Pobednici 25. MFEF-a

Gran pri 25. Međunarodnog festivala etnološkog filma (MFEF) u Beogradu dobio je španski film “Nulti okrug” o svakodnevnim događajima u prodavnici mobilnih telefona u Zatariju u Jordanu, jednom od najvećih izbegličkih kampova u svetu.

Film “Nulti okrug” (District Zero) grupe reditelja (Pablo Iraburu, Horhe Fernandez Majoral, Pablo Tosko) proglašen je najboljim na jubilarnom MFEF-u u konkurenciji sa još tridesetak ostvarenja.

Glavni junak “Nultog okruga”, sirijski izbeglica koji vodi prodavnicu za popravku mobilnih, pomaže sunarodnicima da sačuvaju uspomene iz svojih "pametnih telefona" na neke srećnije dane i vremena.

  Nulti okrug

Nagrada za najbolji domaći film pripala je ostvarenju “Selo u srcu grada” Radovana Đerića, a nagrada za najbolji strani film nije dodeljena, kao ni za najbolju montažu.

Đerićev film govori o Gornjoj varoši, poznatijoj kao Margarita - naselju u samom centru Pančeva, koje je i danas nastanjeno prevashodno ratarima i stočarima, poznatim po tome što poštuju i čuvaju svoju tradiciju, uključujući preku narav.

   Selo u srcu grada

Najboljim amaterskim filmom proglašen je norveški “Ne nadaj se” (Gil Orr Urtreger) o karipskom ostrvu Utila koje je naizgled meto idiličnih društvenih odnosa među pripadnicima različitih grupa, dok pogled iznutra, međutim, govori o izazovima između onih koji sebe vide kao domaće, nasuprot drugih – stranaca.

Nagrada za doprinos nematerijalnom kulturnom nasleđu dodeljena je italijanskom filmu “Sveti glasovi” (Renato Moreli), koji je nagrađen i za kontekstualnu primenu zvuka, a bavi se društvenim okupljanjem i ritualizovanim situacijama tokom poslednje nedelje uskršnjeg posta u Kuljeriju na Sardiniji, odnosno nastupima Hora sloge. Četiri pevača u poznim godinama nastoje da na sledeće generacije prenesu simboliku ceremonijalnog horskog pevanja i na taj način očuvaju svoje kulturno nasleđe.

   Sveti glasovi

Za najbolju kameru nagrađen je belgijski film “Reveka” (Benjamin Colaux, Christopher Yates) o svakodnevnoj rutini u jednom od najstarijih rudnika srebra u Boliviji, koji su, zbog teških uslova za rad, brojne generacije rudara u nekada ropskom statusu nazivale “ljudožder”. Savremeni uslovi eksploatacije ni do danas nisu umanjili opasnost od urušavanja i slučajnih eksplozija, a suočavanje sa smrću postalo je i element rudarskog folklora.

Specijalno priznanje za televizijsko-dokumentarni film dodeljeno je srpskom ostvarenju “Raskovnik – Sveti gral među biljkama” Olivere Pančić inspirisan mitološkom biljkom raskovnik, koja prema verovanju lokalnog stanovništva postoji isključivo u Istočnoj Srbiji. To je osnova na kojoj je nastao sinematički uobličen antropološki uvid u održavanje višestrukih odnosa između praktikovanja narodne medicine, magijske prakse i placebo efekta, koji u savremenom okruženju odražavaju stavove o svakidašnjem i božanskom postojanju.

Nagrada za najbolji film na konkursu “ID3min” nije dodeljena.

   Reveka

U ime žirija koji su činili filmski kritičar Božidar Zečević, etnolog i arheolog prof. dr Naško Križnar iz Slovenije i producent Vladimir Anđelković, pobedničke filmove proglasila je koselektorka Aleksandra Pavićević koja je sa istoričarem filma Stevanom Jovičićem odabrala ukupno 57 filmova za takmičarski, informativni i program amaterskih filmova.

Na otvaranju 25. MFEF-a uručene su plakete za značajan doprinos razvoju tog festivala, čiji su dobitnici etnolozi Ljubomir Relјić, Kamenko Katić, Dušan Drlјača i Naško Križnar, filmolog Božidar Zečević, te reditelj Stole Popov, koji nije prisustvao uručenju.

Poseban doprinos MFEF-u i njegovom razvoju dali su Radio-televizija Srbije, Jugoslovenska kinoteka, Odelјenje za etnologiju i antropologiju Filozofskog fakulteta i Etnografski institut SANU, kao i druge ustanove i mediji.

MFEF je, kako je podsetila na otvaranju direktorka Etnografskog muzeja Mirjana Menković, pokrenut 1992. godine kao smotra tada još vitalnih televizijskih dokumentaraca sa etnografskim temama klasičnog formata, a nakon sankcija međunarodne zajednice 90-ih, privukao je veliki broj inostranih autora i produkcija. Razvoju MFEF-a doprinelo je i uključivanje amaterskih ostvarenja, a digitalna revolucija potom je donela niz novih pristupa, formata i tema koje ranije nisu bile u fokusu etnologije.

MFEF je ujedno bio svedok svojevrsnog zamiranja domaće filmske proizvodnje na etnografske teme, ali i njene reafirmacije u poslednjih nekoliko godina.

Na početke MFEF-a i prva izdanja održavana u manastiru Sveti otac Prohor Pčinjski, osvrnuo se i etnolog Ljubomir Reljić, osnivač tog festivala, koji je rekao da je posle međunarodnih sankcija 90-ih preovladalo učešće inostranih filmskih produkcija i tema koje nisu imale mnogo zajedničkog sa onim temama i pristupima koji su činili polazište MFEF-a. Domaći film je bio zapostavlјen, zbog čega je uvedena posebna nagrada za tu kategoriju, što predstavlјa i poseban doprinos MFEF-a razvoju domaćeg etnološkog dokumentarnog filma.

Jubilarno izdanje MFEF-a najavljeno je retrospektivom dosadašnjih dobitnika Gran prija, održanom od 7. do 10. oktobra u Jugoslovenskoj kinoteci.

(SEEcult.org)