Prisutno odsutan Srnec

Retrospektiva Aleksandra Srneca prva je velika izložba u novoj zgradi Muzeja savremene umetnosti u Zagrebu, a predstavlja od 17. januara slike, luminokinetičke objekte, plastičke intervencije u prostoru, dizajn, fotografiju i eksperimentalni film tog umetnika, člana uticajne grupe Exat-51, koji je obeležio drugu polovinu 20. veka na hrvatskoj sceni, posebno u aspektima koji su orijentisani na istraživanje, eksperiment i povezivanje različitih disciplina.

Retrospektiva Srneca “Prisutna odsutnost” nastavlja već započeto kolekcionarsko, muzejskogalerijsko i naučno-kritičko istraživanje “umetnosti na rubu i ruba umetnosti”, nakon izložbe “Rubne posebnosti - avangardna umjetnost u regiji 1918-1989” u Galerijskom centru Varaždin 2005. godine, koja je 2006. gostovala i u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine u Novom Sadu i 2007. Muzeju moderne i suvremene umjetnosti u Rijeci, te u septembru 2007. u prostorima Muzeja grada Varaždina i bivšeg proizvodnog pogona fabrike Varteks.

Bez naziva, 1965. (ulje/platno, 683x741 mm, sign. d.d.k.: Srnec 56, vl. privatno)

Okosnicu izložbe čine radovi koji su bili postavljeni i na varaždinskoj retrospektivi, ali samo za postavku u MSU biće rekonstruisan ambijent izložbe “LM 191268”, održane 1969. u izložbenom prostoru na Katarinskom trgu, u tadašnjem prostoru Galerije suvremene umjetnosti.

Na svečanom otvaranju izložbe, koju organizuju MSU, Kolekcija Marinko Sudac i Grad Varaždin, o tom velikom projektu, Srnecu i njegovom delu, kao i o pratećim programima, govoriće kustoškinja izložbe i direktorka MSU-a Snježana Pintarić, istoričar umetnosti Ješa Denegri iz Beograda, dobitnik nagrade “Lazar Trifunović” za 2009. godinu, te profesor na Akademiji dramske umjetnosti Hrvoje Turković i predavač na Studiju dizajna Arhitektonskog fakulteta Feđa Vukić, koji su i pisci tekstova u opsežnoj monografiji koja prati izložbu, uz manji katalog.

Najavljujući izložbu, kojom počinje izlagačka sezona MSU u 2010, direktorka Snježana Pintarić istakla je da je izložbena politika i zasnovana na proučavanju i predstavljanju autora iz vremena apstraktnih, konstruktivnih i kinetičkih tendencija druge polovine 20. veka.

KA-18, 1956. (tempera/karton, 479x681 mm, sign, d.d.k: Srnec 56, vl. Kolekcija M. Sudac)

Denegri je govorio o Srnecu kao o multidisciplinarnom umetniku koji je brisao granice klasične i primjenjene umjetnosti, a podsetio je i da su Srnecovi majstorski dosezi bili osuđeni na dekonstrukciju, pa je izložba u MSU prilika za ponovnu rekonstrukciju nekih od tih dela koja su pružila novu sliku na hrvatsku umetnost. Turković je ukazao na Srnecov filmski opus koji je u istoriji hrvatske kinematografije važan zbog eksperimentisanja apstrakcijom, ali i izvornih rešenja u radu na animiranim filmovima i scenografijama za lutkarske filmove.

Izložbu će otvoriti gradonačelnik Varaždina Ivan Čehok, a govoriće i kolekcionar Marinko Sudac, kao i viša kustoskinja Nada Beroš, voditeljka Pedagoškog odela MSU koja će predstaviti brojne prateće programe koje su organizatori osmislili s obzirom da je Srnecovo stvaralaštvo izuzetno aktuelno i zanimljivo u svoj svojoj širini interesa i rasponu medijskog izražavanja.

Najavljene su kreativne radionice: likovne, muzičke i pozorišne, a biće održane i filmske večeri posvećene Srnecu, odnosno njegovim animiranim filmovima. Na kraju izložbe, 14. februara, mladi umetnik Davor Sanvicenti izvešće najnoviji rad, audiovizuelni koncert “Luminokinetika”, inspirisan Srnecovim radom.

130370, 1970. (aluminij, pleksiglas, žarulja, elektromotor, 435x444x200 mm, vl. MSU Zagreb)

Prethodna, varaždinska retrospektiva Srneca, priređena od maja do kraja jula 2008. godine, bila je prvo celovito predstavljanje opusa tog umetnika u Hrvatskoj, a obuhvatala je oko 500 eksponata, slika, grafika, objekata, intervencija u prostoru, fotografija i eksperimentalnih filmova, uz reprezentativnu monografiju na više od 600 strana.

U tom izdanju Edicije “Sudac”, sa tekstovima Denegrija, Turkovića i Vukića, predstavljeni su svi segmenti Srnecovog stvaralaštva, uključujući one koji su do tada bili slabo ili nedovoljno poznati istraživačima umetnosti druge polovine 20. veka.

Rođen 1924. godine u Zagrebu, gde je studirao i na Akademiji likovnih umetnosti, Srnec je 40-ih radio na opremanju jugoslovenskih izložbi u zemlji i inostranstvu sa Vjenčeslavom Rihterom (Richter) i Ivanom Piceljom, koji su takođe bili među osnivačima grupe Exat-51 i potpisnici njenog Manifesta iz 1951. godine.

Fotografija Aleksandra Srneca

Srnec je 1953. godine konstruisao prve kinetičke objekte (Prostorni modulator), a sredinom 50-ih počeo je eksperimente s pokretnim skulpturama i reljefima, dok je 1962. uveo svetlost kao bitan element svojih lumino-kinetičkih konstrukcija.

Ambijent “Luminoplastika“, izložen u Galeriji Studentskog centra u Zagrebu 1967. godine, bio je prvi luminokinetički objekat/ambijent u hrvatskoj umetnosti.

Srnecova retrospektiva prva je velika izložba u novoj zgradi MSU, koja je otvorena svečano početkom decembra prošle godine, a tokom 2010. najavljena je i evropska premijera novog ciklusa radova britanskog umetničkog para Džilbert i Džordž (Gilbert & George), organizovana u saradnji sa Tejt Modern.

Za jesen je u MSU Zagreb najavljena izložba Danice Dakić, mlade umetnice iz Bosne i Hercegovine koja živi u Diseldorfu, te izložba Donacije Murtić, odnosno izbor radova iz izuzetno bogatog predloga donacije porodice Eda Murtića Gradu Zagrebu. Kraj 2010. i početak 2011. obeležiće izložba “Izbor iz FRAC-ovih zbirki - Moć pogreške”, koja predstavlja izbor radova umetnika zastupljenih u Francuskim regionalnim fondovima savremene umetnosti.

Sajt MSU Zagreb je www.msu.hr, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)