Tenesi Vilijams - vek posle
Obeležavanje stogodišnjice rođenja Tenesija Vilijamsa, velikog američkog dramskog pisca i autora kultnih dela “Mačka na usijanom limenom krovu”, “Tramvaj zvani želja”, “Staklena menažerija” i “Tetovirana ruža”, počelo je 2. decembra u Beogradu otvaranjem izložbe o njegovim dramama u pozorištima u Srbiji, a do kraja godine obuhvata i tribine, filmske projekcije i premijeru “Staklene menažerije”, u režiji Ane Konstantinović.
Izložba “Tenesi Vilijams u srpskom pozorištu” predstavlja u Američkom kutku fotografije odabranih predstava izvođenih u Srbiji od 1952. do 2009. godine, kao i program i plakate iz arhiva Muzeja pozorišne umetnosti Srbije.
Olivera Marković i Rade Marković, Silazak Orfeja, Beogradsko dramsko pozorište (1959) - iz arhiva MPUS
U realizacijama Vilijamsovih komada, koji se i danas izvode širom sveta, učestvovali su mnogi priznati dramski umetnici, među kojima su Olivera Marković, Tatjana Lukjanova, Rade Marković, Mihajlo Janketić, Vlastimir Đuza Stojiljković, Žarko Laušević, Nataša Ninković...
Vilijamsovi dramski komadi i danas su više nego aktuelni, s obzirom na situaciju po mnogo čemu sličnu onoj iz 30-ih i 40-ih godina prošlog veka, obeleženoj ekonomskom krizom, sukobima u svetu, razvojem nacionalizma i netrpeljivosti.
U nastavku programa povodom veka od rođenja Vilijamsa, 8. decembra u Rimskoj dvorani Biblioteke Grada Beograda biće održana tribina o njegovom stvaralaštvu, koje će biti razmotreno iz različitih uglova da bi se dobila što celovitija slika o relevantnosti tog pisca u 21. veku.
Istoričarka umetnosti Simona Čupić, pozorišna rediteljka Ivana Vujić, glumica Danica Ristovski i teatrolog Jovan Ćirilov, uz moderaciju profesora engleskog jezika Uroša Tomića, ispitaće kako je stvoren i razrušen mit o Vilijamsu, u čemu je značaj njegovih dela nekada i sada i kako izgleda proces rada na njegovim delima.
Radmila Andrić i Miša Janketić, Tramvaj zvani želja, JDP (1973) - iz arhiva MPUS
Američki kutak će od 5. do 27. decembra prikazati kultne filmove “Tramvaj zvani želja”, “Mačka na usijanom limenom krovu”, “Noć iguane”, “Iznenada prošlog leta”, kao i dokumentarni film o tom autoru, kao i dokumentarni film o Vilijamsu, koji će uvesti gledaoce u svet strasti i iluzija, seksa i ljubavi, emocija i iskrenosti.
U tim filmovima, koji se prikazuju bez prevoda, moguće je pratiti i rađanje filmskih ikona kao što su Marlon Brando, Liz Tejlor, Ričard Barton, Pol Njumen...
Program počinje 5. decembra filmom “Iznenada, prošlog leta” (1959) Džozefa L. Mankjeviča, sa Elizabet Tejlor, Ketrin Hepbern i Montgomeriem Kliftom.
Za 7. decembar najavljen je dokumentarac “Jug Tenesija Vilijamsa” (1973), čiji je autor Harija Raski, a 19. decembra biće prikazan “Tramvaj zvani želja” (1951) Elije Kazana, sa Vivijen Li i Marlonom Brandom, dok je dva dana kasnije na programu “Mačka na usijanom limenom krovu” (1958) Ričarda Bruksa sa Elizabet Tejlor i Polom Njumenom. Filmski program biće završen 27. decembra dramom “Noć iguane” (1964) Džona Hjustona, sa Ričardom Bartonom, Avom Gardner i Deborom Ker u glavnim ulogama.
Snežana Bogdanović i Žarko Laušević, Mačka na usijanom limenom krovu, BDP (1990) - iz arhiva MPUS
Jubilej Vilijamsa obeležiće 20. decembra i premijera predstave “Staklena menažerija” u Velikoj sali DOB-a.
“Staklena menažerija” je prvi uspeh Vilijamsa, a umetnički tim, koji predvodi rediteljka Ana Konstantinović, pokušaće da otkrije šta je to što i danas odzvanja u tom klasiku, hvatajući se u koštac sa strahovima, strastima, usamljenošću, iluzijama i željom za ljubavlju. U intimnoj atmosferi dočaraće istinitost usamljenih likova, kao i njihovu borbu za ljubav i razumevanje.
Dramaturgiju predstave potpisuje Ana Đorđević, a scenografiju i kostim Kaća Todović Krković, a igraju Željko Maksimović (Tom), Zinaida Dedakin (Amanda), Katarina Dimitrijević (Lora) i Miljan Prljeta (Džim).
Izvršni producent projekta “Tenesi Vilijams – Sto godina posle” je organizacija Eho Animato, a realizovan je uz finansijsku podršku Ambasade SAD u Beogradu, u saradnji sa Američkim kutkom, DOB-om, Muzejem pozorišne umetnosti Srbije i Bibliotekom Grada Beograda.
(SEEcult.org)
