Dizajn i nezavisna kultura u Hrvatskoj 1990-2010
Među izložbama međunarodne konferencije “(Grafički) dizajner: Autor ili univerzalni vojnik” u Beogradu je i “Dizajn i nezavisna kultura u Hrvatskoj 1990-2010” koja analizira inovativne i istraživačke koncepcije i estetike u dizajnu vizuelnih komunikacija u području alternativnih, progresivnih i nezavisnih društvenih, posebno kulturnih praksi u Hrvatskoj od 80-ih do danas.
Na toj izložbi, priređenoj od 28. marta u Galeriji Artget Kulturnog centra Beograda, moguće je upoznati tendencije i promene na dizajnerskoj sceni koje su specifične za Hrvatsku, ali su i refleksija međunarodnih tendencija. Reč je o periodu kada dizajnerska disciplina doživljava ekspanziju kao društveni fenomen, a u Hrvatskoj prolazi i kroz fazu strukovne konsolidacije.
Izložba je nastala kao prirodan sled izlaska knjige “Dizajn i nezavisna kultura”, koju su uredili Dea Vidović i Maroje Mrduljaš, a dizajnirali Dario Dević, koji potpisuje i dizajn izložbe u Artgetu, i Hrvoje Živčić. Knjigu su prošle godine objavili Savez udruga Klubtura i Kurziv - Platforma za pitanja kulture, medija i društva, u partnerstvu sa izdavačkom kućom UPI2M Books. O tom projektu bilo je reči i na prošlogodišnjoj konferenciji “Autor ili univerzalni vojnik”, kada je gostovao Mrduljaš.
Budući da se dizajn pokazao kao važan partner nezavisnoj kulturi bilo je važno ispitati njihovu vezu koju Mrduljaš tumači “kroz nastojanje da se oba polja međusobno podupiru i uzajamno potvrđuju upravo kroz zajednički poziv za društvenim napretkom”.
Knjigu otvara tekst “Nezavisna kultura u Hrvatskoj (1990-2010)” Dee Vidović u kojem, bez namere da napravi sveobuhvatan uvid u razvojne aspekte nezavisne kulture, pokušava da naznači tok njenog razvoja, te ponudi na dalju nadopunu svoja, ponegde i vrlo subjektivna, panoramska i problemska razmatranja i analize značenja i uloge dizajna.
Mrduljaš u tekstu “Dizajn i nezavisna kultura” analizira inovativne i istraživačke koncepcije i estetike u dizajnu vizuelnih komunikacija u području alternativnih, progresivnih i nezavisnih društvenih, posebno kulturnih praksi.
U hronološko-problemskoj analizi, Mrduljaš raspoznaje veze nezavisne kulture i grafičkog dizana, a unutar specifičnih okolnosti “trajnog stanja nestabilnosti društvenog konteksta” u Hrvatskoj. Taj često sinergijski suodnos se razvija kroz dva osnovna pravca: prvi se odnosi na izgradnju i kultivisanje savremenog vizuelnog jezika kojim medijski komuniciraju različiti protagonisti i prakse u okviru polja nezavisne kulture, a drugi na proširenje polja dizajna unutar kojeg se osmišljavaju celoviti projekti i akcije čime dizajn zauzima aktivniju i samostalniju društvenu ulogu.
Na taj način ocrtan je samo jedan deo tendencija koje su doprinele razvoju dizajnerske discipline, ali uz konstataciju da se većina istraživačkih iskoraka u dizajnu u Hrvatskoj razvijala upravo kroz rad, na različite načine, vezan za dinamično i fluidno heterogeno polje koje se danas uobičava označavati kao nezavisna kultura. Heterogenost estetika i pristupa tih praksi, prema navodima urednika, govori o vitalnosti hrvatske dizajnerske zajednice koja u razvoju nezavisnih i progresivnih društvenih i kulturnih inicijativa učestvuje kao važan akter.
U nastojanju da se prostor otvori i samim praktičarima dizajna, publikacija donosi niz razgovora sa predstavnicima te scene, nastojeći da zahvati nekoliko generacija, od 1980. do danas. Među njima su Željko Serdarević, Dejan Kršić, Dejan Dragosavac Ruta, Močvara dizajn tim (Slobodan Alavanja, Igor Hofbauer i Darko Kujundžić, Damir Gamulin Gamba, Dora Bilić i Tina Müller, Dora Budor i Maja Čule), te Rafaela Dražić.
Osim izložbe “Dizajn i nezavisna kultura u Hrvatskoj 1990-2010”, koja će biti otvorena do 15. aprila u galeriji Artget, konferencija “(Grafički) dizajner: Autor ili univerzalni vojnik” obuhvata još nekoliko postavki na različitim lokacijama, uključujući izložbu "Dizajn neslaganja (The Design of Dissent)" - izbor Miltona Glejzera i Mirka Ilića, "Projekti kolaboracije grupe Škart", "Pengiun 76" i "Menjaža" - sa radovima studenata-učesnika konferencije.
Konferencija “(Grafički) dizajner: Autor ili univerzalni vojnik” predstavlja od 28. do 31. marta u Dvorani KCB-a seriju predavanja, diskusija, radionica i izložbi renomiranih autora, dizajnera i teoretičara iz Srbije, regiona i Evrope, a pod sloganom “Akcija!”, osvrnuće se na pitanje mogućnosti otpora postojećem poretku.
Projekat međunarodne konferencije “(Grafički) Dizajner: Autor ili univerzalni vojnik” treću godinu realizuje organizacija Blokovi, u partnerstvu sa KCB-om, Fakultetom za medije i komunikacije Univerziteta Singidunum, ERSTE bankom, Fondom za otvoreno društvo, Muzejem savremene umetnosti Beograd, Kulturnim centrom Grad, Beogradskom tvrđavom i UK Parobrod.
Program konferencije nalazi se u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
