58. Kratki metar - Uživaj!

Beogradski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma, jedan od najstarijih te vrste u Evropi, predstaviće od 30. marta do 3. aprila 73 filma u takmičarskim programima, od kojih je 29 domaćih, a obuhvata i brojne prateće programe kao što su program hrvatskog filma, portugalske animacije, palestinski filmovi...

Beogradski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma, jedan od najstarijih te vrste u Evropi, predstaviće od 30. marta do 3. aprila 73 filma u takmičarskim programima, od kojih je 29 domaćih, a obuhvata i brojne prateće programe kao što su program hrvatskog filma, portugalske animacije, palestinski filmovi...

Takmičarski program 58. Beogradskog festivala dokumentarnog i kratkometražnog filma, koji će biti održan pod sloganom “Uživaj!”, obuhvata dokumentarce, animirane, kratke igrane i eksperimentalne filmove, najavljeno je 25. marta na konferenciji za novinare u Skupštini grada, koja je i osnivač Festivala kratkog metra.

Ovogodišnji dobitnik nagrade za životno delo je filmski kritičar, teoretičar i autor televizijskih emisija Ranko Munitić, koji je preminuo u martu 2009. godine, a posebno je zaslužan za svetsku promociju domaćeg kratkometražnog filma. Munitićeve omiljene, kultne filmove publika će videti u Muzeju Jugoslovenske kinoteke.

Prema rečima umetničkog direktora, reditelja Janka Baljka, u svetu u kojem je govor mržnje, govor oružja i primitivne retorike postao oblik svakodnevne komunikacije, normalan dijalog se nametnuo kao ključna reč koju promoviše 58. Festival kratkog metra.

Ističući neophodnost dijaloga umetnika, dijaloga koji pokreću kulturne elite pre nego što političkim elitama i padne na pamet da sednu za zajednički sto, Baljak je naveo da kratki filmovi iz celog sveta neposrednom i sugestivnom formom pomažu uspostavljanje takvog dijaloga.

“Zato su nam još uvek potrebni ovakvi festivali i ovakvi susreti umetnika. Neopterećeni dnevnim političkim interesima, i vođeni iskrenim umetničkim i estetskim pobudama, autori kratkih i dokumentarnih filmova su uvek prethodnica ozbiljnih političkih dijaloga koji uvek nastaje prekasno i nakon konflikata, terorističkih akata i ratnih sukoba. Oni su hrabri ljudi koji prvi pokreću važna pitanja u društvima u kojima stvaraju. Politička ili duboko intimna. Sasvim svejedno. U svetu opterećenom rasnim, verskim i kulturološkim predrasudama ovakav dijalog je dragocen”, istakao je Baljak.

Napominjući da se, kao i prošle godine, i 58. Festival kratkog metra odvija u vrlo teškoj i neizvesnoj materijalnoj situaciji, budući da je u tranzicionoj Srbiji kultura prva žrtva nemaštine, Baljak je istakao da je Festival, ipak, i u potpunoj oskudici, zadržao u glavnoj liniji koncept takmičenja najboljih srpskih i internacionalnih filmova svih kratkih i dokumentarnih formi.

Iako je Festival kratkog metra sve siromašniji, glavnim nagradama nije smanjena materijalna vrednost.

Ove godine inače, četvrti put uzastopno, zabeležen je rekordan broj prijavljenih filmova - domaćih 120 i više od 700 stranih.

Festival će biti otvoren filmovima dve mlade autorke koje su, kako je istakao Baljak, neopterećene krvavom prošlošću i u kojima su sasvim slučajno glavni junaci dva kultna automobila iz bivše zajedničke države.

Reč je o filmu Beograđanke Mine Đukić “Yugo, kratka autobiografija”, dokumentarnoj priči o najpoznatijem nacionalnom automobilskom brendu, i “Rastanku 1 i 2” Zagrepčanke Irene Škorić, ovogodišnje članice žirija, u čijem fokusu je drugi jugoslovenski omiljeni automobil “zastava 101”, popularni “stojadin”.

Kao posebna atrakcija, i ove godine najavljeni su dokumentarni filmovi takmičarskog potprograma “Vrelo”, u okviru kojeg će nakon projekcija, u saradnji sa nevladinim organizacijama, biti održane inspirativne debate na temu važnih pitanja u društvu, kao što su: starost, organizacija života, uključivanje ocoba s invaliditetom u svakodnevni život...

Pored zvaničnog žirija, ove godine uvedena je i kategorija studentskog žirija - u nameri da se najbolji studenti beogradskih filmskih akademija aktivno uključe u festival, kao i da studentski žiri ubuduće postane stalni deo festivala.

Specijalni programi fokusirani su na Iran, Palestinu i Hrvatsku, kao i na portugalsku produkciju animiranih ostvarenja.

“Fokus Iran” predstaviće provokativne dokumentarne filmove koji dolaze iz jedne od najintrigantnijih zemalja na svetu, koja talentom i brojem kreativnih filmova dokumentarne i kratke forme svake godine iznova iznenađuje.

Poseban program posvećen je i Palestini, koja je, osim što je toponim za žarišta svetske krize, i rasadnik velikih rediteljskih talenata koji u teškim uslovima svakodnevnog preživljavanja nalaze prostor i energiju da se bave umetnošću.

Program “Hrvatsko proljeće u Beogradu” obuhvata kratke i dokumentarne filmove mladih, ali već dokazanih autora, a ostvaren je u saradnji sa ambasadom Hrvatske u Beogradu.

U okviru specijalnih projekcija, biće prikazani filmovi “Bijelo dugme“ Igora Stoimenova, “Skriveno zlo“ Danka Vasovića i “Slobodni radikali: istorija eksperimentalnog filma“ Pipa Čodorova.

Prateći program “Nova svetlost - novi razgovori”, osim već tradicionalnog takmičenja filmova snimljenih mobilnim telefonima i drugim sredstvima, nudi interaktivni dijalog radoznalih mladih intelektualaca iz Beograda i Prištine, Srba i Albanac koji se aktivno bave novim tehnologijama, a nikada nisu posetili Beograd ili Prištinu. Prištinsko-beogradski dijalog umetnika počinje gotovo u isto vreme kada se, kako su naveli organizatori, održava i težak i predrasudama optrerećen politički dijalog dva grada i dva naroda.

Gradska sekretarka za kulturu Ivana Avžner istakla je da će Festival kratkog metra za dve godine napuniti šest decenija postojanja, tokom kojih nije odustao od provokativne suštine svog izraza.

“U svoj toj dugoj istoriji zaista je interesantno da je promenio i zemlju i sisteme u kojima je radio, svoj naziv, ali nije promenio provokativnu suštinu svog umetničkog izraza. Njegova funkcija je da pruža sliku stvarnosti kao kritiku odraza sveta u kome živimo i svega što nas okružuje. Ova dvostruka funkcija festivala, kulturna i umetnička vrednost i društvena angažovanost, jeste ono što mu pruža poseban značaj u odnosu na sve druge festivale koji su od posebnog značaja za grad Beograd”, rekla je Ivana Avžner.

Festival su najavili i predsednik Odbora festivala Miroslav Čučković, pomoćnica ministra kulture, informisanja i informacionog društva Ana Vučetić, direktor Direkcije Festa Miloš Paramentić, predsednik selekcione komisije Igor Stoimenov i Vladimir Đukelić u ime festivala “Nova svetlost”.

Filmovi 58. Festivala kratkog metra biće prikazivani u Dvorani Kulturnog centra Beograda, Muzeju Jugoslovenske kinoteke i renoviranoj bioskopskoj sali Doma omladine Beograda.

Beogradski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma potiče od Festivala jugoslovenskog filma, osnovanog 1953. u Puli. Od 1959. namenjen je isključivo dokumentarnim i kratkometražnim filmovima, pa je u Beogradu je pokrenut Jugoslovenski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma, koji je od 2004. međunarodnog karaktera.

Festival kratkog metra nikada nije prekidan, pa ni u vreme NATO bombardovanja 1999. godine, a najveći ugled izgradio je 70-ih i 80-ih.

Prošle godine, Gran pri je osvojio američki film “Grad granica” o gej zajednici u Izraelu.

Zlatna plaketa Beograda za najbolji film međunarodnog takmičarskog programa dodeljena je filmu “Ona” u režiji Paua Kamarasa, španskog reditelja kome je urućen i novčani iznos od 2.000 evra.

Trijumf na 57. Festivalu kratkog metra ostvario je i mladi beogradski reditelj Vladimir Petrović, student legenadarnog Slobodana Šijana, koji je pobedio u domaćem takmičarskom programu filmom “U redu, pobedio sam...” o Dušanu Preleviću Preletu, jednoj od beogradskih legendi. Taj film osvojio je i nagrade žirija FIPRESCI Srbija i Udruženja filmskih umetnika Srbije.

Zlatne medalje Beograda u međunarodnom programu dodeljene su španskom dokumentarcu “Oproštaj” Ventura Durala, kao i kratkom igranom “Razglednica” francuskog reditelja Stefana Le Laya.

Zlatnu plaketu za najbolji dokumentarni film u domaćoj konkurenciji dobio je Luka Popadić za film “Edmund u Kneževcu”, a za najbolji animirani film jednoglasnom odlukom nagrađena je rediteljka filma “Kosmonaut lutalica”, Marija Milanović Lazarevski. Žiri je konstatovao nezadovoljstvo selekcijom kratkog igranog filma, ali je ipak odlučio da nagradi Mašu Nešković za film “Bez traga”. Za najbolji eksperimentalni film nagradu je dobila rediteljka filma “Apetit” Irena Ristić.

Za najbolju produkciju grupe filmova nagrađen je Fakultet dramskih umetnosti u Beogradu.

Festival je prošle godine privukao 4.300 posetilaca, što je znatno više nego 2009, ali je, i prema navodima samih organizatora, to ipak bio skroman rezultat za manifestaciju sa oko 200 pojedinačnih projekcija i to u dvomilionskom gradu.

Sajt Festivala kratkog metra je www.kratkimetar.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org, odnosno u PRILOGU

(SEEcult.org)