Kreativni centar najbolji izdavač na 67. Sajmu knjiga

Žiri 67. Međunarodnog beogradskog sajma knjiga dodelio je nagradu za izdavača godine Kreativnom centru, nagrada za izdavački poduhvat godine 2024. dodeljena je ravnopravno knjigama iz edicije Popularna lingvistika, u izdanju Prometeja, i Zborniku kraljeva i episkopa srpskih, koju je priredio Tomislav Ž. Jovanović, a objavila Čigoja štampa.

U užem izboru za izdavača godine, uz Kreativni centar, našli su se i Karpos, Književna opština Vršac (KOV), Gradac i LOM – prema odluci žirija koji su činili: Irena Špadijer (predsednica), Tatjana Nježić, Mile Bjelajac, Zoran Paunović i Marko Krstić.

Prema obrazloženju žirija, Kreativni centar je od osnivanja 1989. godine izdavač koji kvalitetom, visokim standardima i nesumnjivim postignućima jeste činjenica koja u najboljem i najlepšem smislu obeležava izdavaštvo u zemlji, a vremenom je postigao i međunarodnu reputaciju. Između dva Sajma knjiga objavili su osamdesetak naslova, a sveukupno ih je na njihovom štandu oko 1.500.

Izdanjima za decu, bebe, tinejdžere, roditelje, mlade i druge, Kreativni centar na inspirativan, inovativan, relevantan a prijemčiv način, obrađuje širok spektar tema, od istorije i mitova do najznačajnijih fenomena današnjice.

Njihova izdanja grade mostove među ljudima i generacijama, istakao je žiri, koji je istakao i značaj izdavača kao što su loznički Karpos, sremskokarlovačka Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, vršački KOV, čačanski Gradac, koji ima i prvorazredni časopis, beogradski LOM... koji kontinuirano objavljuju izuzetne, kvalitetne naslove.

U užem izboru za izdavački podruhvat godine, osim nagrađenih izdanja Prometeja i Čigoje štampe, bili su i dnevnici Borislava Pekića “Život na ledu”, u izdanju Štampara Makarije, te biblioteka “Veliki prevodi” Trećeg Trga.

Nagrađena edicija “Popularna lingvistika” Prometeja iz Novog Sada, u kojoj je između dva sajma objavljeno pet novih knjiga, postojano i delotvorno istrajava na ostvarivanju plemenite misije negovanja kulture jezika i govora, kao i jačanja svesti o značaju te kulture u savremenom društvu. Studije, rečnici, priručnici i sve druge knjige objavljene u okviru edicije “Popularna lingvistika”, dela su uglednih domaćih autora čija visoka stručnost podrazumeva i umeće približavanja složene i aktuelne lingvističke tematike širokoj čitalačkoj publici, čime ova edicija daje izuzetno veliki doprinos podizanju nivoa jezičke kulture u našoj sredini, istakao je žiri.

Ravnopravno nagrađeno trotomno kritičko izdanje “Zbornika kraljeva i arhiepiskopa srpskih”, koje je priredio Tomislav Jovanović a objavila Čigoja štampa, predstavlja izuzetan doprinos srpskoj filološkoj nauci, posebno u domenu tekstologije i istorije književnosti. Detaljno je proučeno kompletno rukopisno nasleđe Zbornika (22 rukopisa i fragmenta) od XVI do XIX veka, a za osnovu izdanja uzet je kodeks iz Arhiva SANU, ispisan 1553. godine u Mileševi za manastir Hilandar. Kompoziciono najsloženije delo stare srpske literature, koje je nastajalo tokom XIV stoleća, a čiji je glavni autor arhiepiskop Danilo Drugi, sada je konačno u pravom svetlu dostupno naučnoj i široj kulturnoj javnosti, istakao je žiri.

Najboljim izdavačem iz dijaspore i regiona u 2024. godini proglašena je Mitropolija crnogorsko-primorska Srpske pravoslavne crkve, koja je objavila monografiju “Rukopisne knjige manastira Rođenja Presvete Bogorodice na Cetinju”, autorke Milene Martinović, a članovi žirija su u uži izboru uvrstili i Izabrana dela akademika Rajka Kuzmanovića u 12 knjiga, u izdanju Pravoslavne reči i Akademije nauka i umetnosti Republike Srpske.

Nagrađena monografija “Rukopisne knjige manastira Rođenja Presvete Bogorodice na Cetinju”, kako je istaknuto, na dosad najpotpuniji način predstavlja jednu od retkih sačuvanih srpskih srednjovekovnih manastirskih biblioteka. Pored opisa svih rukopisa današnje cetinjske kolekcije, kao i rekonstrukcije rukopisne zbirke manastira Pive, čiji je deo bio prenet u Cetinjski manastir, autorka je sakupila i prezentovala podatke o knjigama koje su nekada pripadale ovoj zbirci a sada se nalaze u raznim inostranim bibliotekama. Posebnu vrednost knjige Milena Martinović predstavlja prikaz kulturnih prilika, duhovnog i crkvenog života na teritoriji današnje Crne Gore tokom XVI i XVI stoleća, istakao je žiri.

Članovi žirija su nagradu za doprinos oblasti nauke dodelili izdavaču Karpos za “Svet koji se menja: Globalni srednji vek 500 – 1500” norveškog naučnika Lejdulfa Melvea, u izdanju Karposa i prevodu Jelene Lome, koja predstavlja srednji vek u širokom civilizacijskom kontekstu i razmatra njegov doprinos nastanku savremenog društva. Autor analizira sedam svetskih civilizacija: mezoameričku, afričku, zapadnoevropsku, vizantijsku, islamsku, indijsku i istočnoazijsku u vremenskom rasponu od 500. do 1500. godine. Tim monumentalnim izdanjem, izdavačka kuća Karpos uključuje se u najaktuelnije naučne tokove savremenog sveta, istakao je žiri.

U užem izboru bio je i “Uvod u Jugoslaviju” Dejana Jovića, u izdanju  Akademske knjige, te “Drugačiji svet” Ognjena Pribićevića, u izdanju kuće  Klio.

Za najbolju dečju knjigu godine proglašena je “Naš svet u 1000 odgovora” Marije Forero, sa ilustracijama Marife Gonzales, u izdanju Lagune, koja predstavlja, kako je obrazloženo, pravi primer kako na najzanimljiviji i najrazumljiviji način možete preneti najmlađima najširu lepezu različitih pojmova i znanja iz svetske kulture i istorije, nauke i prirodnih pojava.

Prema navodima žirija, dete će u toj knjizi pronaći brojne informacije, zabavne eksperimente i zagonetke koje bi trebalo rešiti, kao i upoznavanje sa drevnim civilizacijama i znamenitim ličnostima. Gledajući tako, hiljadu odgovora može biti i hiljadu razloga zašto žiri 67. Sajma knjiga nagrađuje taj edukativan leksikon za najširu upotrebu namenjen.

U užem izboru bili su i “Ršumovanje od A do Š” Ljubovoja Ršumovića, u izdanju Pčelice, “Hodošašće rastrojenog uma” Uroša Savića, u izdanju Besne kobile, te edicija “Veliki moreplovci” Milomira Kragovića, u izdanju Prometeja.

Specijalno priznanje za izdavača, knjigu ili strip dodeljeno je izdanjima “Gornja knjiga – Donja knjiga” Alekse Gajića, u izdanju Makonda, “Književni svijet Branislava Nušića” Gorana Maksimovića, u izdanju Pravoslavne reči, “Veliki atlas Srbije”, u izdanju Službenog glasnika, te “Stratište umorene srpske dece u NDH (Nezavisna država Hrvatska – grobnica 54.009 devojčica i dečaka” autora Bpža Grbića, u izdanju Udruženja “Srpska Krajina 1990” i “Izdavača Miroslava”.

Najlepšom knjigom na 67. Sajmu knjiga, prema odluci žirija koji su činili Jovan Čekić (predsednik), Jugoslav Vlahović i Borut Vild, jednoglasno je proglašena knjiga “Pesma” Oskara Daviča, u izdanju Kontrasta.

Žiri za dodelu nagrade “Bogdan Kršić” za najlepšu knjigu istakao je da je, pored nagrađene knjige “Pesma”, čitavoj ediciji Balkanon/Re:publika posvećena posebna pažnja, s obzirom na to da je za potrebe ove edicije dizajner Slavimir Stojanović posebno dizajnirao pismo tako da su sve naslovne rađene u fontu "kontrast bold".

“Može se reći da je u pitanju atraktivan, a opet ne nametljiv pristup koji svojom preciznošću i istančanošću već na prvi pogled privlači pažnju dajući čitavoj ediciji prepoznatljiv identitet. U poređenju sa mnoštvom manje-više klasično oblikovanih knjižnih korica na Sajmu, ovo nije samo osveženje, nego istinski pomak. Posebno je važno što taj pomak dolazi iz onog što čini samu srž i suštinu  knjige - slova i tipografije”, istakao je žiri, koji je pohvalio i dizajnerski kvalitet monografija "Vojo Stanić", dizajn Ana Matić, i "Gornja knjiga - Donja knjiga" Alekse Gajića.

Nagrada za najlepšu dečju knjigu dodeljena je knjizi Jasminke Petrović “Giga pravi more”, u izdanju Kreativnog centra, koju je ilustrovala Ana Petrović, a dizajn potpisuje Duša Pavlić.

Žiri je istakao da je u retkoj prilici da vidi “tako harmonično i smisleno uvezivanje slike i teksta u nedeljivu celinu”.

“Suptilne i decentne ilustracije Ane Petrović ni u jednom segmentu ne podilaze opštem (ne)ukusu, a izvanredno se slažu sa sada već kultnim tekstom Jasminke Petrović. Ono što posebno odlikuje ovu knjigu je dostojanstveno mesto ilustracija, koje nisu samo vizuelno dekorisanje priče, nego podjednako važan element storitelinga”, istakao je žiri.

Specijalno priznanje za mladog dizajnera dodeljeno je Urošu Saviću za kompletan autorski angažman (tekst, ilustracije i grafičko oblikovanje) za knjigu “Hodočašće rastrojenog uma”, u izdanju Besne kobile, a prema navoim žirija, nije često imati autora koji je “kadar da podjednako kvalitetno realizuje knjigu u svim njenim elementima”.

Savić je “bez tehnoloških ekstravagancija, ali dizajnerski primereno i dosledno oblikovao sopstveni tekst i odlične ilustracije u knjigu koja deluje zrelo, atraktivno i celovito. U rukama držimo knjigu bez produkcijskih ustupaka i mana, knjigu kojoj verujemo”, istakao je žiri.

Na 67. Sajmu knjiga učestvuje do 28. oktobra više od 400 direktnih izlagača, a zemlja počasni gost je Kuba.

(SEEcult.org)