Premijera Verdijeve opere Simon Bokanegra
Opera slavnog italijanskog kompozitora Đuzepa Verdija “Simon Bokanegra”, koja ima posebno mesto u njegovom velikom i bogatom stvaralačkom opusu, a karakterišu je nadahnuta melodioznost i istančani osećaj za scensku dramatiku, biće premijerno izvedena 16. maja na Velikoj sceni Narodnog pozorišta u Beogradu, pod dirigentskom upravom Đorđa Pavlovića, u režiji Marija Pavla del Monaka.
Kuriozitet je da će to biti prvi put u 104 godine postojanja Opere Narodnog pozorišta da se taj naslov, prvi iz Verdijevog poznog stvaralačkog perioda, nađe na njenom repertoaru.
“Simon Bokanegra” predstavlja svojevrsnu prekretnicu u Verdijevom stvaralaštvu, donoseći muzičkom ponudom neke novine koje će se kasnije u većoj meri odraziti u delima kao što su “Bal pod maskama”, “Moć sudbine” i “Don Karlos”, saopštilo je NP.
Prva verzija opere “Simon Bokanegra”, nastala 1857. godine, prošla je skoro nezapaženo na premijeri u Teatru “La Feniče” u Veneciji. U međuvremenu, više od dve decenije kasnije, Verdi je odlučio da uzme u ruke prašnjavu literaturu i preradi je, uz pomoć svog velikog prijatelja i vernog saradnika Ariga Boita. Tom prilikom došlo je i do značajnih izmena - preuređen je redosled svih scena, napisan Prolog i dodata slavna scena “U sali Velikog veća” kojom se završava prvi čin. Ta verzija premijerno je izvedena s velikim uspehom 1881. godine u milanskoj Skali.
“Za muziku u ovom delu, ne može se reći da na prvo slušanje osvaja publiku kao što je to slučaj sa njegove prethodne tri opere Rigoleto, Trubadur i Travijata. Međutim, veoma izražajna dramatska strana celog dela sa posebnim osvrtom na psihološko osvetljavanje likova kroz prepoznatljivu kantilenu velikog Verdija, donosi tamniju atmosferu koja je karakteristična za potonje tri opere. U ovoj operi imamo gotovo citate na kojima su u kasnijim operama izgrađene čitave scene. Uveren sam da će ih i publika pažljivim slušanjem lako prepoznati i u njima uživati”, poručio je maestro Pavlović.
Inače, to je jedan od retkih operskih naslova inspirisanih životom istorijskih ličnosti – u fokusu je priča o srednjovekovnom duždu Simonu Bokanegri, gusaru u službi republike Đenove, prvom vladaru u istoriji te republike izabranom od naroda i čoveku sa kompleksnim političkim i ličnim problemima. Takav gest izazvao je revolt uglednih građanskih porodica Fijesko, Adorno i Grimaldi koje su se godinama smenjivale na đenovskom tronu. Bokanegrin pokušaj pomirenja dveju zavađenih republika - Venecije i Đenove, ostao je do danas jedinstven primer očuvanja reda među političkim neistomišljenicima, zavađenim oko trgovačkih interesa i prevlasti na moru.
S druge strane, Verdijeva snažna inspiracija, ujedno i večna lična patnja vezana za odnos oca i ćerke, i ovde se, kao i u “Rigoletu” i “Travijati”, postavlja kao jedan od ključnih elemenata dramskog toka.
Bokanegra je, između ostalog, i ličnost kojoj su negirani uloga oca i svaka vrsta ljubavi...
“Kod Verdija su, suštinski, najčešće teme sudbina i odnos između roditelja i deteta. Sahranivši suprugu i dvoje dece dok je još bio mlad, zadesila ga je tragedija sa kojom nijedna osoba ne može do kraja da se izbori. Sam početak opere odiše smrću, a njom se i završava. Naslov opere jeste Simon Bokanegra, ali glavni lik ovog dela je zapravo sudbina. Mističan, večno istraživan i upitan pojam. Kako se manifestuje psihogram jedne osobe koja je izgubila voljenu osobu, koja je prokleta od strane njenog oca, ne znajući gde mu je dete, a sve uz veliku dužnost i odgovornost prema vođenju naroda, dok su politički protivnici u zaveri protiv njega? Kakva osoba možemo da postanemo uprkos neizdrživom bolu: da li sa platforme empatije sada možemo da pomognemo drugima? Da li postajemo katalizator za razaranje svega oko nas ili se jednostavno povlačimo u sebe, koračajući mehanički napred, dok je esencija našeg bića paralizovana i jednostavno zaboravljena? I, povrh svega, koliko je snažna transformativna moć gubitka i da li ta praznina ikad nestaje? Ova pitanja želim da podelim sa publikom”, naveo je povodom premijere mladi reditelj Mario Pavle del Monako.
Na premijernom izvođenju naslovnu ulogu pevaće Dragutin Matić, a u podeli su i Ivan Tomašev, Sonja Šarić, Dejan Maksimović, Stefan Pavlović, Aleksandar Pantelić, Svetlana Lovčević i Slobodan Živković.
Na prvoj reprizi, 19. maja, nastupiće Vuk Zekić, Dragoljub Bajić, Evgenija Jeremić, Stevan Karanac, Milan Obradović, Miloš Gašić, Tatjana Mitić i Marko Kostić.
U predstavi učestvuju Orkestar i Hor Opere Narodnog pozorišta u Beogradu.
Koncertmajstori su Edit Makedonska/Vesna Janssens, šef Hora je Đorđe Stanković, a u umetničkom timu su i Jasna Saramandić (scenograf), Višnja Žilić (kostimograf) i Volfgang Fon Cubek (dizajner svetla).
Opera “Simon Bokanegra” realizuje se u programskoj saradnji sa Slovenskim narodnim gledališčem (SNG) iz Maribora.
*Foto: Nebojša Babić
(SEEcult.org)
