Sloboda i pozicije moći
Makedonski umetnik Filip Jovanovski predstavlja se u Muzeju grada Skoplja samostalnom izložbom koja je lična arhiva fragmenata nekoliko autorskih projekata koji tretiraju pojam slobode u različitim društvenim i političkim kontekstima.
Izložba “… Snaga spartakista ili moć ljubavi?!...” (…Силата на Спартакистите или моќта на љубовта?!...), koja će biti otvorena 11. aprila, nastala je u saradnji Jovanovskog sa levičarskim udruženjem Solidarnost i sa visokokvalifikovanim radnicima koji su učesnici državnog projekta “Skoplje 2014”, koji je izazvao kontroverzne reakcije u javnosti, a zasnovan je na ideji antikvizacije makedonske prestonice.
Izložbu čini instalacija “Sloboda vodi narod!” (predstavljena u Prima centru u Berlinu u oktobru 2011. godine), zatim “Tri laka komada, predlog za operu u tri čina” (Centar za kulturu u Bitolju, decembar 2012.), te rad “I’m a romantic. I claim there’s no real revolution without free love”, inspirisan filmom “WR Misterije organizma” Dušana Makavejeva (Opština Centar, akcija u javnom prostoru u okviru projekta “Utopije – distopije” kolektiva Kooperacija, april 2013.).
Jovanovski izložbom zaokružuje ujedno dvogodišnju saradnju sa VKV radnicima koji su učestvovali u realizaciji projekta “Skoplje 2014” (Nasret Elmazovski, Goran Jovanovski i Sašo Nikolovski).
Kao posebna celina je rad koji je realizovan sa članovima levičarske organizacije Solidarnost (Goran Janev, Mariglen Demiri, Artan Sadiku i Fabio Matioli), koji su dobili priliku da, učešćem u samom nastanku umetničkog dela, preispitaju i svoju poziciju u društvu.
“Kako to da se VKV radnici za električarske poslove zanimaju za proces produkcije umetnosti? Zar nisu to amateri čije je mesto u institucionalnom galerijskom prostoru najmanje?”, neka su od pitanja koja postavlja Jovanovski novom izložbom, predlažući kao odgovor tekst “Radikalan amaterizam” sociologa i teoretičara kulture Alda Milohniča iz Ljubljane, objavljen u okviru projekta kolektivnog samoobrazovanja u umetnosti i kulturi “Raškolovano znanje” Teorije koja hoda (TkH) iz Beograda i skopskog Kontrapunkta (Tool Book, 2012).
U slučaju sve tri celine, kako je naveo Jovanovski, umetnici “amateri”, radnici “amateri” i aktivisti “amateri”, postaju objekat, predmet velike slike dominantnih pozicija moći, odnosno paradigma u procesu definisanja građanskih sloboda u aktuelnom neoliberalnom sistemu.
“Zar njihove ideje zavise samo od njihove materijalne situacije? Ili je, pak, obrnuto?, pita Jovanovski, dodajući da “amaterizam” dozvoljava radnicima da sanjaju i vide svoj san kao krajnji politički čin. Bar dok spavaju, mogu da sanjaju nešto što im je zabranjeno dok rade, isto kao oni koji su trenutno na dominantnoj poziciji moći.
Jovanovski (1979), vizuelni umetnik i građanski aktivista, dobitnik je nagrade “Danas” za 2013. godinu, koja se dodeljuje mladim likovnim umetnicima u Makedoniji i deo je međunarodne mreže YVAA.
Diplomirao je 2010. na Arhitektonskom fakultetu u Skoplju, a magistrirao 2012. na fakultetu likovnih umetnosti, na odseku za slikarstvo.
Učestvovao je na niz grupnih izložbi, uključujući Bijenale mladih umetnika (2009/2011/2013), SEAfair (Sajam elektronskih umetnosti) u Muzeju savremene umetnosti u Skoplju (2010); na festivalu Perforacije u Zagrebu (2010), Sinhronizovani gradovi (2010) i Opsednuti pobedom u Poznanju (2013); Paralelni svetovi u Sarajevu (2014)…
U svom radu Jovanovski istražuje granice među različitim medijima i njihove interdisciplinarne veze (teatar, video, film i prostorne instalacije).
Njegovi radovi predstavljaju transformaciju političkim i društvenih kategorija u prostorne slike.
Od 2007. umetnički je direktor festivala AKTO u Bitolju, kao i član i jedan od osnivača inicijative Kooperacija (2012) za nove likovne tendencije u savremenoj kulturi, aktivističke organizacije Ploštad Sloboda (2010), kao i asocijacije nezavisne kulturne scene Jadro (2012) i građanske inicijative GO sakam GTC (2013). Takođe, radi kao kustos interdisciplinarnih projekata.
Izložba Jovanovskog u Muzeju grada Skoplja – Otvorenom grafičkom studiju, biće otvorena do 25. aprila.
(SEEcult.org)
