Portreti današnjih gubitnika

Hercegnovski filmski festival predstavlja od 1. do 7. avgusta stotinak filmova, počev od francuskog “Dipana” Žaka Odijara, ovogodišnjeg kanskog pobednika, a u selekciji srpskog reditelja Srdana Golubovića u glavnom programu našlo se još 14 dugometražnih filmova koji su većinom portreti današnjih gubitnika, pojedinaca izgubljenih i otuđenih, nemoćnih i pobeđenih.

Odijarov film “Dipan”, kojim 29. Filmski festival Herceg Novi – Montenegro Film Festival (FFHN-MFF) počinje na Kanli kuli, bavi se sudbinom tamilskog izbeglice iz Šri Lanke koji pokušava da započne život u Francuskoj. Sudbina na hiljade emigranata koji beže danas od rata i smrti, siromaštva i neizvesnosti, pokušavajući da pronađu novi život u Evropi, jedan je od tematskih okvira 29. FFHN-a. Tom temom bavi se i italijansko-francuski film “Mediteran” o dvojici mladića koji iz Burkine Faso preko Alžira pokušavaju da se dokopaju broda koji će ih odvesti u zamišljeni bolji život u Italiji. Mnogi od njih u toj potrazi za srećom tragično završavaju život u vodama Mediterana.

     Dipan

Prema navodima Golubovića, većina filmova 29. FFHN-a bavi se sudbinama malih ljudi u čeljustima novog vremena.

Među njima je i hrvatski film “Takva su pravila” Ognjena Sviličića koji daje i žestoku i duboku analizu savremenog društva, zatim bugarski film “Lekcija” Kristine Groževe i Petra Valčanova, grčki “Prasak” Silasa Cumerkasa, film posebnog i originalnog filmskog jezika “Travelator” reditelja Dušana Milića iz Srbije, intimistički turski film “Pesma moje majke” Erola Mintasa, kao i barokni i hrabri debitantski film hrvatske rediteljke Ivone Juke “Ti mene nosiš”.

       Ti mene nosiš

Tom temom se na neobičan način bavi i nagrađivani debitantski film Vuka Ršumovića “Ničije dete”, koji govori o divljem dečaku iz šume i njegovom pokušaju prilagođavanja savremenom svetu pred sam početak ratova na prostoru bivše Jugoslavije.

Rumunski film “Aferim” reditelja Radua Žudea je vestern, čija radnja je smeštena na početak 19. veka, u vreme u kojem su Romi još uvek bili robovi na prostoru današnje Rumunije. Žudeov film, iako se bavi daleko prošlim vremenom, na vrlo suptilan i diskretan način govori o savremenom neoliberlnom robovlasništvu u kome danas živimo, naveo je Golubović u obrazloženju selekcije.

O dezorijentisanosti u iskazivanju sopstvenih emocija i otuđenosti među najbližima govori komedija “Otok ljubavi” nagrađivane sarajevske rediteljke Jasmile Žbanić, dok je u fokusu filma Srđana Koljevića “Branio sam Mladu Bosnu” diskretni heroj, advokat Rudolf Cisler - čovek koji je branio pripadnike Mlade Bosne. I Koljevićev film govori o pojedincu, odbačenom od sistema i vremena, u intimnoj, humanističkoj misiji u ime pravde.

      Otok ljubavi

Film “Bićemo prvaci sveta” reditelja Darka Bajića govori o verovatno najvećem fenomenu sa ovih prostora - košarci. Taj srpsko-hrvatsko-slovenačko-makedonski film, koji govori o nastanku jugoslovenske škole košarke, pravi je, autentični i nostalgični jugoslovenski film, naveo je Golubović, koji je uvrstio u selekciju FFHN-a i crnogorski film “Gorčilo - Jesi li to došao da me vidiš” reditelja Milana Karadžića, delo koje traga za osobenošću i humorom autorskog sveta velikog crnogorskog reditelja Živka Nikolića.

Posebno važan deo ovogodišnje selekcije, kako je istakao Golubović, predstavljaju dva kratkometražna igrana filma mladih crnogorskih reditelja - nagrađavini “Umir krvi” Senada Šahmanovića i film “Zakloni” talentovanog Novljanina Ivana Salatića, čiji će kratki igrani film "Dvorišta", inače, biti premijerno prikazan na 72. Mostri u Veneciji, u okviru takmičarske selekcije "Horizonti".

     Zakloni

Osim igranih, FFHN prikazuje i dokumentarne i studentske filmove, kao i festivalske pobednike.

Žiri dugometražnog igranog filma 29. FFHN-MFF čine francuski reditelj i scenarista Iv Boase, počasni predsednik Festivala filmova Jugoistočne Evrope u Parizu, koji je gostovao na 25. FFHN-u, crnogorski reditelj Draško Đurović i srpski reditelj Goran Marković, dok su u žiriju za dokumentarni film turska autorka Semra Gizel Korver, jedna od osnivača Udruženja dokumentarista Turske, autor Viktor Orosko Ramires iz Meksika, te pisac i scenarista Stefan Bošković iz Crne Gore.

U okviru 29. FFHN-a, Ministarstvo kulture Crne Gore i Desk za Kreativnu Evropu Crne Gore organizuju u Institutu “Dr Simo Milošević” u Igalu okrugli sto na temu “Nacionalnom kinematografijom do bolje prepoznatljivosti države”, koji će okupiti predstvnike filmskih centara i srodnih institucija iz regiona.

Među učesnicima su najavljeni direktor Albanskog centra za kinematografiju Ilir Butka, direktor Kosovskog kinematografskog centra Arben Žarku, direktor Makedonske filmske agencije Darko Bašeski, predstavnica Sektora za međunarodnu saradnju i promociju Filmskog centra Srbije Una Domazetoski i predstavnica Filmske komisije italijanske Regije Pulja Rafaela Del Vekio. U ime domaćina učestvovaće savetnik za audiovizuelne delatnosti u Ministarstvu kulture Crne Gore Ilija Subotić.

Biće reči o modalitetma za što bolje pozicioniranje država na međunarodnoj filmskoj mapi, sa posebnim akcentom na uspešnu prezentaciju i promociju.

Okrugli sto je prvi crnogorski događaj u oblasti filma koji je organizovan pod pokroviteljstvom potprograma za Medije programa “Kreativna Evropa” Evropske komisije, čija je Crna Gora članica.

Cilj FFHN-a, kako je rekao predsednik festivalskog Saveta Stevan Koprivica, je i da doprinese kandidaturi Herceg Novog za evropsku prestonicu kulture.
Kao novitet od sledeće godine, organizatori su najavili još dve selekcije.

Nagrada "Milan Žmukić", koja nosi ime inicijatora hercegnovskog festivala, ostaje kao jedna od najvrednijih na FFHN-u. Direkcija Festivala dodeljuje je stvaraocu ili instituciji koja je najviše doprinela razvoju festivala i filmske umetnosti u Herceg Novog, kao omaž jednom od najvećih filmskih reditelja Crne Gore i regiona Živku Nikoliću.

FFHN ima status manifestacije od posebnog značaja za kulturu Crne Gore. Ovogodišnji budžet 163.000 evra, od čega je 60 odsto obezbedilo Ministarstvo kulture, a ostatak obezbeđuju gradske vlasti Herceg Novog i lokalna Turistička organizacija.

Prva izdanja hercegnovskog festival bila su posvećena filmskoj režiji u bivšoj Jugoslaviji.

Dve nove lokacije filmskih projekcija su kuća Iva Andrića i Luštica.

Prosle godine, na 28. FFHN-u, Gran pri je osvojio crnohumorni film “Spomenik Majklu Džeksonu” reditelja Darka Lungulova iz Srbije, dok je za režiju nagrađen Nikola Vukčević iz Crne Gore za film “Dječaci iz Ulice Marksa i Engelsa”. Velika zlatna mimoza pripala je filmu “Spomenik Majklu Džeksonu” za “hrabro i poetsko suočavanje sa surovom tranzicionom stvarnošću”, naveo je žiri, koji su činili Meto Jovanovski (predsednik), Slobodan Šnajder i Branko Baletić, a jednoglasno je odlučio o pobedniku.

Festivalski sajt je www.ffhn.me, a program se nalazi i u Kalendaru portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org, odnosno u PRILOGU

(SEEcult.org)