AJDE - Letnje kuvanje kulture

Kruševac će oživeti od 7. do 11. avgusta zahvaljujući festivalu AJDE, koji predstavlja raznovrstan vizuelni, strip, muzički, filmski, poetski, edukativni, kao i tribinski program, pod sloganom “Letnje kuvanje kulture”.

AJDE - Avgust jednog diverzanta okupiće umetnike iz Srbije, ali i regiona, a počeće strip izložbom “Distorted mirror”, projekcijom filma “Zlato duž obala” Nikole Zečevića o novoj generaciji kreativaca sa ulica Beograda, DJ nastupom somborskog dvoja Ruski lekari.

Međunarodna izložba “Disorted Mirror” (Krivo oglegalo) pančevačke Elektrike, koja tematizuje snove u kojima se pojavljuju poznate ličnosti, jedan je od tri segmenta likovnog programa, pored izložbi “Zbogom andergraund: Saša Marković Mikrob” i “Koncept Machineriya” mostarskog grafitera, slikara i grafičara Marka Zadra.

      Disorted Mirror

Strip antologija “Distorted Mirror” istražuje svet kolektivne podsvesti i aktera koji se po njoj kreću, pod pretpostavkom da je česta pojava da se istorijske ličnosti, junaci knjiga, filmova ili poznate ličnosti popularne kulture, pojavljuju u snovima svakog od nas.

Neki od autora čiji su radovi obuhvaćeni izložbom su: Boris Stanić, Vladimir Palibrk, Aleksandar Zograf, Dragana Mladenović, Danilo Milošev Wostok, Dzaizku, Super Timor i Vladan Nikolić iz Srbije, Kentaro Okavara (Okawara) iz Japana, Karolin Siri (Caroline Sury), Antoan Ditoa (Antoine Duthoit) i Alkbaz Garagel (Alkbaž) iz Francuske, Daniel Bueno i Šarivari Kolektiv (Charivari Collective) iz Brazila, Dejz Ajz (Dase Eyes), Volt Agapejev (Agapeyev) i Jura Mironov (Yura Mironoff) iz Ukrajine, Hari Lagusis (Harry Lagousis) iz Grčke, Šaltmira (Shaltmira) iz Litvanije, Li Kenedi (Lee Kennedy) iz Velike Britanije, Kejti Voznicki (Katie Woznicki), Majk Dajana (Mike Diana), Bob Katmen (Bob Kathman) iz SAD…

Likovni program festivala AJDE čini i izložba “Zbogom andergraund: Saša Marković Mikrob”, koja će 9. avgusta biti otvorena u Kruševačkom pozorištu, a kao zajednički omaž Muzeja savremene umetnosti Beograd i Remonta, posvećen prerano preminulom beogradskom umetniku Mikrobu, gostovala je nedavno i u Gradskoj galeriji u Požegi.

Reč je o retrospektivnom prikazu raznovrsnog opusa Mikroba, vizuelnog umetnika, novinara, radijskog voditelja, poetskog stvaraoca i društvenog radnika, koji se rukovodio umetničkim principima da delo mora da bude pristupačno i razumljivo, nadasve zabavno i sasvim autentično izobražavanje postojeće stvarnosti. Biće prikazani fanzini, radovi iz foto-automata, crteži, maske, dokumentovani performansi i akcije, video-radovi, omoti i instalacije, a na otvaranju izložbe biće prikazan i video performans Milice Tomić “Od socijalizma do kapitalizma i nazad” sa mikrobom kao glavnim akterom.

AJDE će predstaviti od 10. avgusta i izložbu crteža “Koncept Machineriya”, nastalih kao fascinacija autora Marka Zadra strojevima i mašinama, te njihovim promišljanjem kroz razne forme umetnosti. Polja interesovanja tog umetnika su eksperimentalni i konceptualni oblici izražavanja kroz crteže i instalacije, a učesnik je i brojnih likovnih kolonija i grafičkih radionica.

Edukativni festivalski program obuhvata četiri tribine na kojima će posetioci moći da čuju iz prve ruke odgovore na pitanja u vezi sa umetničkim stvaralaštvom, angažovanom umetnošću, kulturom i njenom pozicijom u savremenom društvu, a pozvani su i da prenesu svoja iskustva i stavove u vezi sa temama

Jedna od tribina posvećena je kruševačkoj rok sceni 90-ih, a moderiraće je Ivan St. Rizinger, autor “Alter Rock Ego” koncepta muzičkog življenja i saučesnik u diverziji zvanoj "Rockoteka".

Poseban razgovor biće posvećen strip umetniku Borisu Staniću i njegovom radu, uključujući albume “Radosav: Jutarnja magla” i “Blatište”, koji su doživeli veliki uspeh na strip festivalima u svetu. Stanić će govoriti o svom radu, inspiraciji, prirodi, tehnikama koje koristi, kao i iskustvima strip autora koji stasavaju u Srbiji, a moderator razgovora biće Vladimir Palibrk iz Elektrike u Pančevu.

Najavljena je i tribina o stalno aktuelnoj temi prostora za mlade i za kulturu, koja će dati presek situacije u Srbiji u pogledu iskorišćenosti javnih prostora, uz pozitivne primere iz zemlje i regiona. Odgovore na pitanja o javnim prostorima, njihovom značaju za razvoj lokalne zajednice i upotrebi za razvoj kulture, ponudiće Vladimir Ćorić i Boris Filipič iz OKC “Abrašević” iz Mostara, Dobrica Veselinović, predstavnik Asocijacije Nezavisna kulturna scena Srbije (NKSS) i projekta “Ministarstvo prostora”, koji će govoriti i o kampanji NKSS za javne prostore, te Radomir Lazović iz MikroArta, koji će izneti primere rada Ulične galerije i InexFilma u Beogradu, te Marko Vukojević, izvršni direktor Asocijacije mladih, koja je i organizator AJDE festivala. Vukojević će izložiti i trenutnu situaciju u Kruševcu u vezi sa dostupnošću javnih prostora za aktivnosti mladih i umetnika, a predstaviće i pokušaje dobijanja prostora za “Centar mladih” i pozitivan primer otvaranja “Biblioteke za mlade”.

       OKC “Abrašević”

Mladi iz Kruševca će za ovu priliku napraviti popis lokacija koje su trenutno prazne, a moguće im je promeniti namenu, odnosno ustupiti ih privremeno na korišćenje zainteresovanim grupama i pojedincima.

Posebna tribina AJDE festivala posvećena je još jednoj kampanji Asocijacije NKSS - borbi protiv diskriminacije i socijalnog isključivanja umetničkim sredstvima, koja je pokrenuta kao deo programskih aktivnosti i logičan nastavak dugogodišnjeg angažovanja članica NKSS za društvo jednakosti i različitosti.

Savremena umetnost i kultura kanali su kroz koji se može glasno progovarati o diskriminaciji i socijalnom isključivanju - problemima savremenog društva, koji su posebno zaoštreni u Srbiji razaranjem opšteg sistema vrednosti tokom ratnih 90-ih, procesom tranzicije i posledicama globalne finansijske krize. Iako veoma važni, ti problemi zapostavljeni su u masovnim medijima i skrajnuti u političkim agendama i vlasti i opozicije, a time i nedovoljno vidljivi najširoj javnosti.

Publika festivala AJDE imaće priliku da vidi prezentaciju nekih od dosadašnjih aktivnosti članica NKSS protiv diskriminacije i socijalnog isključivanja, uz tribinu koja će problematizovati i kritički preispitati forme i domete delovanja umetničkim sredstvima u borbi protiv tih problema savremenog društva.

Filmski program festivala AJDE, čiji je urednik Stevan Spasić, prezentovaće nove i smele filmske autore iz Srbije i drugih zemalja, dok će u okviru razgovora sa autorima publika moći da sazna iz prve ruke kako se snima film i šta je za to potrebno, sa kojim su se konkretnim problemima u radu susretali autori, te na koji su način prevazilazili te probleme. Budući da festival AJDE podržava razvoj lokalnih umetnika, sastavni deo program su i njihovi filmovi.

Program je posvećen mladim autorima koji će predstaviti svoje filmske prvence i razmotriti iskustva i probleme debitanata i načine na koje se može doći do filmskog debija.

Filmski program otvara 7. avgusta u KPZ-u dokumentarac Nikole Zečevića “Zlato duž obala” koji prikazuje život, ambicije i vizije uličnih umetnika, muzičara, dizajnera, studenata, preduzetnika i drugih mladih Beograđana. Zečević je došao 2009. godine u Beograd da uči srpski, a ostao je oduševljen originalnim i kreativnim inicijativama koje su pokrenuli mladi ljudi. Po povratku u Holandiju, odlučio je da snimi taj film, da bi beogradsku kreativnu scenu prikazao ostatku sveta.

Biće prikazan i film “Vitamin i Cveće“ o istoimena dva kruševačka benda i lokalnoj muzičkoj sceni koja, uprkos nepovoljnim okolnostima, uspeva da se konstantno regeneriše. Publika će videti i dokumentarac “On the quest for Beograd underground” Muriela Buzarre, sačinjen od niza intervjua sa alternativnim umetnicima koji posvećeno stvaraju u okviru jedne (pod)kulture, koliko bogate u raznovrsnosti, toliko ogoljene u uslovima preživljavanja. Brojni umetnici govore o svom viđenju andergraunda kao pokreta, pogleda na svet, društvenog angažovanja i načina života.

Filmski program nudi i srpsko-nemačku koprodukciju “Dragan Wende, West Berlin”, čiji su reditelji Lena Miler, Vuk Maksimović i Dragan Petrović, a prikazuje život druge generacije srpskih emigranata u Berlinu. Nakon projekcije, predviđen je razgovor sa koaautorima Maksimovićem i Petrovićem, koji će voditi dramatrug Nemanja Nikolić.

Za završnicu filmskog programa najavljen je i lo-fi dokumentarac “Viljuška puna ljubavi” Milice Jovčić i Aleksandre Milenković, omnibus od 5 priča o muzičarima i bendovima (Repetitor, Stuttgart Online, Goribor, Pionir 10, Kriške) koji istražuje rad rokenrol grupa sa margine koje trenutno rade u Srbiji, njihovu svakodnevicu, upornost i motivaciju za rad u hodnicima napuštenih zgrada, klubovima, podrumima, dvorištim, vozovima, autobusima, ulicama, malim i velikim gradovima... Nakon projekcije, najavljen je razgovor sa autorkama.

     Kriške, Inex film, Beograd

Publika festivala AJDE imaće priliku da uživa i u stihovima zanimljivih autora iz Krusevca, Zagreba i Mostara.

Među učesnicima je Zdenko Franjić iz Zagreba, osnivač izdavačke kuće “Slušaj najglasnije” i frontmen benda Babilonci, koji u Kruševac stiže sa prijateljicom Ljubicom (Lju) Anđelković. Među autorima na Franićevoj etiketi “Slušaj najglasnije” je i Marija Krsmanović iz Kruševca, koja sebe naziva andergraund poetesom, a debitovala je albumom “Pobuna” na kojem se mogu čuti Zoran Marinković (Bjesovi), Rapidforce, Žuta minuta, Morbid Cow...

AJDE će predstaviti i zbirku poezije "Fragmenti" Borislava Hrastova, što je pesnički pseudonim mladog mostarskog studenta političkih nauka Borisa Filipiča, koji je svoju kreativnost iskazao i tekstovima za metal bend Korov, čiji je ujedno i glavni vokal.

      Zdenko Franić, Babilonci

Muzički program festivala AJDE predstaviće žanrovski raznovrsnu sliku muzičke scene Srbije i regiona, a čine ga koncerti i predavanja koji bi trebalo da podstaknu, usmere i inspirišu mlade ljude. Posebna pažnja usmerena je na lokalne bendove, koji su obeležili kruševačku scenu 90-ih.

Među njima je i grupa Scarps, koju je 1990. osnovao gitarista i pevač Saša Ognjanović sa Ivanom Virijevićem - Ikom. Proteklih dvadesetak godina više puta su menjali postavu, svirajući i na najvećim festivalima, a opet, ostali su skroman, lokalni bend. Nakon četvorogodišnje pauze, ponovo je okupljena u juna 2012. u istoj postavi.

Lokalnu scenu predstaviće i grupa Vitamin, nastala 1996. godine, u sumrak novog kruševačkog talasa, a snimila je dva albuma - “Let us try” (1998) i “Travelling in pairs” (2000), i to uživo, u sobi za probe, bez upotrebe kompjutera i profesionalne opreme.

AJDE dovodi u Kruševac beogradsku grupu Kanda, Kodža i Nebojša, zatim bend Plišani mališan - pobednike banjalučkog Demo festa 2011. godine, te somborski dvojac Ruski lekari, koji će nastupiti već prvog dana, kao i Veliki prezir, čijim će koncertom festivalski program biti završen.

Tokom festivala AJDE, u okviru edukativnog programa, najavljene su i radionice stripa, aerogamija, kreativnog pisanja i pozorišne umetnosti, a posetioci će između dnevnog i večernjeg programa moći da dožive predah i opuste se uz neformalna muzička izvođenja, zajedničko spremanje hrane i osveženje.

Baza matine programa biće dvorište Gimnazije u centru grada, u kojem će pozitivnu atmosferu stvarati i dvojica lokalnih muzičara - Dragojlo Živković poznatiji kao Žilijen (Gillien), idejni tvorac i jedan od osnivača DaNguBe - organizacije koja se bavi promocijom d'n'b i hip-hop kulture, te DJ Dušan Nikolić. Njima će se drugog festivalskog dana pridružiti i kolege iz Mostara - DJ Rime i Ridikulus.

Festivalski sajt je www.ajdefest.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)