Raša Todosijević u Kragujevcu
Izložba beogradskog umetnika Dragoljuba Raše Todosijevića biće otvorena 8. juna u galeriji Rima u Kragujevcu, a obuhvata deo radova iz njegovog obimnog opusa, čiji je međunarodni značaj potvrđen na 54. Bijenalu u Veneciji prošle godine.
Kragujevačka izložba, kako je izjavio Todosijević za SEEcult.org, podeljena je na četiri segmenta, od kojih prvi čine fotografije serijala “Was ist Kunst, Marinela Koželj?" velikog formata, koji je bio i deo izložbe na Bijenalu u Veneciji. U galeriji Rima biće izloženi i objekti i male instalacije, te serija akvarela, kao i deo radova iz “Velikog dnevnika”.
Todosijević je, inače, poklonio jedan od radova sa venecijanske izložbe “Svetlost i tama simbola” Muzeju savremene umetnosti Vojvodine u Novom Sadu. Reč je o instalaciji iz serijala “Gott Liebt die Serben”, a 25. juna biće održana prezentacija tog poklona MSUV-u. U MSUV-u će biti predstavljena i Todosijevićeva knjiga “Ulaz u raj ili kraj istorije”, u izdanju kuće LOM iz Beograda.
Gott Liebt die Serben, 54. Bijenale u Veneciji
Izložbu u Kragujevcu otvoriće Ješa Denegri koji je u pratećem tekstu konstatovao da je delo Todosijevića ubedljivo potvrđeno kao istorijska i ujedno aktuelna autorska pozicija na domaćoj i međunarodnoj umetničkoj sceni - retrospektivnom izložbom u MSU u Beogradu 2002. godine i porjektom “Svetlost i tama simbola” u Paviljonu Srbije na 54. Bijenalu u Veneciji 2011.
Stoga posle tih vrlo krupnih referenci, svaki Todosijevićev sledeći nastup, uključujući i u Galeriji Rima u Kragujevcu, jeste samo još jedna prilika u nizu konačnih verifikacija umetnikove produkcije, predstavljajući parcijalni uvid u poneki od segmenata njegovog obimnog opusa, naveo je Denegri, dodajući da to, ujedno, može da bude i povod - podrazumeva se krajnje sažetog, kao što je primereno ovom slučaju - jednog subjektivnog osvrta na ukupni profil Todosijevića, uvažavajući činjenicu postojanja različitih i gotovo neiscrpnih mogućnosti problemske i značenjske interpretacije njegovog opusa nastalog u razdoblju od preko četiri decenije.
Počeci Todosijevićevog umetničkog delovanja, podseća Denegri, sežu u rane 70-te godine 20. veka u sklopu dobro poznate i već istorijske pojave - neformalne grupe šestoro autora, svojevremeno okupljenih u ambijentu prevratničke izlagačke politike Galerije Studentskog kulturnog centra u atmosferi prodora “nove umetničke prakse” nastale u kontekstu postšezdesetosmaške društvene i duhovne klime poznog jugoslovenskog socijalizma. Nastavlja se sve do danas u znatno izmenjenim okolnostima tranzicijskog postsocijalizma u savremenoj Srbiji.
Svestan od početka neizbežne uloge okolnih konkretnih društveno-političkih prilika u kojima je stasavao i razvijao se kao umetnik, Todosijević je rano shvatio kako, uprkos izmenjenim prilikama, umetnost nikada nije bila i ne može da bude neko izvanistorijsko i iznadsocijalno, a samim tim i apolitičko bavljenje čistom estetikom, nego naprotiv i shodno tim prilikama, umetnost treba da se poima i primenjuje kao direktna ili indirektna reakcija umetnika na zatečeni “sistem umetnosti” koji je zapravo jedna od neodvojivih komponenti šireg društvenog i političkog sistema.
Otuda već početni Todosijevićevi nastupi, a naročito njegovi prvi performansi u ranim 70-im, mogu da se razumeju kao operativna kritika najpre vladajućeg obrazovnog, a potom i institucionalnog galerijisko-muzejskog sistema umetnosti i kulture posleratnog umerenog socijalističkog modernizma. Tokom narednih decenija Todosijevićevo umetničko delovanje strategijski i taktički se prilagođavalo uslovima i usaglašavalo sa postupcima krajnje fleksibilnog ponašanja umetnika shodno paradigmama pluralističkog postmodernizma sa kraja 20. i tekuće situacije umetnosti u stanju njene potpune nepreglednosti u vrlo raznovrsnim pojavnim manifestacijama na početku 21. veka.
“U svojim brojnim poduhvatima - koji se rasprostiru od ranih performansa ciklusa ‘Odluka kao umetnost’ i ‘Was ist Kunst?’, preko različitih postupaka dematerijalizacije umetničkog dela za kojim slede prividna vraćanja klasičnim disciplinama slikarstva, skulpture, akvarela, grafike i simulacijama pseudodizajna, kao i svojevrsnog literarnog žanra umetničkih priča, sve do velikih instalacija ciklusa ‘Gott liebet die Serben’ - Todosijević suočava pratioce i tumače svog dela sa nizom vrlo krupnih i temeljnih promena položaja umetnosti i statusa umetnika u turbulentnim istorijskim prilikama u znaku svekolikih kriza i procesa nezaustavljivih entropija.
Otkako je, naime, spoznao da umetnost okružena društvom izneverenih i izgubljenih ideala definitivno više nije neko nevino i naivno verovanje u navodnu uzvišenost umetničke i umetnikove misije, svestan da je iz nje nepovratno iščezlo sve ono što ju je u istorijskim avangardama i posleratnim neoavangardama ispunjavalo utopijskom nadom, shvatiće da je jedino prodorna ali duhovita ironija, zaključno do neprikrivenog cinizma, odsad njenom vremenu nastanka doista najadekvatnije ubojito oružje. Ali svemu tome za uzvrat, umetnost je umetniku, a upravo to Todosijević traži i postiže za samog sebe, donela osećanje individulane slobode delovanja i ponašanja, naravno u meri u kojoj je to u umetnosti uopšte moguće, dozvoljeno i svojstveno, pri čemu ništa više od toga ni umetnosti niti umetniku nije potrebno, jer jedino to mu je dovoljno da sopstvenu pojedinačnu egzistenciju u svetu nerazrešivih protivrečnosti najzad sme da smatra ispunjemo i ostvarenom”, naveo je Denegri.
Todosijevićeve radove trebalo bi da uskoro ponovo vidi i beogradska publika, u Italijanskom institutu za kulturu.
Radovi Todosijevića predstavljeni su u Galeriji umetnika portala SEEcult.org
(SEEcult.org)
