Novi Odbor i obrisi novog OS
Oktobarski salon u Beogradu, koji je odlukom gradskog parlamenta postao bijenalna manifestacija, dobio je novi Odbor na čijem je čelu likovni kritičar Dejan Đorić koji piše za “Pečat”, a poznat je po oštroj kritici dosadašnjih izdanja te međunarodne izložbe i srodnih manifestacija savremene umetnosti u Srbiji.
Đorić je 25. februara imenovan za predsednika Odbora Oktobarskog salona odlukom Skupštine grada Beograda koja je za članove tog tela u naredne četiri godine imenovala i v.d. direktora Kulturnog centra Beograda Ivonu Jevtić i vizuelne umetnike Božidara Plazinića, Đorđa Stanojevića i Nikolu Božovića.
Ujedno su razrešeni dužnosti dosadašnji predsednik Odbora OS Vladislav Šćepanović i članovi Neda Knežević, Mišela Blanuša, Srđan Đile Marković i Mia David, v.d. direktora KCB-a do smene u oktobru 2014. godine, nakon proglašenja OS bijenalnom izložbom. Tada je i Odbor OS podneo ostavku, u znak protesta zbog načina na koji je promenjen status OS.
Promena statusa OS, kao i nagoveštaji da će postati prevashodno manifestacija domaće umetnosti, izazvala je burne reakcije u stručnoj i široj javnosti, a protestovali su, između ostalih, i Nacionalni savet za kulturu, Asocijacija Nezavisna kulturna scena Srbije, Društvo istoričara umetnosti Srbije i AICA Srbija (srpski ogranak Međunarodnog udruženja likovnih kritičara), Srpski PEN centar, Srpsko književno društvo… Pojedini umetnici prekinuli su bili ili otkazali svoje programe u KCB-u, koji je organizator te izložbe.
Odluka o bijenalnom statusu doneta je u završnici 55. Oktobarskog salona "Stvari koje nestaju", čiji su kustosi bili Nikolaus Šafhauzen i Vanesa Džoan Miler iz Kunsthalea u Beču, a predstavljeni su radovi tridesetak umetnika, od kojih je gotovo 20 bilo iz Srbije.
I novoimenovani predsednik Odbora Dejan Đorić komentarisao je promenu statusa OS i smenu Mie David sa čela KCB-a, zadovoljan odlukom gradskih vlasti.
Ocenjujući da je OS “toliko pao u kvalitetu da su to uvideli, ne samo publika i delatnici u kulturi, već i političari, nastojeći da ga spasu…”, Đorić je pohvalio gradske odbornike i pohvalio se da je promena statusa OS potvrda i “stavova iznošenih jedino na stranicama ‘Pečata’”.
“Od 2010. godine se u ovoj rubrici analizira negativno eksperimentisanje sa Salonom. Pojedincima kao što je Mia David trebalo bi oduzeti sve prinadležnosti, spasiti od sličnih Muzej savremene umetnosti u Beogradu i Venecijansko bijenale”, naveo je Đorić, koji je i član Komisije Sekretarijata za kulturu Beograda za sufinansiranje projekata u oblasti vizuelnih umetnosti na osnovu godišnjeg konkursa.
Đorić je 55. OS opisao u svojoj rubrici i kao “vid građanskog finansiranja bezvrednih stranih umetnika” koji je “u duhu dosadne i zamorene savremene nemačke scene, najsnažnijeg svetskog uporišta bogoboračkog neokonceptualizma”.
“Nemci su iz krajnosti nacističke estetike otišli u drugo zastranjivanje, totalitarno, glupo i bez duha, kako samo oni umeju, u apsolutiziranje avangardne nepredstavlјačke umetnosti”, ocenio je Đorić u tekstu u 55. OS. Za predstavljene radove naveo je da su viđeni bezbroj puta u “samorecikliranju avangardističkog pseudoumetničkog smeća”.
U kontekstu kritike 55. OS, Đorić je pomenuo i 27. Memorijal Nadežde Petrović u Čačku, na kojem je 2014. godine predstavljena srpska kritička umetnost prema koncepciji kustosa Dejana Sretenovića.
Ocenjujući da je reč o “mentalnoj okupaciji stanovnika Srbije, drsko izvedenoj njihovim novcem protiv njih”, Đorić je naveo da o tome “najbolјe govori naziv panel diskusije ‘Umetnost je top koji napreduje dok mu je cev okrenuta ka sopstvenim položajima’”, održane nakon otvaranja 27. MNP na kojoj su učestvovali Branislav Dimitrijević, koga je Đorić nazvao “ozloglašenim”, te Zoran Pantelić, Dejan Sretenović, Jelena Stojanović i Svebor Midžić kao moderator.
Đorić je ocenio i da “jad i bedu OS nije moguće odvojiti od izdaje intelektualaca, koji ne shvataju da je demokratija postala ‘demokrntija’, plaćenika Soroševog i raznih drugih fondova koje finansiraju strane vlade”. Dodao je i da su nevladine organizacije u Srbiji “oblici protivdržavnog delovanja stranog okupatora”, te da se stoga treba “pozabaviti fenomenom koji uzrokuje ovakvo stanje da bi se razumela (ne)dela sa Oktobarskog salona, umetnici su sami po sebi nebitni”.
Đorić je stanje u likovnoj oblasti kritikovao i u drugim tekstovima, ocenjujući da je skoro beznadežno i da je tome doprineo i sam rodonačelnik srpske istorije moderne umetnosti, profesor Lazar Trifunović, koji je “pred kraj života blagonaklono gledao na pojavu umetničkog bućkuriša u vidu novog ekspresionizma, transavangarde, tzv. ‘lošeg slikarstva’ i umetnosti ‘Novih divlјih’”.
Imenom Lazara Trifunovića, inače, nazvana je najprestižnija nagrada za likovnu kritiku i kritičko razmatranje savremene likovne i vizuelne umetnosti u Srbiji.
Ove godine je nagrada “Lazar Trifunović” dodeljena Radonji Leposaviću, a među dobitnicima su Irina Subotić i Milan Popadić, Jelena Stojanović, Sava Stepanov, Jerko Denegri, Dejan Sretenović, Milanka Todić, Maja Ćirić, Zoran Gavrić, Darka Radosavljević, Svetlana Racanović, Branislava Anđelković, Dragica Vukadinović, Jovan Despotović, Bojana Pejić, Stevan Vuković, Jasmina Čubrilo, Branislav Dimitrijević, Lidija Merenik, Ljiljana Ćinkul i Mileta Prodanović.
(SEEcult.org)
