Usvojen kontroverzni zakon o NVO u Mađarskoj

Mađarski parlament usvojio je 13. juna, uprkos protestima, kontroverzni zakon o nevladinim organizacijama koji pre svega pogađa one koje finansiraju strani donatori, jer će morati da se kao takve i registruju.

Novi zakon ne odnosi se na verske i sportske organizacije, kao ni na one koje primaju stranu pomoć koja se distribuira kroz državnu budžetsku instituciju.

Prema mišljenju kritičara novog zakona, kako u Mađarskoj, tako i u Evropi, novi zakon stigmatizuje nevladine organizacije, kršeći i mađarske i propise Evropske unije.

Zakon o NVO sektoru usvojen je glasovima vladajuće partije Fides premijera Viktora Orbana, a nije prošao širu javnu raspravu, jer ga ta stranka formalno nije ni predložila, već nekoliko poslanika. Kako su preneli mađarski mediji, usvojen je glasovima 130 poslanika, dok su 44 bila protiv, a 24 uzdržana.

“Vladini droidi glasali su za zakon protiv civilnog društva. Sramotno!”, izjavio je Zoltan Kesz, nezavisni poslanik i oštar kritičar vladajuće partije, koja ne haje na optužbe da nastavlja da guši nezavisne i kritičke glasove zarad jačanja Orbanove vlasti, izolujući sve više Mađarsku unutar EU.

Novi zakon o NVO usvojen je uprkos nedavnim kritikama Venecijanske komisije, na koje je vlada odgovorila “kozmetičkim promenama”, zadržavajući najkontroverznije odredbe koje nalažu da organizacije koje dobiju godišnje nešto više od oko 25.000 američkih dolara od stranih donatora moraju da se preregistruju kao “organizacije finansirane iz inostranstva”. Taj status morale bi da objave na svojim sajtovima i publikacijama, a u suprotnom bi mogle da budu izbrisane iz državnog registra.

Vlada je odbila i poziv Venecijanske komisije da uključi nevladin sektor u javne konsultacije o predlogu novog zakona, a taj stav je obrazližila ocenom da su takve preporuke “političke”.

Orban je krajem prošle godine najavio da će 2017. biti godina u kojoj će Džordž Soros i snage koje on simbolizuje biti istisnute. Od tada vladajuća partija i preduzima sve drastičnije mere protiv kritičara, uključujući usvajanje Zakona o visokom obrazovanju koji je direktno usmeren isključivo protiv Centralnoevropkog univerziteta (CEU), čiji je osnivač Soros, američki milijarder mađarskog porekla. Zakon o NVO se zato smatra poslednjim u nizu koraka protiv organizacija koje se bave monitoringom rada vlade i zaštitom ljudskih prava, a koje su do sada mahom finansirane od Soroseve Fondacije za otvoreno društvo.

Direktor Fondacije za otvoreno društvo u Evropi Goran Buldioski izjavio je da “kozmetičke promene u predlogu zakona o NVO nisu uticale na pravu nameru tog akta koji namerava da ućutka demokratske glasove u Mađarskoj u trenutku kada su najpotrebniji”. Novi zakon, kako je ocenio, predstavlja atak na građane koji se bore protiv korupcije i arbitrarnemoći i zalažu se za lobodne i nezavisne medije i otvorenu debatu.

Buldioski je ocenio i da novi zakon krši propise EU koji štite slobodu udruživanja i slobodu kretanja kapitala, kao i pravo na zaštitu od diskriminacije. “Podriva osnovne evropske demokratije”, ocenio je Buldioski.

Nekoliko većih mađarskih nevladinih organizacija najavilo je da će preduzeti akcije za preispitivanje ustavnosti novog zakona.

Mađarski Helsinški komitet najavio je da se neće povinovati odredbama novog zakona bez sudskog naloga da to učini, podneće žalbu Ustavnom sudu Mađarske i pokrenuti proces pred Evropskim sudom za ljudska prava. Takođe, organizovaće kampanju za podizanje svesti o važnosti civilnog društva za razvoj demokratije i informisati najvažnije međunarodne organizacije i najširu javnost o “putinovskom etiketiranju organizacija civilnog društva” u Mađarskoj.

Mađarske nevladine organizacije nedavno su usvojile i rezoluciju kojom su poručile da “nema društva bez civilnog društva”. Rezoluciju je potpisalo više od 260 organizacija.

(SEEcult.org)