Počinje 18. Palić
Festival evropskog filma Palić svečano počinje 16. jula na Letnjoj pozornici uručenjem nagrade “Aleksandar Lifka” domaćem reditelju Srđanu Karanoviću, a do 22. jula predstaviće gotovo sto ostvarenja iz tridesetak zemalja, uz obeležavanje stogodišnjice srpskog igranog filma i veka od Lifkinog stalnog bioskopa u Subotici.
Karanoviću je nagrada “Aleksandar Lifka” dodeljena za izuzetan doprinos evropskoj kinematografiji, a njen drugi dobitnik je hrvatski reditelj Lordan Zafranović, koji će takođe biti gost na Paliću - u drugom delu 18. izdanja tog festivala, čija je misija borba za autonomnost savremenog čoveka u carstvu globalne kulturne industrije.
Ceremoniji otvaranja 18. Palića prisustvovaće i ministar za kulturu, informisanje i informaciono društvo Srbije Predrag Marković, zamenik pokrajinskog sekretara za kulturu Vojvodine Radoslav Petković i gradonačelnik Subotice Saša Vučinić.
Glavni takmičarski program, koji broji 14 ostvarenja u izboru Nikolaja Nikitina, počinje komedijom “Dobrodošli u Nemačku” o turskim imigrantima, a potom će biti prikazan i poljski bioskopski hit “Soba samoubica” Jana Komasa.
Palićki festival predstavlja ove godine ukupno 95 filmova iz 30 evropskih kinematografija, podeljenih u deset selekcija: Glavni takmičarski program, Paralele i sudari, Mladi duh Evrope, omaž programi za dobitnike nagrada “Aleksandar Lifka” i “Underground Spirit”, te novi poljski i novi mađarski filmovi, Eco Dox, Dečji program i selekcija “Kako je počeo rat na mom Balkanskom (polu)otoku?”
Glavni takmičarski program, prema navodima selektora Nikitina, predstavlja najbolje filmove u Evropi iz protekle sezone, uključujući ostvarenja iz jako važnih kinematografija, kao i one koji nisu baš tipični za zemlje u kojima su nastali, kao što je rumunska romantična komedija “Zdravo, kako si?” Alexandera Mafteija koja se ni po čemu ne uklapa u novi talas rumunskog filma.
U trci za Zlatni palićki toranj našla se italijanska komedija “Šta god bilo” Đulija Manfredonije (Giulio Manfredonia) o gradonačelniku malog italijanskog mesta kome je italijanski premijer Silvio Berluskoni politički idol, zatim francuski film “Pupupidu”, nemački “Zaustavljen na traci” Andreasa Desena i ruski “Elena” Andreja Zvjaginceva (Andrei Zvyagintsev), koji su nagrađeni u programu “Izvestan pogled” u Kanu.
Publika će na Letnjoj pozornici videti, između ostalog, i belgijski film “Vila” Dominik Abel i Fione Gordon, takođe prikazan u Kanu, te finski film “Laponska odiseja” (Dome Karukoski), švedski “Majmunčice” (Lisa Aschan) i mađarsku komediju o kulturnoj borbi “Deca Zelenog zmaja” (Bence Miklauzic).
Glavni program obuhvata i dva domaća filma - novu dramu Miloša Radivojevića “Kako su me ukrali Nemci”, premijerno prikazanu na nedavnom festivalu Cinema City u Novom Sadu, te bioskopski hit “Montevdieo, Bog te video”, debitantsko ostvarenje glumca i producenta Dragan Bjelogrlića.
Nagrade u Glavnom programu - Zlatni toranj za najbolji film i Palićki toranj za najbolju režiju, dodeliće žiri koji čine srpski reditelj Goran Marković, rumunska glumica Monica Barladeanu, režiseri Ognjen Sviličić iz Hrvatske i Christophe Van Rompaey iz Belgije, te Gunnar Ahmer sa Švedskog filmskog instituta, poljska glumica Magdalena Poplawska i pozorišni reditelj Andraš Urban, koji je i direktor subotičkog pozorišta "Deže Kostolanji".
Program “Paralele i sudari”, čiji je selektor Petar Mitrić, predstaviće deset ostvarenja iz Istočne Evrope, među kojima su ruski filmovi “Meta” Aleksandra Zeldovica (Alexander Zeldovichch) i “Generacija P” Viktora Ginzburga (Victor Ginzburg), nastala prema delima savremenih ruskih pisaca koji su prevođeni i u Srbiji, a u potpunosti menjaju tokove nove ruske književnosti - prvi je ekranizacija dela Vladimira Sorokina, a drugi romana Viktora Peljevina.
Biće prikazan i film “Nežni sin” (Frankenštajn projekat) o odnosu dece i roditelja, a sličnu temu ima i poljski “Made in Poland”.
U programu “Paralele i sudari” su i slovenački film bez teksta “Cirkus fantastikus” Janeza Burgera, koji na poetski način govori o svemu što se dešavalo na ovim prostorima.
Najbolji film u okviru programa “Paralele i sudari” proglasiće međunarodni žiri kritike koji čine filmski kritičar Nil Jang iz Velike Britanije, filmska i pozorišna kritičarka Nataša Senjanović iz Italije i urednica filmskog časopisa “Kinečko” iz Slovačke Eva Križkova.
Kao gosti na Paliću najavljeni su autori većine filmova iz festivalskog programa, kao i veliki broj domaćih gostiju: glumaca, reditelja, producenata...
Između ostalih, najavljeni su reditelj filma “Laponska odiseja” Dome Karukoski iz Finske, reditelj filma “Zaustavljen na putu” Andreas Dresen, glumica iz filma “Štagodbilo” Nicola Rignanese iz Italije, reditelj filma “Soba samoubica” Jan Komasa iz Poljske, reditelj filma “Deca Zelenog zmaja” Bence Miklauzic iz Mađarske, glumica u ruskom filmu “Meta” Danijela Stojanović, reditelj filma “Kako su me ukrali Nemci” Miša Radivojević i Svetozar Cvetković, koji glumi u tom ostvarenju.
Nagradu “Underground Spirit”, koju Festival Palić dodeljuje za izuzetan rad na polju nezavisnog filma, dobili su ove godine švedski rediteljski duo Ola Simonsson i Johannes Stjärne Nilsson.
Festivalski program prikazuje i retrospektivu tog dvojca koji je svetsku slavu postigao filmom “Muzika za stan i šest bubnjara” (Music for One Apartment and Six Drummers), premijerno prikazanom u Kanu 2001. Prošle godine snimili su prvi dugometražni film “Zvuk buke” (Sound of Noise).
Palić će i ove godine predstaviti program “Mladi duh Evrope”, a selektor Petar Mitrić najavio je po pet dugometražnih i kratkih ostvarenja, među kojima je i švedski film “Igra” Rubena Ostlunda koji prikazuje život desetogodišnje dece na ulici i način na koji žive između reklama i uličnih bandi.
Među ostvarenjima mladih autora je i belgijski film “Plava ptica”, koji je izazvao velike reakcije kao novo čitanje čuvene Meterlinkove drame, te francuski “Boro u kutiji” (Bertrand Mandico) o Valerijanu Borovčiku, kao i španski “Finisterrae” (Sergio Caballero) o muzičkom festivalu Sonar u Barseloni, snimljen u maniru Bunjuela.
U okviru selekcije Mladi duh Evrope, biće održan i niz koncerata, a zvezda tog programa je Mik Harvi (Mick Harvey), nekadašnji član benda Bed sids (The Bad Seeds) Nika Kejva (Nick Cave).
Nastupiće i Damo Suzuki, nekadašnji član kultnog nemačkog kraut-rok benda Can, koji je i gost Beogradskog letnjeg festivala (BELEF), te Jarboli, Burnt Friedman & Jaki Liebezeit i Bilk.
Muzički program čini i radionica dokumentarnog muzičkog filma “Crossovers”, koju Festival Palić organizuje sa Festivalom dokumentarnog rock filma - DORF iz Vinkovaca.
Radionicu “Crossovers” vodiće nemački režiser Uli M. Schüppel, autor kultnog filma o američkoj turneji grupe Nika Kejva i Bed Sids “Road to God Knows Where”, a pridružiće mu se i holandski režiser David Klejvet (David Kleijwegt), koji je snimao dokumentarce (i spotove) o nizu bendova (CocoRosie, Antony & the Johnsons, Devendra Banhart, Low...).
Učesnici radionice “Crossovers” iz Srbije i Hrvatske odabrani su na osnovu konkursa, a osim nje, biće održana i radionica namenjena studentima završnih godina filmske produkcije iz Srbije i Rusije, koju će voditi stručnjaci EAVE (European Audiovisual Entrepreneurs).
U okviru 18. Palića, biće predstavljena kapitalna monografija posvećena Aleksandru Lifki, “Lifka i Lifke”, koja izlazi povodom 100 godina postojanja Lifkinog stalnog bioskopa u Subotici, u izdanju Festivala i Jugoslovenske kinoteke.
Na toj monografiji, koja prvi put detaljno istražuje razvojni put i prikazivačku delatnost porodice Lifka, radilo je 15 istoričara filma, a objavljena je na srpskom i na engleskom jeziku.
Ovogodišnji debatni program ambiciozniji od prethodnih festivalskih izdanja, kako po broju učesnika, tako i po i širini tema koje obuhvataju.
Osim okruglog stola “Kako je počeo rat na mom Balkanskom (polu)otoku?” o nestanku bivše Jugoslavije, najavljene su i debate na teme: “Ekoinovacije: zelena privreda - prijatelj prirode” i “Dometi srpske kinematografije u 2010”.
Uvođenjem debatnih programa u formi okruglog stola, 18. Palić teži da demistifikuje nehumane odnose i pojave koji danas vladaju u svetu, ali i da promoviše alternativna rešenja.
Palićki festival ponovo ima skroman budžet (oko 300.000 evra), mada nešto veći od prošlogodišnjeg, a pomogli su ga i Ministarstvo kulture Srbije, koje je povećalo podršku za dva miliona dinara, dok su gradske vlasti Subotice i vojvođanske vlasti ostale na nivou od prošle godine.
Festival je ove godine ostao bez jednog prostora - bioskopa “Abazija” na Paliću, koji je služio za tehničke probe filmova, kao i bez Ženskog štranda, koji je zatvoren zbog rekonstrukcije.
Prošle godine Zlatni toranj za najbolji film dobilo je ostvarenje “Kako se završilo leto” Alekseja Popogrebskog, dok je Palićki toranj za najboljeg reditelja pripao Benjaminu Hajzenbergu za austrijski film “Pljačkaš”. Specijalna nagrada žirija je pripala španskom filmu “Gordos” u režiji Danijela Sančeza Arevala.
Međunarodni žiri kritike je nagradio film “Ulični dani” Levana Koguašvilij, a specijalno priznanje ostvarenju “Iskušenje Svetog Tonija” Veika Ounpua.
Nagrada “Lifka” dodeljena je 2010. francuskom reditelju grčkog porekla Konstantinu Kosti Gavrasu (Constantin Costa Gavras) i srpskom reditelju Goranu Markoviću.
Dosadašnji dobitnici nagrade “Lifka” su i Lučijan Pintilije(Lucian Pintilie), Jirži Mencel (Jirí Menzel), Margareta fon Trota (Margarethe von Trotta), Kšištof Zanusi (Krzysztof Zanussi), Dušan Makavejev, Eva Ras, Milena Dravić, Ljubiša Samardžić, Velimir Bata Živojinović, Ištvan Sabo (István Szabó), Mikloš Jančo (Miklós Jancsó), Peter Bačo (Péter Bacsó), Ken Louč (Ken Loach), Goran Paskaljević, Ken Rasel (Ken Russel), Miki Manojlović...
Festivalski sajt je www.palicfilmfestival.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
Ulaz na sve programe 18. Festivala evropskog filma Palić (osim Glavnog takmičarskog) je besplatan.
(SEEcult.org)
