Iranska kultura širom Srbije
Kulturni centar Irana predstavlja tokom februara u Beogradu, Novom Sadu, Obrenovcu, Kruševcu i Zrenjaninu, iransku kulturu i umetnost povodom 35-godišnjice pobede Islamske revolucije. Program obuhvata filmove, koncerte tradicionalne muzike, izložbe ručnih radova i radionice slikarstva, kaligrafije i minijature.
Publika ima priliku da vidi i deo programa 35. Fadžr filmskog festivala, najznačajnije filmske manifestacije u Iranu.
U programu očekivano izostaju filmovi Džafara Panahija, međunarodno najpoznatijeg iranskog filmskog reditelja, koji je već nekoliko godina u kućom pritvoru, uz zabranu snimanja filmova i komunikacije sa javnošću. Uprkos tome, uspeo je proteklih godina da snimi filmove koji su osvojili i prestižne nagrade, poput Srebrnog medveda za scenario filma “Spuštena zavesa” na Berlinalu 2013. godine, zbog čega su iranske vlasti i zvanično izrazile protest organizatorima tog berlinskog festivala.
Deo savremene iranske kinematografije predstavljen je programom “Persijske poslastice” od 3. do 8. februara u Parobrodu, koji se održava uporedo sa 13. Festivalom iranskog filma od 4. do 9. februara u Jugoslovenskoj kinoteci u Beogradu.
Program u Parobrodu, koji je počeo filmom “Sedam lica persijske civilizacije” (2007) Farzina Rezaiana i izložbom o iranskim dostignućima i položaju žena u Iranu, biće završen umetničkom radionicom iranskog slikarstva i minijature.
U bioskopu Parobroda na programu su filmovi iz proteklih desetak godina, od kojih su mnogi ovenčani nagradama - “Boja nara” (Mađid Mađidi, 1999), “Pod mesečinom” (2001), “Ovde gori svetlo” (2002) “Tako blizu, tako daleko” (2005) Reze Mir Karimija, “Tepih od vetra” (Kamala Tabrizi, 2003), “Iza zavese od magle” (Parviz Šejh Tadi, 2004), “Hajjat” (Golam Reza Ramezani, 2005), “Noćni autobus” (Kiumars Pur-Ahmad, 2007), “Sunce svima jednako sija” (Abas Rafei, 2007) i “Noć” (Rasul Sadr Ameli, 2007).
Jugoslovenska kinoteka već 13 godina organizuje Festival iranskog filma sa Ambasadom Irana u Beogradu, predstavljajući premijerne filmove iranske produkcije, koje ovoga puta prati i izložba filmskih postera.
Iranska kinematografija je, nakon poslednje decenije 20. veka, u kojoj je uz velike uspehe na svim najznačajnijim filmskim festivalima širom sveta zauzela jedno od vodećih mesta u svetu filma, ušla u novi milenijum i treću deceniju posle Islamske revolucije sa značajnim iskustvom, naveo je upravnik Muzeja Jugoslovenske kinoteke Marjan Vujović u programskom tekstu 13. Festivala iranskog filma, napominjući da se pojavio i veliki broj mladih reditelja koji su uz već poznata imena nastavili da svaraju značajna filmska dela. Zahvaljujući izuzetnoj organizaciji celokupne filmske delatnosti, počev od sve većeg broja filmskih i pozorišnih škola, preko fondova za produkciju, mreže distribucije i bioskopa i svakako festivala, iranska kinematografija je pored istaknutih autora dobila i značajan korpus profesionalnih filmskih radnika u svim oblastima, što je dovelo do optimalizacije korišćenja resursa, konstantnog podizanja nivoa produkcije i bogatstva filmskih dela.
Razvoj i primena novih digitalnih tehnologija u kinematografiji podstakli su reditelje da snimaju filmove u potpuno novim uslovima i stilovima, što je dovelo i do povećanja kreativnosti, ali i ulaganja u svet sedme umetnosti. Tokom poslednje decenije mladi reditelji su novim filmovima doprineli i dodatnom razvoju i uspehu festivala Fadžr. Veća ulaganja i nove tehnologije doprineli su ujedno i dodatnom porastu broja gledalaca.
Među filmovima 13. Festivala iranskog filma u Jugoslovenskoj kinoteci su dve porodične drame Ibrahima Foruzeša - “Vreme je za ljubav” (2008) o hendikepiranom dečaku i “Zbrka” (2011) o ocu koji ostaje sam sa bebom posle smrti supruge na porođaju, zatim “Solomonovo kraljevstvo” (2010) Šahrijara Bahranija o Solomonu, božjem verovesniku i kralju, “Pomorski put svile” (2011) Mohamada Bozorgnije o Sulejmanu Sirafu, prvom moreplovcu koji je preko Indijskog okeana stigao u Kinu, te “Super star” (2009) Tahmine Milani o egoističnoj filmskoj zvezdi koja počinje da uviđa svoje greške. Biće prikazana i savremena priča “Jedno od nas dvoje” 2011), takođe u režiji Tahmine Milani, te “Dani života” (2011) Parviza Šejh Tadija, čija se radnja događa jeku iransko-iračkog rata 1987, a u završnici je “Alchajmer” (2011) Ahmadreze Motamadija o ženi koja živi u nadi da će pronaći muža koji je nastradao u saobraćajnoj nesreći, pa svake godine daje oglas u novinama…
Festival iranskog filma biće održan od 7. februara i u Kulturnom centru Zrenjanina, a od 12. februara i u Kulturnom centru Novog Sada. Na otvaranju će u oba grada nastupiti grupa Ava koja izvodi tradicionalnu iransku muziku, a gostovaće 8. februara i u Narodnoj biblioteci Srbije u Beogradu, te 9. februara u Kruševačkom pozorištu i dan kasnije u Sportsko-kulturnom centru u Obrenovcu.
Grupa Ava izvodi tradicionalnu folklornu muziku na instrumentima kao što su daire, darabuka, santur i frula.
Sajt Kulturnog centra Irana je www.iran.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
