Pogačnikova posveta Stefanoviću
Slovenački umetnik Marko Pogačnik predstaviće 3. marta na Tašmajdanu projekat obeležavanja vitalno - energijske kičme Beograda, koji je posvećen beogradskom muzikologu i kulturologu Pavlu Stefanoviću.
Slovenački umetnik Marko Pogačnik predstaviće 3. marta na Tašmajdanu projekat obeležavanja vitalno - energijske kičme Beograda, koji je posvećen beogradskom muzikologu i kulturologu Pavlu Stefanoviću.
Ideja za realizaciju tog projekta nastala je sredinom maja 2008. godine, u vreme održavanja dokumentarne izložbe i okruglog stola “Kulturne paradigme savremene umetnosti” o delu, radu i ličnosti Stefanovića, na kojem su učestvovali Pogačnik, Olga Jevrić, Ješa Denegri, Jovan Ćirilov, Milan Vlajčić, Rade Kuzmanovic, Sanela Radisavljević.., kao i Biljana Tomić, koja je i inicirala taj projekat.
Prezentacija “Avala - Tašmajdan - Kalemegdan” povezuje davni susret Stefanovića s Pogačnikom povodom izložbe članova grupe OHO u Galeriji Doma omladine 1969. godine i namenskog teksta u katalogu izložbe ”Marginalije povodom jedne izložbe slovenačkih mladića”. Na komentare Stefanovića s kraja 60-ih, Pogačnik se danas nadovezuje svojim razmišljanjima i praktično zaokružuje jedan vremenski ciklus istorijskih i kulturnih kretanja / paradigmi prošlo - sadašnje - buduće.
Prema navodima Biljane Tomić, bitno je ukazati na kvalitet promena koje su nastale u rasponu od gotovo pola veka - od vremena kada su umetnici konceptualno registrovali u otvorenim ili zatvorenim prostorima određene fenomene u prirodi, da bi danas vitalno - energijske linije sila, kao nevidljive ali postojeće, mogle da se obeležavaju u javnim prostorima putem izvedenih kosmograma - reljefnih pločica ili litopunkturnih kamenih skulptura.
Pogačnik o tome piše da svaki gradski prostor ima potencijale koje čovek danas jedva primećuje, ali su od presudnog značenja za budučnost grada. Oni često nisu vezani na fizički nivo, niti za uslove koji danas vladaju u prostoru.
“Potencijali budućnosti postoje u energijskom obliku. Energijski oblik im omogućava da svoju snagu prenose iz epohe u epohu, bez gubitka na vrednosti. Najjači od tih potencijala, koje mogu percipirati u Beogradskom prostoru, je vitalno - energijska osovina, koja se proteže od Avale preko Tašmajdana do Kalemegdana”, naveo je Pogačnik povodom započinjanja obeležavanja vitalno - energijske kičme Beograda 3. marta u podne na Tašmajdanu, na prvoj raskrsnici centralne staze od crkve sv. Marka, uz učešće Branislava Božovića i Ješe Denegrija.
Nezavisna kulturna asocijacija (nKA), koju vodi Biljana Tomić, podsetila je u maju prošle godine - dokumentarnom izložbom “Pavle Stefanović - Kritički stavovi 1953 - 1957 - 1969” u Univerzitetskoj biblioteci “Svetozar Marković” na tog značajnog kulturologa, muzikologa i višestranog stvaraoca, kao i na njegove stavove o umetničkim pojavama u prelomnim i paradigmatičnim 50-im i 60-im godinama prošlog veka - grupama Exat 51 iz Zagreba i OHO iz Ljubljane, kao i skulptorki Olgi Jevrić iz Beograda.
Izložba je organizovana u okviru programa “Kulturne paradigme savremene umetnosti”, koji skreće pažnju na neke važne ličnosti iz kulturne prošlosti koje su imale intuiciju, razumevanje i otvorenost da prepoznaju i afirmišu umetničke promene na početku druge polovine 20. veka.
Tim povodom održan je i oklugli u Univerzitetskoj biblioteci, kao i radionica Pogačnika na Kalemegdanu.
Mišljenja i stavovi Stefanovića, kao i pojava o kojima je pisao, dovedeni su u vezu sa savremenim dobom i učinjeni ponovo aktuelnim, prepoznatljivim i važnim, kao nezaobilazne civilizacijske tvorevine čiji trag teče, transformiše se i nastavlja u jeziku pojava budućnosti.
Prema rečima Biljane Tomić, kada su članovi grupe OHO dosli 1968. godine u Beograd, povodom učešća u umetničkom programu BITEF-a, želeli su da upoznaju Stefanovića i Ota Bihalji Merina.
U tom vremenu prožimanja prošlog - sadašnjeg - budućeg vremena, za mlade ljude poput Pogačnika, Tomaža Brejca, Milenka Matanovića, Davida Neza i Andraža Salamuna, ti susreti su značili uspostavljanje kulturnog kontinuiteta sa naprednim stavovima ljudi koji su predstavljali kontakt sa vrhunskim evropskim avangardama prve polovine 20. veka i istorijske borbe za izražavanjem slobode mišljenja, linosti i kreativnosti.
Prezentaciju projekta obeležavanja vitalno - energijske kičme Beograda organizuje nKA uz podršku Sekretarijata za zaštitu životne sredine Grada Beograda, Zavoda za zaštitu spomenika kulture Beograda, Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture i javnih preduzeća “Zelenilo Beograd”, “Srbija šume” i “Beogradska tvrđava”.
