Krizni, prkosni Nišvil
Niški džez festival Nišvil, uprkos smanjenoj državnoj podršci, zbog koje je odustao od pojedinih izvođača, nudi od 15. do 18. avgusta oko 80 koncerata domaćih i stranih muzičara, među kojima su i Džindžer Bejker (Ginger Baker), sin legendarnog glumca i reditelja Klinta Istvuda, Kajl Istvud (Kyle Eastwood), Adam Nusbaum (Nussbaum), Ron Karter (Carter), Duško Gojković, popularni francuski sastav Nuvel Vag (Nouvelle Vague)…
Program Nišvila već je počeo izložbom “Muzej džeza” Mihaila Miše Blama u Salonu 77 na niškoj Tvrđavi, koja sadrži, između ostalog, i trombon Zvonimira Skerla, prvu trubu Duška Gojkovića, bubnjeve Lale Kovačeva…
Džez muzičar, kontrabasista, kompozitor i pedagog Miša Blam prikupljao je godinama arhivsku građu, ali i artefakte u vezi sa džezom u Srbiji. Na osnovu tog materijala objavio je i prvi deo “Istorije džeza u Srbiji 1927-1944”, a dok priprema novo izdanje, odlučio je da predstavi javnosti deo bogate zbirke ličnih predmeta i instrumenata poznatih muzičara, originalne partiture, retka izdanja ploča, knjige, časopise...
Uvodni program Nišvila tradicionalno je posvećen legendarnom Šabanu Bajramoviću, u čiju su čast 14. avgusta nastupili muzičari iz Velike Britanije (TG Collective), Bugarske (Ragetime DD Band), Grčke (Gađo Dilo) i Srbije (DOC), koji će se i narednih dana predstaviti publici u Nišu i još nekoliko gradova u južnoj i istočnoj Srbiji.
Program na glavnoj bini (River stejdž) počinje 15. avgusta nastupom niškog etno džez benda Kafe Ball and Friends, koji je osnovan 2008. godine, a prvi album “Kafe Ball In C” objavio je 2010. za ljubljansku etiketu Biveco records.
Prve večeri nastupiće i veliki džez orkestar Elmhurst College Jazz Band, koji čine studenti džez odseka istoimenog američkog univerziteta, a kao specijalni gost pridružiće im se trubač Stjepko Gut kome će tom prilikom biti uručena nagrada za životno delo.
Među učesnicima programa na glavnoj bini prve festivalske večeri je i britanski saksofonista, pevač i šoumen Ray Gelato sa sastavom The Giants, te Kajl Istvud, kontrabasista, bas gitarista i kompozitor, a potom i pevač Hubert Tubs, vodeći vokal kultnog američkog ritam i bluz sastava Tower of Power. Na Nišvilu će nastupiti sa svojim internacionalnim sastavom Blues and Soul Revue, a veče će zatvoriti domaći Vasil Hadžimanov bend, koji trenutno promoviše peti studijski album “Can you dig it?”
Najveća zvezda Nišvila, engleski bubnjar Džindžer Bejker, član Kuće slavnih rokenrola i dobitnik Gremija za životno delo, nastupa 16. avgusta sa sastavom Jazz Confusion u kojem je i legendarni džez i soul saksofonista Pi Vi Elis (Pee Wee Ellis), kao i kontrabasista Alek Dankvort (Alec Dankworth) i perkusionista Abass Dodoo iz Gane.
Bejker je započeo karijeru još krajem 50-ih u sastavu The Storyville Jazz Men and The Hugh Rainey Allstars, ali se šire afirmisao tokom britanske ritam i bluz eksplozije u grupi Graham Bond Organisation, te prve rok super grupe Cream sa Erikom Kleptonom i Džekom Brusom. S Kleptonom i Stivijem Vinvudom kasnije je formirao još jedan super bend - Blind Faith.
Bejker je muzičar za koga kažu da je imao najmanje šanse da preživi “lude 60-te, a prema sopstvenom priznanju, skidao se sa heriona “otprilike 29 puta”. Film u kojem se pojavljuje čitava plejada rok i džez muzičara “Čuvajte se gopodina Bejkera” reditelja Džeja Balgera proglašen je 2012. za najbolji dokumentarac na South by Southwest festivalu u Teksasu, a nominovan je za Grierson nagradu Britanskog filmskog instituta.
Publiku će 16. avgusta na glavnoj festivalskoj bini zabaviti i Krug Vladice Stojiljkovića, muzičara koji je posle godina bavljenja rokenrolom sa grupom Kriva linija, napravio upečatljiv autorski koncept između roka, džeza i vorld muzike sa diskretnom dozom tanga. Nastupa i berlinski internacionalni sastav Damir Out Loud koji predvodi trubač iz Srbije Damir Bačikin, a promovisaće debi album “Graduation Day”.
Među atrakcijama druge festivalske večeri su i popularni glumac Sergej Trifunović i Moondance Big Band, koji okuplja najtraženije instrumentalne i vokalne soliste Beograda i Novog Sada, a pod dirigentskom palicom Fedora Vrtačnika izvodi dela Bitlsa, Dejvida Bouvija, polis, Stiva Vondera, Prinsa, Majkla Džeksona, ali i Olivera Mandića, Tome Zdravkovića, Šabana Bajramovića…
Vikend na glavnoj bini počinje nastupom grčkog sastava Gađo Dilo, a eklektičan program nastaviće italijanski kvartet koji predvodi kontrabasista i kompozitor Nikolo Farači (Niccolo Faraci), zatim sastav Akaga, rodonačelnici savremene bugarske fjužn scene, te zvezde večeri - legendarni džez trubač Duško Gojković iz Srbije i Belgrade Summit Octet, a potom jedan od najznačajnijih džez bubnjara današnjice i dobitnik Gremi nagrade Adam Nusbaum i ZZ Quartet sa kojim će predstaviti album “Beyond the Lines”.
Kao posebna poslastica pretposlednje večeri Nišvila najavljen je sastav Jazzanova koji će uživo nastupiti sa Polom Randolfom (Paul Randolph), veteranom detroitske soul i fank scene, pevačem i basistom. Prvobitno poznati kao producentski i live DJ kolektiv, ovoga puta predstavljaju se u formi devetočlanog koncertnog benda, koji promoviše prvi live album “The Funkhaus Studio Sessions”.
U samoj završnici, 17. avgusta na glavnoj bini nastupiće i slovenački pevač, klavirista i kompozitor Uroš Perić u pratnji beogradskog orkestra Mambo Stars i vokalne grupe Pearlettes.
Nišvil i u završnici, 18. avgusta, predstavlja žanrovski raznovrstan program na glavnoj bini, počev od britanskog sastava TG Collective, preko mladog slovenačkog benda Artbeaters, pobednika prošlogodišnjeg Internacionalnog džez takmičenja “Europafest 2012” u Bukureštu, te mladog norveškog saksofoniste Mariusa Neseta, nove zvezde džez scene, koji će sa svojim kvartetom promovisati nedavno objavljeni album “Birds”.
Zvezda večeri je Ron Karter, jedan od najboljih i najtraženijih kontrabasista svih vremena, kompozitor, aranžer, bend-lider i verovatno džez muzičar sa najvećim brojem snimaka (procenjuje se da je učestvovao na snimanjima bezmalo 2.500 albuma). Karter će nastupiti sa Golden Striker Triom, nesvakidašnjom postavom bez bubnjara, koji čine i gitarista Rasel Malone (Rušel) i klavirista Donald Vega.
Dvostruki dobitnik Gremi nagrade, Karter je tokom karijere, počev od 60-ih, sarađivao sa niz legendarnih muzičara, uključujući i sastav Majlsa Dejvisa (Miles Davis), odnosno čuveni kvintet u kojem su bili i (1963-968) u kojem su bili Herbi Henkok (Herbie Hancock), Toni Vilijams (Tony Williams) i Vejn Šorter (Wayne Shorter).
U samoj završnici Nišvil će ugostiti francuski sastav Nuvel Vag koji je jedan od miljenika publike u Srbiji i regionu, a program na glavnoj bini zatvoriće Teatar bend, koji čini grupa iskusnih rok, bluz i džez instrumentalista i ekipa glumaca Narodnog pozorišta u Nišu, okupljenih oko zajedničke ideje postavljanja originalnog mjuzikla koji bi i autorski i izvođački bio kompletno niški projekat.
Osim na glavnoj Earth/Sky bini na Tvrđavi, program se održava paralelno na još nekoliko bina u Nišu (Open stage u Tvrđavi, iza Galerije, Welcome stage - na Trgu kod česme kraljice Natalije, Jam Sešion - u Banovini, posle programa na Earth/Sky stage), kao i u Pirotu (15. avgust), Vranju i Aranđelovcu (16. avgust) i Zaječaru (17. avgust) i Kruševcu (18. avgust).
Nišvil je planirao za ovu godinu još ambiciozniji program, ali je od pojedinih izvođača odustao nakon odluke Ministarstva kulture, odnosno nadležne komisije, da na godišnjem konkursu ostane bez dinara. Nakon burnih reakcija u javnosti, svojevrsnog rata saopštenjima sa Ministarstvom kulture, pokretanja onlajn peticije… Nišvil je ipak dobio obećanje Ministarstva kulture o podršci sa tri miliona dinara, na osnovu diskrecione odluke sada već odlazećeg ministra Bratislava Petkovića.
Festival ne bi mogao da bude održan da nije podrške gradskih vlasti, koje su izdvojile 17 miliona dinara.
Organizatori su, međutim, bili primorani da odustanu od prvobitnog plana da u Niš dovedu i Džoa Kokera, BB Kinga, Hjua Lorija i druge željene zvezde.
Nišvil je angažovao ove godine čak oko 300 volontera iz različitih gradova, a odabrani su među 700 prijavljenih iz 15 zemalja.
Festivalski sajt je www.nisville.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
