Ko kome krade jezik u regionu?
Beogradska konferencija regionalnog projekta “Jezici i nacionalizmi”, nakon Podgorice i Splita, biće održana 5. i 6. oktobra u Centru za kulturnu dekontaminaciju, a biće posvećena problematici “krađe” jezika u regionu i ideološki nastrojenih nastojanja za jezičkom čistoćom, koja stoje iza navodne borbe za negovanje i očuvanje jezika i pisma.
Među učesnicima su najavljeni ugledni gosti iz Srbije i regiona: dr Boban Arsenijević, Ivan Čolović, Ksenija Rakočević, Vuk Perišić, Nikola Vučić, te prof. dr Ranko Bugarski i prof. dr Snježana Kordić, članovi radne grupe projekta “Jezici i nacionalizmi” koji je udruženje Krokodil pokrenulo s partnerskim organizacijama iz regiona u nastojanju da kroz otvoreni dijalog lingvista i drugih stručnjaka problematizuje pitanje postojanja četiri “politička” jezika na prostoru nekadašnjeg hrvatsko-srpskog/srpsko-hrvatskog, kao i sve one značajne i izazovne teme u kojima se lingvistička nauka neprincipijelno ukrštaa s identitetskom politikom.
Konferencija će početi 5. oktobra u 18 sati debatom na temu “Ko kome krade jezik?”, koju će moderirati Snježana Kordić, a povećena je sveprisutnoj tvrdnji da u regionu svaki narod govori drugim jezikom, dok istovremeno u komunikaciji vidimo da se svi s lakoćom sporazumevamo.
Naslov je inspirisan knjigom nemačkog lingviste Bernharda Grešla koji je napisao da su u svakom od ova četiri naroda (srpski, crnogorski, hrvatski i bosansko-hercegovački) najglasniji filolozi koji optužuju one druge za kleptomaniju jezika.
“Vidimo ovde ponavljanje sukoba različitih nacionalnih polaganja prava na temelje Vukovog koncepta jezika: kod hrvatskih nacionalnih filologa prigovor da je Vuk za svoj rečnik iskoristio starije hrvatske rečnike, kod Bošnjaka teza da je Vuk ‘ustvari’ normirao ‘bosanski’, kod srpskih jezičnih nacionalista optužba da su ‘Hrvati’ srpski standardni jezik ‘ukrali’, a sada još s crnogorske strane okrivljavanje ‘Srba’ da su uzurpirali Vukov crnogorski ‘materinski jezik’ – nije ni čudo što pri tako izraženom uzajamnom sumnjičenju za kleptomaniju između govornika štokavskog neki inostrani lingvisti gube uvid” (Bernhard Gröschel 2009, str. 291).
U okviru prvog konferencijskog dana, biće povučena i paralela s drugim jezicima u svetu, uz razgovor na temu policentričnog standardnog jezika, ali i o osnovnom problemu percepcije jezika na ovdašnjim prostorima, a to je poistovećivanje naroda i jezika.
Za 6. oktobar od 18 sati najavljene su dve jednoipočasovne debate na temu ideologije “ispravnog jezika”, koja se odnosi na nastojanja ideološki nastrojenih ili kroz školovanje indokriniranih osoba da zahtevaju korišćenje pojedinih reči i oblika u jeziku, te izbegavanje drugih (čak i uprkos njihovoj proširenosti u praksi i neutralnosti). Često se taj pristup predočava u medijima kao navodno negovanje jezika, borba za očuvanje jezika i pisma kao i jezičke kulture. Stoga će biti reči o uzrocima i posledicama takvih praksi, te povezanosti nacionalizma i zahteva za navodnom jezičkom čistoćom, najavili su organizatori.
Namera projekta “Jezici i nacionalizmi” jeste da se kroz otvoreni dijalog lingvista i drugih stručnjaka problematizuje pitanje identitetsko-jezičkih strasti u regionu koje se nisu smirile uprkos željenoj i ostvarenoj emancipaciji te formalnom postojanju četiri standarda. Preskriptivizam, zanesenost jezičkim imperijalizmom, teze o “pedesetogodišnjem jezičkom ropstvu” i čitav dijapazon pogrešnih interpretacija i dalje traju. To su razlozi zbog kojih su četiri partnerske organizacije iz Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Hrvatske i Srbije, u saradnji sa radnom grupom projekta, koju čine prof. dr Snježana Kordić, prof. dr Hanka Vajzović, prof. dr Ranko Bugarski i Božena Jelušić, pokrenule projekat “Jezici i nacionalizmi”.
Posle podgoričke, splitske i beogradske konferencije, u novembru će biti održana i završna konferencija u Sarajevu.
Projekat “Jezici i nacionalizmi” rezultat je dvogodišnje istraživačke misije i partnerskog delovanja udruženja Krokodil iz Beograda i Kurs iz Splita, te podgoričkog Centra za građansko obrazovanje (CGO) i PEN centra BiH iz Sarajeva.
Projekat su podržali Allianz Kulturstiftung i Forum ZFD.
(SEEcult.org)
