Omaž dobitnicima Lifke
Omaž program dobitnicima nagrade “Aleksandar Lifka” 21. Festivala evropskog filma Palić – srpskoj glumici Miri Banjac i francuskom reditelju Klodu Lelušu (Claude Lelouch), biće održan od 14. do 18. jula u uvodnom festivalskom programu u Subotici na koji je ulaz besplatan.
Omaž Miri Banjac i Lelušu počinje u subotičkom bioskopu Eurocinema filmom “Sjećaš li se Doli Bel?” prošlogodišnjeg dobitnika “Lifke” Emira Kusturice - jednim u nizu ostvarenja u kojima je Mira Banjac pokazala raskošni glumački talenat. Iste večeri biće prikazan i kultni Lelušov film “Jedan čovek i jedna žena”.
U čast Mire Banjac biće prikazani i filmovi “Veliki transport” (1983) Veljka Bulajića, “Varljivo leto” (1984) Gorana Paskaljevića i “Balkanski špijun” (1984) Dušana Kovačevića i Božidara Nikolića, u kojem jednu od uloga igra i nedavno preminuli velikan srpskog glumišta Bora Todorović, te “Lepota poroka” (1986) Živka Nikolića.
Jedan čovek i jedna žena
U čast Leluša biće prikazani filmovi “Živi za život” (1967), “Srećna nova” (1973), “Ceo jedan život” (1974) i “Jadnici” (1995).
Mirjana Mira Banjac, rođena u Erdeviku 1929. godine, u pozorišnom i filmskom životu SFRJ i Srbije ostavila je neizbrisiv trag kroz maestralne uloge u gotovo svim značajnim delima vrhunskih domaćih reditelja.
Filmsku karijeru je započela još 1968. godine ulogom Zorice u muzičkoj komediji Soje Jovanović “Pusti snovi”, sa kojom nastavlja saradnju i u filmu “Silom otac” (1969). Iako je kao prvu ljubav isticala teatar, ispostavilo se da su filmska i televizijska kamera prostor kroz koji je uspevala da ostvari sav talenat i uđe u srca miliona gledalaca tokom svih godina rada.
Balkanski špijun
Podjednakim intenzitetom igrala je i komične i tragične likove i vremenom postala nezaobilazni oslonac domaće kinematografije koja je naročito u periodu između 70-ih i 80-ih godina prošlog veka bila rasadnik vrhunskih glumačkih talenata - od Zorana Radmilovića, Pavla Vujisića, Mije Aleksića, Miodraga Petrovića Čkalje, preko Danila Bate Stojkovića do Ružice Sokić i Milene Dravić. Sa svima njima je Mira Banjac uspešno sarađivala izgradivši nezaboravne likove na kojima počiva naša kinematografija.
Za glumački rad Mira Banjac osvojila je veliki broj priznanja u zemlji i inostranstvu, a u želji da izdvoji njen izuzetan umetnički rad i ogroman doprinos evropskoj kinematografiji, 21. Festival evropskog filma Palić dodelio joj je nagradu “Aleksandar Lifka”.
Klod Leluš
Ovogodišnji strani dobitnik tog prestižnog priznanja koje se dodeljuje u slavu jednog od pionira filma na ovim prostorima, reditelj Klod Leluš, pripada zlatnoj generaciji francuskog filma i smatra se za jednog od njenih najznačajnijih predstavnika.
Budući da je bio veoma loš učenik, otac mu je kupio kameru kako bi ga zainteresovao za bilo kakvu profesiju. Leluš je uskoro počeo da snima reportaže i u istoriji kinematografije ostao je zabeležen kao prva osoba iz zapadnog sveta koja je snimila život ljudi u Sovjetskom Savezu, i to kamerom skrivenom ispod kaputa. Iako su mu prvi igrani filmovi doživeli neuspeh kod kritike, već 1966. godine filmom “Jedan čovek i jedna žena” osvojio je Zlatnu palmu u Kanu, a ubrzo i Oskara za najbolji film van engleskog govornog područja. Uskoro je usleido uspeh Lelušovog filma “Živi za život” sa Ani Žirardo i Ivom Montanom.
Srećna nova
Temom prirode ljubavnih odnosa bavio se kroz ceo opus i tokom dugogodišnje filmske karijere postao je majstor tog žanra.
Osim toga, osobenost Lelušovog stvaralaštva čini i jedinstven rad sa glumcima od kojih je gotovo uvek zahtevao improvizaciju. Ani Žirardo, Žan Luj Tretinjan, Iv Montan, Šarl Aznavur, Žan Pol Belmondo i drugi velikani francuske glume prodefilovali su kroz njegove filmove, ostavivši neizbrisiv trag u svetskoj kinematografiji.
Jadnici
Leluš se 90-ih godina 20. veka vratio u žižu javnosti adaptacijom romana “Jadnici” Viktora Igoa koja je postigla ogroman međunarodni uspeh. Ne odustajući od snimanja filmova, Leluš niže uspehe i novijim ostvarenjima “Ukršteni putevi” (2007), prikazanim u Kanu, kao i najnovijim ostvarenjem “Bitango, volimo te” (2014), istakli su organizatori Palića.
Ceo jedan život
Nagrada “Aleksandar Lifka” dodeljuje se u slavu začetnika kinematografije na ovim prostorima i jedne od najznačajnijih evropskih figura zaslužnih za promociju “pokretnih slika” u prvoj polovini 20. veka. Lifka je davne 1905. godine osnovao prvi bioskop u Subotici, gde je i živeo.
Među dosadašnjim dobitnicima nagrade su: Lučijan Pintilije (Lucian Pintilie), Jirži Mencel (Jirí Menzel), Margareta fon Trota (Margarethe von Trotta), Konstantin Kosta Gavras (Constantin Costa), Kšištof Zanusi (Krzysztof Zanuši), Dušan Makavejev, Eva Ras, Milena Dravić, Ljubiša Samardžić, Velimir Bata Živojinović, Ištvan Sabo (István Szabó), Mikloš Jančo (Miklós Jancsó), Peter Bačo (Péter Bacsó), Ken Louč (Ken Loach), Goran Paskaljević, Ken Rasel (Ken Russel), Miki Manojlović, Goran Marković, Lordan Zafranović, Srđan Karanović, Žan Mark Bar (Jean-Marc Barr) i Zoran Simjanović, kao i Emir Kusturica i Nikita Mihalkov.
Omaž program Miri Banjac i Lelušu, uz selekcije “Veliki rat na filmu”, koja je posvećena stogodišnjici Prvog svetskog rata, te “Klasici na trgu”, čini predfestivalski program 21. FEF Palić.
Palićki festival biće održan od 19. do 25. jula u Subotici i kraj jezera Palić, a prikazaće ukupno oko 80 filmova.
Takmičarski program nudi 13 filmova, a počinje ostvarenjem “Beli Bog” Kornela Mundruca, dok će ga zatvoriti ovogodišnji dobitnik Zlatne palme u Kanu “Zimski san” Nurija Bilge Džejlana.
Program 21. FEF Palić obuhvata i selekcije “Paralele i sudari”, “Novi gruzijski film”, “Mladi duh Evrope”, omaž program posvećen dobitniku nagrade “Underground Spirit”, “Novi mađarski film” i “Eko dokumentarci”.
Pored filmskog programa, biće priređena i izložba “Srbija i Srbi na filmu u Prvom svetskom ratu”, kao i izložba i panel diskusija “MOnuMENTI i promenljivo lice sećanja”, te naučni skup “Ekološke i zdravstvene posledice NATO bombardovanja”.
Festivalski sajt je www.palicfilmfestival.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org.
(SEEcult.org)
