Slika katarze
Aktuelizujući Godarovo pitanje o vremenu propasti pogleda, šesti Festival nevidljivog filma u Zagrebu, koji počinje 12. decembra u Muzeju savremene umetnosti, postavlja pitanje: Kada je propala filmska katarza?
U žarištu pogleda ovogodišnjih Filmskih mutacija su dva specifična katarzična modusa: filmski close-up i cut-up u filmskim i video radovima Pedra Coste i Martina Arnolda, dvojice autora koji poput prvih izumitelja i magičara Limijera i Melijesa iskupljuju fizičku i umetničku stvarnost savremenog filma.
Festival počinje programom “Kinonapadaj” sa autorom Martinom Arnoldom i kustosom Jamesom Leom Cahillom, a biće održan i u Galeriji “Klovićevi dvori”, zatim u Studentskom centru i Akademiji dramskih umetnosti. Deo programa biće predstavljen i od 17. do 20. decembra i u Art-kinu Croatia u Rijeci, te 10. januara u Slovenskoj kinoteci u Ljubljani.
Arnold predstavlja u MSU izbor filmova koji upisuju ili prepisuju simptome američkog studijskog sistema, žanrovskih filmova i Diznijevih crtića. U “Klovićevim dvorima” predstavlja četiri instalacije “Ledeni zagrljaj”, koje čineo video radovi u njegovom izboru.
Ljubitelji nevidljivog filma imaju priliku da pogledaju i selekciju koju je sačinio Pedro Costa (Kosti, 6 bagatela, Ne menjaj ništa, Marširajuća mladost i Naš čovek).
Filmski program širi se i na tajnu istoriju filma, kustosku potragu filmologa Jamesa Lea Cahilla za arnoldovskim simptomom kroz tri programska dela i 30-ak eksperimentalnih radova od početka prošlog veka do savremenog filma. Prvi deo, Kinonapadaj daje malu istoriju filmske neuropatologije i biće prikazan u MSU, dok druga dva dela čine program „Velesajma kulture“ u SC-u - Retuširano, reanimirano, opsednuto – detektovanje tih simptoma u animiranim filmovima iz 1920-ih, savremenim eksperimentalnim radovima, te namenskim filmovima Arnolda, kao i Deanimacije: Mesta kućnih bolesti - program prostora izočnosti, bez ljudi, praznina i izolacija.
Program Deanimacija u Kinu SC zaključuje horor siromašne linije B-filma "Nevidljivi duh" s Belom Lugošijem u ulozi ubice opsednutog dušom svoje žene, zatvorene u podrumu, a instalacijska interpretacija Arnolda „Deanimated: The Invisible Ghost“ u podrumu Galerije „Klovićevi dvori“ postepeno će brisati njegove dijaloge i likove, dok pogled kamere tumara opustošenim prostorima niskobudžetne scenografije.
Redovni program japanskog filma, koji se nastavlja na program letne retrospektive Seijuna Suzukija, počinje jednim od poslednjih filmova Kojija Wakamatsua, paradigmatskog reditelja slike katarze „25.11. Dan kada je Mishima odabrao svoju sudbinu“.
Filmske mutacije time ovogodišnji program posvećuju Wakamatsuu, autoru čiji je rad bio u žarištu drugog izdanja tog festivala 2008. godine, pod naslovom Eros+Politika.
Nastavlja se i program Izvođenja filma, te saradnju s japanskim izvođačem za neme filmove Ićirom Kataokom, koji će sa muzičarima izvoditi "glas i muziku izvan filma" za animu “Tengu hajka” Nobura Ofujija (muzika: Damir Prica Kafka, Igor Pavlica) i “Jirokichi, štakor” Daisukea Itoa, jidai-geki o tragičkom antijunaku, pljačkašu bogataša iz Edo razdoblja (muzika: Mia Elezović, Johannes Nauber).
Ichiro Kataoka će održati radionicu benshi tehnike za glumce i izvođače u Multimedijalnom centru SC-a u suorganizaciji sa Velesajmom kulture.
Kao posebna atrakcija najavljena je projekcija “Probnih snimaka” Endija Vorhola, u kojima se pojavljuje niz umetnika (Nico, Dennis Hopper, Lou Reed, Susan Sontag, John Cale, Star of the Bed, John Giorno, John Palmer, Richard Markowitz, Rosebud, Chip Monc...).
Ovogodišnji simpozijum, organizovan u saradnji sa ADU i ALU, te Galerijom „Klovićevi dvori“, MSU i Velesajmom kulture, obuhvata predavanja Jamesa Lea Cahilla (Pouke čarobnjakovog učenika: razmišljanja o novijem radu Martina Arnolda), benshi radionicu Ichira Kataoke na Velesajmu kulture, razgovore s Pedrom Costom i Martinom Arnoldom, kao i Arnoldovo predavanje "Remake remakea", te razgovor "Slika katarze" u MSU.
Deo programa Filmskih mutacija: Festivala nevidljivog filma realizuje se u sklopu partnerskog projekta TIMeSCAPES: Slike i izvedbe vremena u kasnom kapitalizmu, u suorganizaciji pet međunarodno relevantnih umetničkih i kulturnih organizacija: BADco. (Hrvatska), Maska (SIovenija), Teorija koja hoda (Srbija), Science Communications Research (Austrija) i Film-protufilm (Hrvatska).
Cilj projekta je istražiti i kroz umetničku produkciju obraditi temu vremena, koja preseca kroz umetnost, društvo i ekonomiju: izvedbene dramaturgije vremena, temporalno iskustvo koje nam nude tehnologije, te strukture radnog vremena u različitim ekonomskim kontekstima.
Filmske mutacije: festival nevidljivog filma pokrenula je 2007. godine u Zagrebu filmološkinja Tanja Vrvilo u saradnji sa autorima uticajne korespondencije "Filmske mutacije: Pisma neke djece (nekoj djeci) 1960-ih", objavljene u filmskom časopisu Sergea Daneyja „Trafic“ (Raymond Bellour, Nicole Brenez, Alexander Horwath, Kent Jones, Adrian Martin i Jonathan Rosenbaum). Autori pisama bili su kustosi prvog programa festivala-simpozija koji ustraje na autorskim i kustoskim politikama svetskog filma, a stoleće filmskog mišljenja oseća kao filmske mutacije.
Tokom proteklih šest godina Filmske mutacije predstavile su inovativne pedagodije percepcije brojnih kustosa i umetnika, fokusirajući se na umetničke i teorijske fenomene koji ili nikada nisu bili prikazani ili nisu sistemski istraživani u hrvatskom filmskom krajoliku.
Festival nastoji da aktuelizuje alternativne filmske prakse, te da poveže lokalne, manjinske perspektive sa udaljenim filmskim povestima. Skretanjem od modusa filmskog festivala prema filmskim mutacijama ličnog i kolektivnog istraživanja, Filmske mutacije propituju vladajuću proizvodnju filmskog znanja, kao i drušvene moći umetničkog vlasništva i projekcije budućnosti.
Program se ostvaruje u produkciji umetničke organizacije Film-protufilm uz podršku Ureda za kulturu, obrazovanje i sport Grada Zagreba, Hrvatskog audiovizualnog centra, ministarstava kulture i preduzetništva i trgovine Hrvatske, te gradskih vlasti Rijeke, Francuskog instituta i SC-a (Kulture promjene).
(SEEcult.org)
