36. Grad teatar - Osvajanje slobode

Festival "Grad teatar" u Budvi biće održan 36. put od 7. jula do 21. avgusta na ustaljenim lokacijama u Starom gradu, a prikazaće više od 50 programa dramske, literarne, muzičke i likovne umetnosti, objedinjene sloganom "Osvajanje slobode".

Moto 36. "Grada teatra" inspirisan je suštinskom potrebom ljudskog bića da u kontinuitetu održava i pomera granice osvojenih sloboda. Jednom osvešćeno pravo na slobodno delovanje nosi sa sobom i odgovornost prema granicama slobode drugog. Stoga bi i ideja o višestrukim osvajanjima slobode trebalo da asocira i na raznolikosti u ljudskom delovanju, ali i na potrebu za celovitim jedinstvom različitosti, održivim posredstvom uzajamnog poštovanja granica mojih sloboda, ali i sloboda onoga drugog. Stoga se i osvajanje i osvešćivanje slobode doživljava kao dinamični kontinuirani proces, ideja u stalnom nastajanju i samoostvarivanju, u stalnoj koliziji htenja, mogućnosti i okolnosti. Neizvesnost, ali i jasna namera u poduhvatu simbolički su predstavljeni konceptom brodića od papira, glavnim motivom vizuelnog rešenja 36. "Grada teatra" (autor Merin Smailagić) koji, bez obzira na fragilnu konstrukciju i nepouzdanost okolnosti, čvrsto drži svoj pravac u dosezanju cilja, istaknuto je na najavnoj konferenciji za novinare, na kojoj su festivalski program predstavili predsednik Saveta JU "Grad teatar" Krsto Kuljača, direktorka Milena Lubarda Marojević, glavna urednica programa Svetlana Ivanović i kustos Narodnog muzeja Crne Gore Miloš Marijanović.

Okosnicu programa, kako je istaknuto, čini različitost poetika spektra umetničkih disciplina.

U okviru dramskog programa, biće premijerno prikazana nova, 77. festivalska pozorišna koprodukcija, kao i dve koprodukcije iz prethodnih godina, koje su zavredile veliku pažnju publike i stručne javnosti. Osim festivalskih produkcija, najavljene su i odabrane gostujuće predstave, koje igraju na pozorišnim scenama regiona.

Predstava “Makbet”, produkcija “Grada teatra”, Srpskog narodnog pozorišta iz Novog Sada, Beogradskog dramskog pozorišta (BDP), ITAKA Art centra iz Inđije i Ujvideki Sinhaz (Novosadskog pozorišta), biće premijerno izveden na 36. budvanskom festivalu. Nastala je prema istoimenoj tragediji, jednoj od najkraćih, ali i “najkvrvavjih” drama Vilijama Šekspira, koju istorija književnosti i pozorišta pamti i kao “škotsku predstavu”. Reditelj je Nikita Milivojević, autor nekih od najznačajnijih pozorišnih produkcija u istoriji festivala "Grad teatar".

Publika će imati priliku da pogleda i koprodukciju “Grada teatra” sa BDP-om i Gradskim pozorištem iz Podgorice iz prethodne godine - "Zelenu čoju Montenegra” prema istoimenom romanu Moma Kapora i Zuka Džumhura, u režiji Nikite Milivojevića. Na repertoaru su i Lorkine "Krvave svadbe” u režiji Igora Vuka Torbice, koprodukcija “Grada teatra” i Srpskog narodnog pozorišta iz 2018. godine.

Za otvaranje 36. "Grada teatra2 najavljena je nova predstava Narodnog pozorišta iz Beograda “Rat i mir”, nastala prema čuvenom romanu L. N.Tolstoja, u dramatizaciji Fedora Šilija, a u režiji Borisa Liješevića, kome će tom prilikom biti svečano uručena nagrada "Grad teatar" za 2019/2020. godinu.

BDP gostuje sa još dve predstave iz sopstvene produkcije - "Zaljubljenim Šekspirom“, inscenacijom istoimenog scenarija Marka Normana i Toma Stoparda prema adaptaciji Li Hola, u režiji Ane Tomović, te diptih predstavom “Cement Beograd”, nastalom prema tekstu i u dramatizaciji Milana Ramšaka Markovića, inspirisanog dramom Hajnera Milera, u režiji Sebastijana Horvata.

Predstava "Ibi the Great“ Narodnog pozorišta iz Sombora autorski je projekat reditelja Andraša Urbana, prema drami Alfreda Žarija "Kralj Ibi“. Najavljena je i predstava “Kus petlić” Narodnog pozorišta iz Subotice, nastala prema tekstu Aleksandra Popovića, u režiji Milana Neškovića, koji je za postavku jedne od najvažnijih Popovićevih dela dobio Sterijinu nagradu za najbolju režiju.

Publika "Grada teatra" videće i predstavu “Ko je ubio Dženis Džoplin?” OPENS-a (Omladinske prestonice Evrope Novi Sad) i Srpskog narodnog pozorišta, u režiji Sonje Petrović prema originalnom tekstu Tijane Grumić.

Iz Slovenije dolazi predstava “Baal”, produkcija Mladinskog gledališča Ljubljana, nastala prema autorskom delu Andreja Rozmana Roze zasnovanom na “Baalu” Bertholda Brehta, u režiji Vita Taufera.

Na 36. "Gradu teatru" gostovaće i Kazalište Marina Držića iz Dubrovnika predstavom “Hamlet – evidencija zločina jedne monarhije” u režiji Livije Pandur, koja sa Tiborom Hrs Pandurom, dramaturgom predstave, potpisuje adaptaciju teksta rađenu prema dramama Bernara-Marie Koltesa i Vilijama Šekspira. Sofoklova tragedija “Kralj Edip” HNK Ivana pl. Zajca i Gradskog kazališta lutaka iz Rijeke takođe će gostovati u Budvi. Reditelj i autor adaptacije je Luciano Delprato, a ova inscenacija "Kralja Edipa“, uz pomoć novih medija, lutkarskog pozorišta, animacije objekata najavljena je kao "klasika za nove generacije, one koje će Sofokla moći čitati kao svog savremenika, a ne kao prašnjavu lektiru”. Iz Hrvatske dolazi i predstava "Radnička cesta“, projekat umetničkog centra Montažstroj, prva hrvatska predstava koja je zaživela u digitalnom prostoru i to po pravilima tog istog digitalnog okruženja. Reditelj predstave je Borut Šeparović, a dramaturškinja je Ana Prolić. Njih dvoje su, prema motivima dramskog teksta Gregorija Burka, napisali autorski tekst koji preuzima osnovnu situaciju/strukturu, odnose likova i tematske smjernice, u projektu koji obuhvata i prepliće medije pozorišta i filma.

Domaću scenu predstavljaće dve predstave. Predstava “Bladi Mun” produkcija je Crnogorskog narodnog pozorišta iz Podgorice u režiji Ane Đorđević, koja je, specijalno za CNP, napisala novu verziju svoje drame “Crna kutija”, nastale prema uzoru na italijanski film “Savršeni stranci”. Radnja je smeštena u crnogorski milje. Druga je predstava “Tobelija, mimikrija” Kraljevskog pozorišta Zetski dom, koju je, prema motivima teksta "Tobelija“ crnogorskog dramskog pisca Ljubomira Đurkovića režirala Mirjana Medojević

Kao završnicu dramskog programa, 36. "Grad teatar" prikazaće predstavu “Tartif – komično u klasičnom”, autorski projekat prerano preminulog reditelja Igora Vuka Torbice, zasnovan na motivima originalne Molijerove drame “Tartif”, a nastao kao koprodukcija Narodnog pozorišta Sombor i novosadskog SNP-a.

Stručni konsultant "Grada teatra" za dramski deo programa i ove godine bio je pozorišni kritičar i novinar Bojan Munjin.

Muzički program počeće 14. jula u manastiru Svete Trojice u Stanjevićima koncertom hora koji će izvoditi dela duhovne muzike pod dirigentskom palicom Bojana Suđića. Publika će Suđića imati priliku da vidi i na sceni na Zavali, gde će nastupati sa violinistom Stefanom Milenkovićem.

U saradnji sa ambasadom Kanade, biće upriličen koncert “Priče o ljubavi, nadanju i patnji” (Tales of Love, Hope and Despair) na kojem nastupaju Milan Milošević (klarinet), Žarko Pešić (fagot) i Zagrebački gudački kvartet. Kuriozitet će biti i to što kanadski umetnici na internacionalnoj turneji premijerno izvode kompoziciju Faršida Samandarija, kanadskog kompozitora iranskog porekla. Na istoj sceni koncert će održati istaknuti crnogorski umetnici čiji se počeci takođe vezuju uz festival "Grad teatar", svetski poznati  gitarski duo Srđan Bulatović i Darko Nikčević, koji će nakon desetak godina ponovo pred budvanskom publikom predstaviti neke nove kompozicije sa nedavno objavljenog albuma.

U crkvi Santa Maria in Punta biće izvedena četiri koncerta, počev od Trija Variete, koji čine Petar Dobričanin (gitara), Dijana Orlandić (flauta) i Miroslav Ilić (harmonika). Zatim će nastupiti proslavljeni crnogorski pijanista Bojan Martinović, a potom i mlada pijanistkinja Vladana Perović. Pijanista Nikola Vučković izvešće novu kompoziciju mladog crnogorskog kompozitora Aleksandra Perunovića. U off programu nastupiće učenici Škole za osnovno muzičko obrazovanje u Budvi.

Likovni program počeće 13. jula izložbom “Put ka apstrakciji u crnogorskom slikarstvu druge polovine XX veka iz fonda Narodnog muzeja Crne Gore” u prostoru crkve Santa Marija. Festival "Grad teatar" tom izložbom nastavlja uspešnu saradnju sa NMCG, a kustosi su Snežana Ivović i Miloš Marjanović. Za 7. avgust u istom prostoru najavljena je izložba fotografija u produkciji JU “Grad teatar” pod radnim nazivom “Iz budvanskog foto-albuma Marka Anzulovića“. Autor izložbe je Slobodan Bobo Mitrović, arhitekta, u saradnji sa Lazarom Pejovićaem, prof. fotografije. Fotografije privatnog albuma Marka Anzulovića razvijene su sa originalnih staklenih negativa autora, a oslikavaju građanski život Budve između dva svetska rata i prvi put će biti predstavljene javnosti.

Književni program počinje 9. jula gostovanjem Igora Štiksa i razgovorom o njegovom romanu "W”.

Među gostima su najavljeni i Matijas Enar, francuski pisac i dobitnik Gonkurove nagrade za 2015. godinu za roman “Busola”. U saradnji sa ambasadom Kanade, biće predstavljen izbor iz poezije Leonarda Koena "Plamen: Poezija Pesme Beležnice Crteži“ u izdanju Geopoetike, a o tom izdanju govoriće književnik Vladislav Bajac, izdavač, glavni urednik Geopoetike i prijatelj Koena iz mladosti, kao i profesor, esejista i prevodilac Zoran Paunović. Tom prilikom biće prikazan i kratki dokumentarni film iz privatne arhive iz vremena njujorških drugovanja Bajca i Koena tokom 60-ih godina.

U okviru književnog programa, biće predstavljena i poetika pesnika Radmile Petrović, Saše Radojčića i Tatjane Ćalasan, dok ćemo tokom pregleda recentne prozne književnosti pažnja biti usmerena na romane i esejistiku Vladislava Bajca, Mirka Jovanovića, Slobodana Vladušića, Laure Barne, Nikole Malovića, Ilije Đurovića, Milice Vučković i Jurice Pavičića.

U domenu teatroloških tema biće predstavljene i dve nove knjige koje se bave pozorištem - zbirka eseja Janka Ljumovića "Pozorište kao kapital“ i monografija Olivere Milošević "Nikita Milivojević: ja ovde silazim“.

Organizatori su istakli i nemerljiv doprinos moderatora večeri, među kojima su profesori, reditelji, pisci, kulturni poslenici, teatrolozi, izdavači, novinari, romanopisci i pesnici: Mića Vujičić, Igor Marojević, Tamara Valčić Bulić, Bora Babić, Olgica Marinković i Dejvid Morgan ispred Ambasade Kanade, Milorad Durutović, Goran Radonjić, Radoje Femić, Hazim Begagić, Nikola Nikolić, Zvonko Karanović, Jelena Nidžović...

Na Trgu pesnika će biti održana i dva teatrološka razgovora - početkom avgusta biće održan okrugli sto sa autorima predstave “Radnička cesta” rediteljem Borisom Šeparovićem i dramaturškinjom Anom Prolić, uz učešće Bojana Munjina. Za završnicu festivala najavljen je okrugli stol na temu "O pozorištu“, a  uz učešće gostiju, govoriće i prof. dr Siniša Jelušić i Bojan Munjin.

Festivalski program biće održan na sceni između crkava, Trgu pesnika i u Crkvi Santa Marija, kao i u amfiteatru manastira Stanjevići i na platou na rtu Zavala. Scena Zavale, kako je rečeno, neće biti korišćena zbog nerešenih imovinskih odnosa.

Festivalski sajt je gradteatar.me, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org, kao i u prilogu (pdf).

(SEEcult.org)