ateljeu proizvodi unikatne stencil art radove na komadima drveta i građevinskog materijala pronađenog na ulici.

Izložba je nastala kroz saradnju Muzeja savremene umetnosti Vojvodine, Francuskog instituta u Srbiji, udruženja Elektrika iz Pančeva i Ministarstva kulture i informisanja Srbije, a biće otvorena do 11. februara.

(SEEcult.org)