Dress (Kod)
Umetnice Mira Brtka i Aleksandra Lalić predstaviće se 15. juna u Magacinu u Kraljevića Marka u Beogradu izložbom “Dress (Kod)” koja pruža uvid u različite pristupe ženskom odevanju na primeru uloge haljine u odnosu na istorijske i socijalne promene društvenog konteksta, kao i na relacije istočne i zapadne kulture.
Izložbu čine radovi Mire Brtke i Aleksandre Lalić, kao i radovi realizovani kroz saradnju Lalićeve i Zorana Todorovića, koji su svojevrsna nadogradnja njegovog rada “Toplina”, predstavljenog u Paviljonu Srbije na 53. Bijenalu umetnosti u Veneciji 2009. godine.
Koncept za izložbu “Dress (Kod)” nastao je kao deo projekta “Skok i zaron”, čija je autorka Sanja Kojić Mladenov, a posvećen je umetničkoj praksi umetnica i novom vrednovanju njihove uloge u istoriji umetnosti, medijima i savremenoj umetničkoj sceni.
“Haljina” (Dress) je uzeta kao motiv karakterističan za žene i ženstvenost, koji je opšte prihvaćen u konzumentskoj kulturi, poslednjih nekoliko decenija u dizajnu i umetničkoj praksi, dok je u svetu umetničke teorije i kritike najčešće marginalizovan i banalizovan, a može imati bitnu ulogu u istraživanju društvenih pojava i odnosa. “Kod” je shvaćen kao marker društvene pojave koji u sebi nosi poruke i značenja jednog vremena.
Foto: Predrag Zagorac
“Dress code” je društveno nametnut obrazac odevanja za određene prilike, prostore i događaje, pa izložba “Dress (Kod)” želi da kritikuje tradicionalne forme odevanja i posmatranja mode kao zatvorenog okvira, ukazujući na značaj koji odeća i uopšte stil života imaju na formiranje ličnog identiteta, kao i umetničkog, kulturnog i društvenog koda.
Radovi obe umetnice bliski su konceptu postprodukcije, a različiti u odnosu na vreme nastanka i uticaje drugih oblika ove umetničke teorije i prakse.
Mira Brtka je prilikom izrade svojih haljina, u duhu ready-made, koristila gotove kecelje, marame i narodni vez, a menjanjem njihove namene, pretvarala ih je u umetnički objekat.
Ljiljana Tica
Haljine Mire Brtke odgovaraju istočno-evropskom etničkom miljeu u kojem su nastale, duhu vremena i uticaju zapadne hipi kulture. Njene haljine su nosile italijanske filmske zvezde krajem 60-ih i početkom 70-ih godina, a "Vogue" ih je istakao pod nazivom “slovenska košulja”. Jednostavnim krojem, ravnim linijama i detaljima preuzetim iz autorkinog nacionalnog okruženja, u korelaciji su sa njenim slikarskim i skulptorskim ostvarenjima.
Slikarka, skulptorka, filmska rediteljka i kostimografkinja, Mira Brtka (1930) ostvarila je zavidan uspeh u inostranstvu od kraja 60-ih godina plasiranjem istočnoevropskog koncepta prožetog uticajem zapadnoevropske kulture.
Isabella Rosellini
Mira Brtka je diplomirala režiju na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu, a zatim je završila Akademiju lepih umetnosti u Rimu. Aktivna je akterka postenformelističkih, geometrijskih i minimalističkih tendencija. Članica je internacionalne umetničke grupe Illumination (1967, Rim) koju je osnovao japanski umetnik Nobuya Abe.
Kao mlada, sarađivala je sa vrhunskim režiserima iz Čehoslovačke (Otakar Vávra), Jugoslavije (Nikola Majdak, Stipe Delić...) i Italije (Pietro Germi, Paolo Pietrangeli, Aberto Lattuada, Michelangelo Antonioni). Radila je kostimografiju za film Paola Pjetranđelija "Krilate svinje (Porci con le ali, 1977)". Živela je i radila u Rimu i Beogradu, a sada na relaciji Stara Pazova-Novi Sad-Bratislava, uz česte posete Italiji i Turskoj. Dobitnica je, izmedju ostalog, nagrade “Sava Šumanović” za likovnu umetnost 2009.
Haljine Aleksandre Lalić (1978) izrađene su od netipičnog materijala - filca načinjenog od ljudske kose i korespondiraju sa aktuelnim umetničkim i društveno-političkim korpusom.
Hair Dress, foto: Siniša Mandić
Autorka koristi već postojeći umetnički objekat i ispituje mogućnost njegovog preimenovanja u modni predmet. Promena načina upotrebe istovremena je sa kreiranjem novog konteksta koji takav objekat dobija. Taj netipičan material svojom rastegljivošću i čvrstinom omogućava kreiranje oblika kojima se žensko telo skulptorski preoblikuje na način drugačiji od ustaljenog, društveno prihvatljivog i lepog. To izaziva nove utiske o samom materijalu, a kolekciju “Hair_Dress” suprotstavlja konceptu tradicionalnog u formalnom i sadržinskom smislu.
Korespondirajući sa konceptom re-use, Aleksandra Lalić koristi umetnički rad drugog umetnika kao svoj open source, a razliku od, na primer internet kulture, u kojoj je digitalne umetničke sadržaje (muziku, video, film, animaciju, grafiku i sl.). U pitanju je Zoran Todorović, čiju fizičku materiju Lalićeva preoblikuje u svoj umetnički rad.
Aleksandra Lalić je istoričarka umetnosti posvećena modnom dizajnu, a živi i radi u Beogradu. Povokativnim kreacijama se istakla na domaćoj i sve više internacionalnoj umetničkoj sceni, posebno kolekcijom haljina “Hair_Dress”.
Na izložbi “Dress (Kod)” učestvuje i Studio kreativnog plesa Sokolskog društva Vojvodina iz Novog Sada.
Izložba je prvi put predstavljena javnosti u prostoru Fondacije Brtka Kresoja, u organizaciji Noći muzeja, odnosno Visarta i Galerije Bel Art.
U Magacinu u Kraljevića Marka organizacija-domaćin je ProArtOrg, organizovana je u saradnji sa Domom omladine Beograda, Visartom i Fondacija Brtka Kresoja, uz pokroviteljstvo Ministarstva kulture, informisanja i informacionog društva Srbije.
Izložba će biti otvorena u Magacinu do 25. juna.
(SEEcult.org)
