Šah – MARS
Zanimlјiva izložba “Šah – MARS”, posvećena prikazu i prenosu šahovske igre u raznim kontekstima i putem različitih medija, otvorena je do 24. septembra u Galeriji nauke i tehnike SANU u Beogradu.
Centralni eksponat je automatski šahovski sistem “MARS” (Multifunctional Automatic Running Chess System) koji je 1977. godine konstruisao srpski inženjer elektrotehnike i šahovski zalјublјenik Andro Mošić. Na izložbi su prikazan istorijat i tehnički izazovi razvoja ovog sistema, kao i bitni događaji u šahovskom sportu tog vremena.
Mošić je i koautor izložbe, uz Sašu Šepeca, kustosa Muzeja nauke i tehnike u Beogradu.
“MARS” je sve do kraja 20. veka bio jedan od najnaprednijih šahovskih semaforskih sistema u svetu i uspešno je korišćen na velikim svetskim i domaćim takmičenjima i šahovskim olimpijadama. Sistem “MARS” automatski u realnom vremenu na velikom semaforu prikazuje odigrane poteze, omogućujući živo praćenje šahovske partije od strane publike, kao i njeno snimanje.
Taj sistem korišćen je u meču Korčnoj-Spaski u beogradskom Domu sindikata 1977. godine, potom u Moskvi u meču za svetskog prvaka Karpov-Kasparov 1985. godine, te Teheranu 2000. godine u finalu svetskog prvenstva FIDE u meču Anand-Širov i u mnogim drugim čuvenim šahovskim partijama.
U okviru teme izložbe – primene računara u šahu, izdvaja se prezentacija šahovskog programa “Achilles”, čiji tvorac je dr Vladan Vučković, profesor na Elektronskom fakultetu Univeziteta u Nišu.
U Elektronskoj industriji Niša se i razvijao šahovski sistem “MARS”.
Muzeju nauke i tehnike u ostvarivanju izložbe tehničku podršku u revitalizaciji semaforskog sistema “MARS” pružio je Institut “Mihajlo Pupin”, a Programski arhiv Radio-televizije Srbije ustupio je audio i video materijal.
Suština šaha je razmišlјanje o tome šta je šah – misao je čuvenog Davida Bronštajna, navedena na naslovnoj strani pratećeg kataloga, sa tekstovima čiji autori su Saša Šepac i Andro Mošić.
Tokom trajanja izložbe, koju je 3. septembra otvorila velemajstor Alisa Marić, organizovana su druženja šahista, prijatelјski mečevi i prezentacije najpoznatijih šahovskih partija.
Dimitrije Stefanović
