Nišvil džez festival i u ritmu bluza, fanka, regea...

Internacionalni džez festival Nišville nudi u glavnom programu od 8. do 11. avgusta desetine koncerata istaknutih muzičara domaće i svetske scene, među kojima su američki saksofonisti Maseo Parker i Kris Poter, bubnjar i perkusionista Džamal Tomas, pijanista Keni Verner, trubač i kompozitor Kristijan Skot, Šon Kuti, najmlađi sin pionira afrobita Fele Kutija, te Džozef Džo Mersa Marli, unuk slavnog Boba Marlija, a kao najveća zvezda najavljen je irski muzičar i humanitarac ser Bob Geldof, koji će nastupiti prvi put u Srbiji.

Početak glavnog programa jubilarnog, 25. Nišvila obeležiće nastup pet big bendova sa ukupno sto muzičara koji će, kako je najavljeno, postaviti nezvanični svetski rekord izvodeći zajedno poklon kompoziciju Duška Gojkovića “Nisville Jubilation”.

Enco Favata, Sandro Zerafa, Stjepko Gut, Larry Vuckovich, foto: Nisville

Zajedno će nastupati big bendovi iz Niša pod vođstvom Dragoslava Petrovića, iz Buenos Airesa kojim diriguje Gustavo Firmenić, iz Čakoveca sa Mariom Jagecom, kao i iz Blagoevgrada sa Borisom Janevim, te internacionalni 30-člani orkestar sastavljen od srpskih, italijanskih i albanskih mladih muzičara. Kao specijalni gosti nastupiće i proslavljeni pijanista, kompozitor i aranžer Lari Vučković iz San Franciska, ovogodišnji dobitnik nagrade Nišvila za životno delo, te gitarista Sandro Zerafa, direktor Malta džez festivala i italijanski saksofonista Enco Favata, direktor džez festivala “Santa Galura” na Sardiniji. U finalu će big bendovima dirigovati proslavljeni srpski trubač Stjepko Gut, a izvešće njegovu kompoziciju “Nisville” posvećenu festivalu.

Pored kompozicija Duška Gojkovića i Stjepka Guta, posvećenih Nišvilu, big bendovi će izvesti i Pozdrav Kauntu Bejziju Bubiše Simića, povodom 115 godina od rođenja Bejzija, kao i kompoziciju Karavan Djuka Elingtona, povodom 120 godina od njegovog rođenja.

Zbog brojnosti muzičara, kako je najavljeno, prvi put u istoriji Nišvila istovremeno će funkcionisati tri glavne bine, jer će Gut svirati i dirigovati sa posebne međubine.

Glavna zvezda prve večeri glavnog programa, američki fank i soul-džez saksofonista Maseo Parker (Maceo), nastupiće sa svojim sastavom pola sata pre ponoći. Svojevremeno najpoznatiji kao član čuvene duvačke linije grupe Džejmsa Brauna, Parker se tokom poslednjih decenija zasluženo pridružio plejadi najvećih soul umetnika svih vremena sarađujući sa Prinsom, Rejom Čarlsom, Kitom Ričardsom, grupama Parliament Funkadelic, Red Hot Chili Peppers…

Uoči Parkera, nastupiće i jedan od najboljih italijanskih džez sastava i najkreativnijih džez bendova savremene svetske scene uopšte - Lydian Sound Orchestra, koji obeležava tri decenije postojanja, a kao specijalni gost pridružiće im se saksofonista, kompozotor i aranžer Dejvid Marej (David Murray), dobitnik Gremi nagrade.

Prve večeri nastupiće i izraelski sastav koji predvode čuveni basista, gitarista, kompozitor i producent Yossi Fine, nekadašnji saradnik Dejvida Bouvija, muzičar i producent sa nekoliko Gremi nominacija, i bubnjar Ben Aylon.

Kao glavna zvezda 9. avgusta najavljen je unuk legendarnog Boba Marlija, Džozef Džo Mersa Marli (Joseph Jo Mersa Marley), koji je još kao dečak nastupao sa ocem Stivenom, ujakom Zigijem i tetkama Sedelom i Šeron, a već kao tinejdžer preselio se sa Jamajke u Majami, gde je pratio rad oca i ujaka Demijana i studirao na tamošnjem koledžu.

Probio se 2013. singlom Comfortable, a godinu kasnije objavio je i istoimeni EP. Osnovu njegovog muzičkog izraza predstavlja moderan crossover rege, sa jakim uplivima denshol, hip hop, pa i pop elemenata, čime je uspeo da izbegne etikete kopiranja nasleđa svog oca, ujaka i dede, kombinujući bazu rege muzike sa srodnim muzičkim pravcima.

Među učesnicima 9. avgusta na glavnoj bini najavljena je jedna od vodećih zvezda nove američke džez scene - trubač, kompozitor i producent Kristijan Skot (Christian Scott), koji je kao bendlider objavio je 14 albuma i učestvovao na još dvadesetak, dva puta je dobio najprestižniju evropsku muzičku nagradu “Edison Award”  (2010. i 2012.), a ima i dve nominacije za Gremi.
Nastup na Nišvilu biće i prilika da tokom svetske turneje, predstavi novi album Ancestral Recall, na kojem u naslovnoj kompoziciji gostuje reper, pevač, pisac glumac, ali pre svega cenjeni slem pesnik Sol Vilijams (Saul Williams).

Posebna atrakcija glavnog programa 9. avgusta je i levoruka američka gitaristkinja, pevačica i kompozitorka Malina Moje (Moye) koja će nastupiti sa pratećim sastavom, a poznata je i po radu u drugim oblastima kao što su gluma, moda, humanitarni rad… Magazin Guitar world uvrstio ju je već posle prvog singla Girlfriend iz 2004. godine na listu deset najboljih gitaristkinja svih vremena. Njen poslednji album Bad As I Wanna Be bio je dve nedelje na prvom mestu Bilbordove bluz liste, a slično su prošla i prethodna dva studijska izdanja Diamonds and Guitars (2009) i Rock’And Roll Baby (2014) sa kojeg se izdvojio hit K-yotic.

Malina Moje redovno obajvljuje i kalendare, često se pojavljuje i na modnoj pisti i velikom platnu - učestvovala je u kampanjama brenda Victoria Secret, glumila u filmu The Samuel Project (2018)… Takođe, ambasadorka je humanitarne organizacije koju vodi britanski princ Čarls (The Prince’s Trust).

Pretposlednji dan Nivšila, 10. avgust, obeležiće nastupi američkog saksofoniste Krisa Potera (Chris Potter), jednog od najuticajnih džez muzičara od početka novog milenijuma, te legendarnog bubnjara i perkusioniste Džamala Tomasa (Jamal Thomas) iz SAD, kao i Šona Kutija, najmlađeg sina slavnog Fele Kutija.

Kris Poter nastupiće u internacionalnom Freedom triju koji predvodi mađarski bubnjar Ferenc Nemet (Nemeth), a u kojem je i slavni izraelski gitarista Gilad Hekselman.

Poter je, prema oceni magazina Downbeat, “jedan od najproučavanijih (i najkopiranijih) saksofonista na planeti”. Porterova impresivna diskografija sadrži dvadesetak albuma pod njegovim imenom, a učestvovao je u snimanju još oko 150 albuma.

Lider sastava Ferenc Nemet (1976) je uspešan i svestrani muzičar koji pomera granice sviranja džez bubnjeva, ali i komponovanja i aranžiranja, a izraelski gitarista Gilad Hekselman stekao je za deceniju i po, koliko živi i radi u SAD, reputaciju jednog od najperspektivnijih gitarista u Njujorku. Samostalno je objavio šest albuma, a sarađivao je sa brojnim zvezdama svetske scene.

Pretposlednje festivalsko veče obeležiće i legendarni soul perkusionista i bubnjar Džamal Tomas sa svojim sastavom, evropskom funk grupom u kombinaciji sa njegovim r’n’b iskustvom, koji na nastupima pruža senzacionalnu mešavinu starog i školskog fanka.

Zvezda pretposlednjeg dana Nišvila je i popularni Šon Kuti, koji je najveći deo života proveo čuvajući i produžavajući pozitivni angažovani politički stav i muzičko nasleđe svog oca Fele Kutija kao vođa benda Egypt 80. Za album Black Times iz 2018. nominovan je za Gremi, pozicioniravši se među pet najboljih svetskih izvođača world muzike.

Poslednje festivalsko veče, osim Boba Geldofa, obeležiće i kvartet Kenija Vernera (Kenny Werner), te trio slavnog makedonskog gitariste Vlatka Stefanovskog, koji će nastupiti u samoj završnici programa.

Keni Verner Kvartet (u kojem su i saksofonista Dave Liebman i bubnjar Peter Erskine, kao i jedan od najtraženijih kontrabasista u SAD – Nemac Johannes Weidenmuller) – imaće jedan od prvih zajedničkih koncerata na Nišvillu.

Pijanista, kompozitor, aranžer i esejista Keni Verner prvi važniji angažman imao je u čuvenom big bendu The Thad Jones/Mel Lewis Orchestra (danas poznatim kao Village Vanguard Orćestra). Često je gostovao u Evropi, gde su veliki džez orkestri iz Nemačke, Holandije, Italije i Finske izvodili njegove kompozicije, a nekoliko puta je bio gostujući kompozitor i solista sa čuvenim holandskim Metropol orkestrom. Dobio je 2010. godine prestižnu nagradu Gugenhajma za album No Beginning No End.

Najveća zvezda Nišvila, ser Bob Geldof, ostvario je impresivnu muzičku karijeru kao član sastava Boomtown Rats, ali i kao solista, a ostao je upamćen po organizovanju koncerta “Live Aid“ 13. jula 1985. godine na Vembliju u Londonu i na stadionu “Džon F. Kenedi” u Pensilvaniji, koji su održani istog dana u još nekoliko zemalja, pa i u tadašnjoj Jugoslaviji. Prihod tog humanitarnog projekta, procenjen na više od 150 miliona funti, otišao je za pomoć gladnima u Africi.

Između ostalog, Geldof je 2005. godine, kao odgovor na sastanak lidera G8, organizovao sa Bonom iz U2 koncert “Live 8”, kao inicijativu da najmoćniji otpišu dugove zemalja Trećeg sveta.

Geldof je nakon odlaska iz Boomtown Rats 1986. godine nastavio solo karijeru, koja je iznedrila i dva velika hita - This Is The World Calling (čiji je koautor Dejv Stjuart iz dua Eurithmics) i The Great Song of Indifference. Povremeno je nastupao i sa drugim izvođačima (Dave Gilmour, Thin Lizzy…), glumio u fimu Wall sastava Pink Flojd (1982), a 1992. godine nastupio je na velikom koncertu u čast Fredija Merkjurija na Vembliju.

Geldof je nosilac na destine počasnih doktorata mnogih svetskih univerziteta, priznanja za humanitarni i morotvorni rad. Između ostalog, dobitnik je i Brit nagrade za izuzetan doprinos muzici 2005. godine. Njegova autobiografija “Is that it”, objavljena posle “Live Aid” projekta, ušla je i u britansku lektiru za srednje škole.

Nišvil je, inače, počeo već 2. avgusta Teatarskim festivalom, koji je organizovan treći put pod umetničkim vođstvom Maje Mitić. Nakon glavnog programa, koji obuhvata 17 predstava objedinjenih sloganom “Tvrđava pobune i provokacija”, pozorišni program nastavlja se do završnice festivala 11. avgusta.

Najboljom predstavom Internacionalnog Nisville džez teatarskog festivala, prema odluci žirija koji su činile Ana Furs (Anna Furse), Aleksandra Glovacki i Ana Tasić, proglašena je predstava Ćerke, u režiji britanske umetnice Džil Grinhaldž (Jill Greenhalgh), rađena u koprodukciji Nišvila sa Centrom za devojke u Nišu, u saradnji sa lokalnim izvođačima, amaterima, ali i sa profesionalnim glumcima. Desetak izvođačica otkrivaju svoje intimne misli i sećanja o svojim majkama, ukazujući na svevremenu važnost suočavanja sa emocijama. Izvedena u sali Oficirskog doma, predstava “Ćerke”, kako je naveo žiri, pripada izazovnim prostorima performativnog istraživanja koji pomeraju granice teatra. Dokumentaristički utemeljena, intimna i ispovedna, predstavlja ostavlja snažan utisak na gledaoce zbog iskrenosti pristupa.

Nagrada za najbolje korišćenu muziku dodeljena je predstavi “Žene iz Troje” Pozorišta “Zoran Radmilović” iz Zaječara i Narodnog pozorišta Priština, u režiji Nebojše Bradića. Muzika u toj predstavi, kako je istaknuto, višeznačno gradi ključni, tragički duh igre. Ponekada je suptilna i nenametljiva, diskretno nameće tamne, klaustrofobične tonove igre. U drugim trenucima je prigušeno žovijalna, opojna i očaravajuća. Tada kroz kontrast izražava dionijski kult plodnosti, i otkriva da sve što nastaje mora biti spremno na bolno propadanje, što je ničeanska suština tragičnog.

Program jubilarnog Nišvila, osim na glavnoj bini na Tvrđavi, obuhvata nastupe na još desetak bina, kao i tradicionalni filmski program Movie samit, strip festival Striporama i niz drugih sadržaja.

Prema navodima organizatora, jubilarno festivalsko izdanje okupiće ukupno za deset dana hiljadu muzičkih izvođača i drugih umetnika.

Festivalski sajt je nisville.com, a program sa satnicom se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.

(SEEcult.org)