Stopiranje plagijata Lovca u raži
Sudski spor klasika američke književnosti Džeroma Dejvida Selindžera (J. D. Salinger, 1919) i znatno mlađeg švedsko-američkog spisatelja Frederika Kotlinga (Cotling), koji se krije iza pseudonima Džon Dejvid Kalifornija, okončan je privremenom sudskom zabranom objavljivanja Kotlingove knjige “60 godina posle: prolazeći kroz raž” u SAD, čime je uvažena Selindžerova tvrdnja da je u pitanju plagijat njegovog najpoznatijeg dela “Lovac u žitu”.
Sudski spor klasika američke književnosti Džeroma Dejvida Selindžera (J. D. Salinger, 1919) i znatno mlađeg švedsko-američkog spisatelja Frederika Kotlinga (Cotling), koji se krije iza pseudonima Džon Dejvid Kalifornija, okončan je privremenom sudskom zabranom objavljivanja Kotlingove knjige “60 godina posle: prolazeći kroz raž” u SAD, čime je uvažena Selindžerova tvrdnja da je u pitanju plagijat njegovog najpoznatijeg dela “Lovac u žitu”.
Kotlingova odbrana, međutim, i posle izrečene presude, i dalje uporno tvrdi da nije reč o plagijatu, već o kritičkom istraživanju odnosa Selindžera i njegovog čuvenog fiktivnog karaktera.
U presudi Okružnog suda Menhetna, donetoj po tužbi Selindžera, koji decenijama živi povučeno u državi Nju Hempšir, zaključeno je da je delo “60 godina posle...” potpuno identično sa slavnim romanom “Lovac u raži” - kako po suštini, tako i po stilu, pa stoga pravo da napiše nastavak romana ima samo njegov autor, Dž. D. Selindžer”.
Kotling, alijas Džon Dejvid Kalifornija, proglašen je krivim zbog povrede autorskih prava, zajedno sa izdavačima - švedskim Nicotextom i britanskom kućom Windupbird Publishing.
Sud bi naknadno trebalo da odluči da li sporna Kotlingova knjiga može da bude objavljena kao kao “fer upotreba” Selindžerovog romana, zaštićenog autorskim pravom i prodatog u više od 35 miliona primeraka.
Roman je, inače, prema informacijama sajta Amazon.com, trebalo da se pojavi knjižarama u septembru.
Slavni američki pisac podneo je tužbu za plagijat krajem maja, navodeći, između ostalog, da Kotlingov “nastavak romana nije parodija, a još manje komentar ili kritika originalnog dela”, već “plagijat u čistom obliku”.
Rukopis romana za koji je sud utvrdio da je plagijat prati posveta Selindžeru kao “najokorelijem lažljivcu koga ste sreli u životu”.
Prema rečima mlađanog spisatelja, koje navodi “Dejli telegraf”, njegovo delo nema ništa zajedničkog sa Selindžerovim romanom, izuzev naslova.
Taj slučaj primorao je 90-godišnjeg Selindžera da prvi put posle pola veka javno istupi, imajući u vidu da živi kao vuk samotnjak i uopšte ne komunicira sa javnošću ni putem intertvjua, ni na bilo koji drugi način.
Selindžer je jedini vlasnik autorskih prava svojih dela, uključujući roman “Lovac u žitu”, koji je štampan 1951. godine, kao i njegovog glavnog junaka Holdena Kolfilda. Više puta je odbijao reditelje koji su nameravali da ekranizuju to delo, a 1961. godine nije dozvolio ni poznatom američkom režiseru grčkog porekla Eliju Kazanu da ga postavi na Brodveju.
Poslednjih godina prava na ekranizciju romana pokušava da dobije i Stiven Spilberg s producentom Harvijem Venštajnom, ali Selindžer se nije udostojio čak ni da razmatra njihov zahtev.
Nastojeći da u svakom pogledu i svuda spreči interesovanje javnosti za svoju ličnost i maksimano izbegavajući svako javno pojavljivanje, Selindžer je 1986. tražio od suda da zabrani obavljivanje njegove biografije pošto je njen autor, britanski pisac Jan Hamilton obelodanio u njoj prepisku s drugim piscima i prijateljima. Dve godine kasnije biografija je ipak odštampana, ali sa parafraziranim materijalom iz korespodencije.
Više od svega začuđuje što ovaj kalsik američke književosti još od 1965. godine nije objavio nijedno novo delo, iako njegovi retki poznanici tvrde da ima nekoliko napisanih romana i zbirki pripovedaka.
B. Rakočević
