Bella Ciao
Grafičarka mlađe generacije Renata Koler, nakon tridesetak grupnih i individualnih izlaganja na domaćoj i međunarodnoj sceni, predstavlja se prvi put samostalno u rodnom Srbobranu - izložbom “Bella Ciaoˮ u galeriji Doma kulture koja je pokušaj oživljavanja komunističke utopije i buđenja nade u mogući bolji svet na poluperiferiji globalnog kapitalističkog sistema.
Postavku čini osam digitalnih grafika na papiru (100x70 cm) koje su, u skladu sa osnovnom idejno-vrednosnom i društveno-političkom intencijom autorke, nastale minimalnim formalno-estetskim intervencijama na fotografijama jugoslovenskih partizanki, njihovog vođe Josipa Broza Tita i predvodnika kubanske komunističke revolucije Fidela Kastra i Ernesta Če Gevare.
Prema navodima Milana Đorđevića, pogrešne su interpretacije značenja tematike izražene u naslovu izložbe, umetnički oblikovanog sadržaja i idejnog sloja grafika koje u njima vide komunističku idolatriju, pomodnu idealizovanu viziju jugoslovenske prošlosti, ili nasuprot tome - zastareli manir subverzivnog postsocijalističkog umetnika koji parodira kult ličnosti i ključne vladajuće ideološke dogme. Kompjuterska koloristička modifikacija, sadržana u polokovskom prskanju po izbleđenim portretima, autorki stilski bliskih, elementarnih suprematističkih crnih i crvenih gradivnih nijansi, simbolizuje istovremeno kritički odnos prema etatističkom nasleđu pseudosocijalizma i težnju da se, u tranzicionom društveno-istorijskom kontekstu nacionalističkog i kapitalističkog opšteg uništenja humanosti, umetnički rehabilituje komunistička vrednosna orijentacija i pozitivne socijalne tekovine koje su na tom temelju stvarane.
Izloženi radovi Renate Koler predstavljaju, prema navodima Đorđevića, simptom duboke i dugotrajne krize ljudskosti u tranzicionom srbijanskom društvu i izraz su nastojanja da se izlaz iz nje nađe oživljavanjem komunističke utopije i buđenjem nade u mogući bolji svet za većinu prevarenih, opljačkanih i porobljenih stanovnika kolonije na poluperiferiji globalnog kapitalističkog sistema. Ideali slobode i pravde za koje su se borile grafički predstavljene ličnosti treba da postanu umetnička i društveno-politička inspiracija stvaranja nove internacionalno povezane revolucionarne levice koja bi činila alternativu postojećim nehumanim i kompromitovanim nacionalističkim i neoliberalnim kulturno-vrednosnim sistemima mišljenja i ponašanja, ideološkim legitimacijma interesa vladajućih klasa.
“Proletarizovani i klasno osvešćeni srbijanski umetnici, koji još nisu naivne profesionalne iluzije spakovali kofere, u datim okolnostima shvataju neminovnost uključivanja vlastitim sredstvima u mukotrpnu, dugotrajnu i neizvesnu humanističko-emancipatorsku borbu uticaja na javnost u idejno-vrednosnom polju srbijanske kulture. Ideološki obračun s narastajućom popularnošću tradicionalističko-konzervativnih shvatanja ekstremne desnice i vladajućim neoliberalnim principima novih, na kriminalu stvorenih kompradorskih elita, predstavlja gramšijevski kulturno hegemonijski stvaralački imperativ. Kulturno-umetnička, idejno-vrednosna borba društveno-politički angažovanih umetnika leve orijentacije za radikalnu promenu postojećeg nehumanog društvenog uređenja podrazumeva iscrpljujući i požrtvovani rad na klasnom osvešćivanju i socio-ekonomskoj, nasuprot nacionalno-konfesionalnoj i kapitalističkoj, identifikaciji i oslobađanju od lažne ideološke svesti većine tranzicionih gubitnika, tj. opljačkane, porobljene, društveno-ekonomski i politički razvlašćene većine pretvorene u masu potčinjenih, pasivnih i infantilnih podanika otuđenih od moći i mogućnosti da odlučuju o svojim životima. Ova opštedruštvena, revolucionarna stvaralačka aktivnost umetnika ujedno je i pretpostavka radikalne promene vlastitog, ljudski nedostojnog, prekarnog socijalnog položaja i istinskog ostvarenja demokratskog načela autonomne kulturne produkcije”, naveo je Đorđević u tekstu povodom izložbe.
Iako je po motivima, predmetima, tehničkim pristupima, stilskim formalnim obeležjima i umetničkim vizuelnim medijiskim sredstvima stvaralaštvo Renate Koler raznovrsno i razvijeno, ono se - posmatrano u celini, odlikuje u idejno-vrednosnom smislu konstantno angažovanim suprotstavljanjem neofašizmu, kapitalizmu, imperijalizmu, nacionalističkom tradicionalizmu, konzervativizmu i klerikalizmu, tj. dominantnim autoritarnim, nehumanim ideologijama u savremenom srbijanskom društvu i svetu. Stoga, izložba digitalnih grafika “Bella Ciao” predstavlja konsekventno umetničko i društveno-političko nadovezivanje na vlastiti višegodišnji antikapitalistički revolucionarni angažman na međunarodnom utopijskom projektu “Kill the Banks/Utopia or revolution of the futureˮ koji je uključivao brojne performanse i propagandne vizuelno-anarhističke akcije u urbanom javnom prostoru, tj. na ulicama velikih evropskih gradova.
“Humanističko-emancipatorska pozicija proletarizovanog, klasno osvešćenog i politički angažovanog umetnika leve orijentacije u tranzicionom srbijanskom društvu podrazumeva, s jedne strane, odbacivanje esteticističkog, larpurlartističkog, formalističkog, hedonističkog i merkantilističkog, tj. građansko-kapitalističkog shvatanja društvene funkcije umetnosti kao idejno prazne i politički neutralne atraktivne robe na tržištu koja služi za dekoraciju postojećeg sveta, izazivanje estetskog uživanja, zabavu i ostvarivanje profita, a s druge strane, retrogradne, autoritarne i konzervativne nacionalističke zloupotrebe kulture u cilju kolektivne, etničke i konfesionalne, autoritarne identifikacije, kao oblika legitimacija postojeće političke i ekonomske neslobode i nepravde”, naveo je Đorđević, dodajući da je Renata Koler autentični predstavnik novonastajuće radikalno leve srbijanske umetničke scene, koja je “jedina u stanju da, u sklopu obnovljenog internacionalizovanog revolucionarnog komunističkog pokreta postjugoslovenskih tranzicionih gubitnika, zbaci vlastite društvene okove”.
Renata Koler (1976) je diplomirala u klasi profesora Radovana Jandrića na likovnom odseku (smer grafika) na Akademiji umetnosti u Novom Sadu. Završila je 2004. godine letnju internacionalnu Akademiju lepih umetnosti “Oskar Kokoška” (smer Tradicionalna i digitalna grafička umetnost), u klasi profesora Konrada Wintera u Salzburgu.
Od 2002. godine aktivno izlaže u zemlji i inostranstvu.
Izložba u Domu kulture Srbobran biće otvorena do 16. jula.
(SEEcult.org)
