Oproštaj od Koste Bogdanovića

Mnogobrojne kolege i prijatelji oprostili su se 12. oktobra u Beogradu od velikog umetnika i uticajnog istoričara i teoretičara umetnosti Koste Bogdanovića, ističući njegov umetnički rad i pedagoški i naučni doprinos, kao i iskrenost, otvorenost i posvećenost, nepokolebljiv etički stav i vanvremenski, renesansni duh.

Bogdanović je preminuo 9. oktobra u 83. godini, a sahranjen je 12. oktobra u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju, nakon komemoracije u prepunoj Galeriji Petra Dobrovića, koju je organizovao Muzej savremene umetnosti u Beogradu (MSUB).

U MSUB-u je Bogdanović i proveo ceo radni vek (1967-1994), a od 1985. do 1987. godine bio je i v.d. direktor.

Kustos MSUB-a Dejan Sretenović konstatovao je da je Bogdanović bio omiljen u umetničkim krugovima, što pokazuje i veliki broj kolega koji su se okupili da mu odaju poslednju počast.

Ističući da je ostavio dubok trag kao istoričar umetnosti, teoretičar, umetnik i kustos, Sretenović je rekao i da je Bogdanović bio jedan od stubova MSUB-a, u kojem je bio zaslužan za brojne izložbe, kataloge i projekte, dajući izuzetan kreativni doprinos.

Bogdanovićev najznačajniji legat bio je Centar za vizuelnu kulturu koji je osnovao pri MSUB-u 1974. godine, istakao je Sretenović, napominjući da Bogdanović nije verovao u muzej kao elitističku instituciju, već kao mesto za najšire slojeve.

Sretenović je istakao da je Bogdanović utemeljio samosvojan koncept vizuelne kulture koji se bazira na ličnom znanju, a podsetio je i na čuvena Bogdanovićeva predavanja koja je godinama imao u MSUB-u.

U ime kolega, od Bogdanovića se oprostila i Ljiljana Slijepčević, ističući da su se družili više od 50 godina, te da je bio iskren i otvoren za svakoga, uporan i posvećen formiranju Centra za vizuelnu kulturu, iako je, kako je rekla, bio usamljen u tim naporima.

Ljiljana Slijepčević istakla je i da je Bogdanović godinama radio na vizuelnoj kulturi kao novoj teorijskoj oblasti, te da je posebno značajno
njegovo traganje za kategorijom lepog.

I Ješa Denegri je istakao značaj sveukupnog Bogdanovićevog dela, ukazujući na njegovu prosvetiteljsku viziju modernosti.

“Ovoliki broj ljudi pokazuje šta je Kosta značio svima nama”, rekao je Denegri, ističući da su se mnogi vaspitavali na njegovim čuvenim seminarima u MSUB-u.

“Težak mi je trenutak odvajanja od njega, kao kolege i prijatelja”, dodao je Denegri, ističući da je Bogdanović kao čovek imao nepokolebljiv etički stav.

“Bio je izuzetna osoba naše kulture”, dodao je Denegri na komemoraciji kojoj je, između ostalih, prisustvovao i prvi direktor MSUB-a Miodrag Protić.

U ime Udruženja likovnih umetnika Srbije, u čijem je članstvu Bogdanović bio od 1961. godine, Natalija Cerović podsetila je da je prvu vajarsku izložbu imao 1958. godine, te da je bio omiljen, topao i predusretljiv kolega.

Vajar Marko Vukša rekao je da Bogdanović, uprkos godinama, bio mlad duhom i da je voleo da čuje i savete drugih.

“Bio je vanvremenski čovek, kao i njegova umetnost”, rekao je Vukša, opisujući Bogdanovića kao pravog renesansnog čoveka.

Seminare koje je Bogdanović godinama vodio u MSUB posetilo je, prema podacima tog muzeja, više od 90.000 ljudi.

Bogdanovićevi seminari, kako je istaknuto, predstavljali su specifično otkrivanje i demistifikaciju umetnosti, uz povezivanje starih umetnosti sa savremenom. Time je pokazao i dubok kontinuitet ovdašnje umetničke tradicije.

Bogdanović je rođen u Osijeku kod Sarajeva 1930. godine, a diplomirao je istoriju umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu 1962. godine. Od 1958. do 1961. učio je vajarstvo u ateljeu Sretena Stojanovića.

Izlagao na više od 40 samostalnih izložbi i većem broju grupnih izložbi u zemlji i inostranstvu, a dela mu se nalaze u brojnim muzejskim zbirkama u Srbiji i u svetu. Realizovao je 27 skulptura u javnom prostoru u Beogradu, Pančevu, Šapcu, Kikindi, Majdanpeku, Apatinu, Zenici, Splitu...

U MSUB-u je 1974. osnovao Centar za vizuelnu kulturu kao inovativno odeljenje za muzejski pedagoški rad. U okviru Centra, organizovao je i održao više stotina stručnih seminara, predavanja i obrazovnih izložbi iz oblasti vizuelne kulture.

Iz višedecenijskog bavljenja vizuelnom kulturom ustanovio je nov i jedinstven predmet Vizuelna kultura koji je kao profesor po pozivu uveo na Akademiji umetnosti u Sarajevu 1982. i koji je predavao do 1992. Na Akademiji umetnosti u Novom Sadu na magistarskim studijama uveo je predmet Teorija vizuelne kulture 1992. koji je predavao do 2009. Isti predmet je predavao i na Univerzitetu umetnosti u Beogradu, Univerzitetu Metropolitan u Beogradu i na Akademiji umetnosti u Banjaluci.

Bogdanović je objavio više od deset knjiga u oblasti teorije vizuelne kulture i istorije skulpture, između ostalih i “Uvod u vizuelnu kulturu” (1986, 2005), “Svest o obliku 1” (1988), “Svest o obliku 2” (1995), “Poetika vizuelnog” (2005), “Poetika vizibilnog” (2007), “Lice i lik u vizuelnoj spoznaji” (2010).
Objavio je (sa saradnicima) i ciklus udžbenika za likovnu kulturu od prvog do osmog razreda, u izdanju Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva u Beogradu.

Bogdanović je dobitnik brojnih nagrada, od kojih su najznačajnije Zlatni beočug (1974), Politikina nagrada (1993), Nagrada ULUPUDS-a za životno delo (1998), te Nagrada grada Beograda za retrospektivnu izložbu “Uzvišeno u senci” (2010), održanu krajem 2009. u Kući legata u Beogradu, na kojoj je predstavljeno šest decenija njegovog stvaralaštva. Na toj izložbi, koja je gostovala i u drugim gradovima, autorka Rajka Bošković, kustoškinja Zbirke skulpture MSUB, predstavila je Bogdanovićeve skulpture, slike, fotografije, konceptualne radove, plakate i crteže, nastale od 1949. godine i tokom narednih šest decenija.

(SEEcult.org)