SANU: Odlazak Albaharija veliki gubitak za celo društvo
Srpska akademija nauka i umetnosti (SANU) saopštila je da smrt pisca i prevodioca Davida Albaharija, koji je bio njen član od 2006. godine, predstavlja veliki gubitak za sve.
Albaharijev odlazak “veliki je gubitak za SANU i za sveukupno društvo i kulturu”, navela je SANU u saopštenju i istakla da je “bogatim opusom, koji odlikuje izrazita inovativnost na stilskom planu, stekao status kultnog pisca jugoslovenske i srpske književnosti”.
Albahari je bio član SANU van radnog sastava od 2006. godine. Takođe, bio je član Srpskog PEN centra i Srpskog književnog društva.
Jedan od najznačajnijih savremenih pisaca u Srbiji i regionu, autor 20 zbirki priča i 15 romana, kao i četiri knjige eseja, Albahari je preminuo 30. jula u Beogradu u 76. godini.
Rođen 15. marta 1948. godine u Peći, studirao je engleski jezik i književnost u Zagrebu, a na književnoj sceni debitovao je 1973. godine zbirkom priča “Porodično vreme”. Kritika i čitalačka publika već u njegovim prvim delima, kako je istakla SANU, prepoznali su jedan od najdarovitijih autorskih glasova tadašnje jugoslovenske književnosti.
Za knjigu priča “Opis smrti” (1982) dobio je Andrićevu nagradu, a za knjigu priča “Pelerina” (1993) nagrade “Stanislav Vinaver” i “Branko Ćopić”.
Roman “Mamac”, u kojem obrađuje neke od glavnih tema svog stvaralačkog opusa, kao što su porodična istorija i Holokaust, ovenčan je NIN-ovom nagradom za najbolji roman 1996. godine, nagradom Narodne biblioteke Srbije, kao i nagradama “Balkanika” i “Most Berlin”. Temu porodične hronike kroz priču o ocu obradio je i u romanu “Cinik” (1988), dok se tema Holokusta javlja u mnogim njegovim delima, a posebno u romanu “Gec i Majer” (1998).
Dela su mu prevedena na mnoge svetske jezike, a i sam se bavio književnim prevođenjem. Prevodio je dela Sola Beloua, Vladimira Nabokova, Margaret Etvud, Isaka Baševisa Singera, Tomasa Pinčona. Takođe, preveo je i dramske tekstove Sema Šeparda, Keril Čerčil, Sare Kejn i Džejsona Šermana.
Tugu povodom smrti Albaharija izrazilo je i SKD, podsećajući na njegova nagrađivana dela.
Izdavačka kuća Arhipelag, koja je objavila knjigu priča "Propuštena prilika" (2013) u prevodu Albaharija, priprema njegovu knjigu autopoetičkih tekstova o knjigama priča i o romanima, o pripovedačkoj poetici i o genezi autorske poetike.
Albahari je priredio dve tematske antologije savremene priče u Arhipelagovoj ediciji Tema, vraćajući se na taj način svom prepoznatljviom i dalekosežnom uredničkom i priređivačkom radu. S Vladanom Živojnovim priredio je knjigu "Poslastičarske priče" (2008), a sa Srđanom Tešinom knjigu "Starost" (2012). Kao prevodilac, presudno je doprineo prisustvu dela velikog izraelskog pisca Davida Grosmana na srpskom jeziku - najpre je preveo njegovo remek-delo "Vidi pod: Ljubav" (2007), i to je jedna od prvih knjiga objavljenih u izdanju Arhipelaga, a potom su usledili Grosmanovi romani "Njeno telo zna" (2009), "Do kraja zemlje" (2010), "Izvan vremena" (2014) i "Konj ulazi u bar" (2017).
Albahari je, kako je istakao glavni urednik Arhipelaga Gojko Božović u izjavi medijima, postigao u pričama i u romanima "ono što je u književnosti najteže i najvažnije – oblikovao je svoj svet i svoj pripovedački ton".
"I taj svet i taj ton zovemo po imenu pisca – albaharijevskim. I da nije potpisivao svoje priče i romane, čitaoci bi znali da ih je on napisao. Bila je to, i jeste, jedna od najbrižljivijih rečenica u modernoj srpskoj književnosti. Posvećen istraživanju jezika i njegovim nijansama i prelazima, Albahari je vrhunskim stilom pripovedao i svoje priče 'porodičnih vremena' i svoje povesti u kojima se, kako već u modernim vremenima biva, suočio sa iskušenjima istorije i geografije, unutrašnjim čovekovim rascepima i njegovim nemogućnostima da sopstveni život oblikuje mimo velikih sila egzistencije. Ovaj čarobnjak priče bio je veliki inovator, modernizator i čovek koji je osluškivao i razumevao moderna vremena. U savremenoj srpskoj književnosti nisam upoznao većeg profesionalca nego što je bio David Albahari. Taj tihi i mirni, istrajni i dobri, sabrani i mudri čovek David Albahari ostavio je izuzetno delo, opisao je svet koji će kao retko gde drugde biti postojan, upečatljiv i uverljiv u njegovoj književnosti", rekao je povodom smrti Albaharija Gojko Božović, koji je i potpredsednik Srpskog PEN centra.
(SEEcult.org)
