Neprijatelj na kraju FEST-a
Antiratnim filmom “Neprijatelj” reditelja Dejana Zečevića iz Srbije, 6. marta u Sava centru svečano će biti zatvoren 39. FEST u Beogradu, koji je premijerno prikazao od 25. februara oko 70 nagrađivanih filmova, kandidata i dobitnika Oskara, kao i manje poznatih, ali vrednih autorskih ostvarenja iz celog sveta. Zečevićev “Neprijatelj” jedan je od retkih domaćih filmova na 39. FEST-u, a 7. marta biće prikazan i u Areni Multipleks u Novom Sadu, nakon čega stiže u bioskope, u distribuciji kuće Tuck.
Antiratnim filmom “Neprijatelj” reditelja Dejana Zečevića iz Srbije, 6. marta u Sava centru svečano će biti zatvoren 39. FEST u Beogradu, koji je premijerno prikazao od 25. februara oko 70 nagrađivanih filmova, kandidata i dobitnika Oskara, kao i manje poznatih, ali vrednih autorskih ostvarenja iz celog sveta.
Zečevićev “Neprijatelj” jedan je od retkih domaćih filmova na 39. FEST-u, a 7. marta biće prikazan i u Areni Multipleks u Novom Sadu, nakon čega stiže u bioskope, u distribuciji kuće Tuck.
Zamišljen je kao globalna metafora koja treba da pruži neobičan, a ubedljiv pogled na stvarnost na prostoru bivše Jugoslavije 90-ih godina.
Prema rečima Zečevića, kao što su na prostorima nekadašnje zajedničke države iznenada zaratile dojučerašnje komšije, tako su se u “Neprijatelju” jedan protiv drugog okrenuli dojučerašnji saborci - pričom “jednog ništa” koji misli da je Bog. Na oko apsurdna situacija krije u sebi suštinu ljudskih sukoba.
Radnja se dešava 1995. godine, kada mali inžinjerijski vod dočekuje dejtonski mir u planinama, nedaleko od ruševina u borbi uništene lokalne fabrike. Svaki od njih nosi sa sobom mračna sećanja na protekle godine, i svaki pokušava da se sa njima nosi na sopstveni način. U takvoj atmosferi, vod u ruševinama fabrike nalazi zazidani podrum i u njemu čoveka koji mirno sedi za stolom, pored pepeljare pune opušaka, kao da ih je tu i čekao. Situacija se zakomplikuje kad među vojnike doluta i devojka, u potrazi za izgubljenim ocem. Svi oni žele samo jedno: svoj život u svojim rukama.
Prema rečima Zečevića, neprijateljstva prijatelja obeležila su čitav XX vek.
Smatrajući da je istorija mnogo puta potvrdila genijalnost Brojgelove slike “Slepac vodi slepca” (na njoj slepi čovek vodi narod, a da oni nisu ni svesni njegovog hendikepa, već opčinjeni i srećni srljaju sa njim u propast), Zečević navodi da je zamisao da “Neprijatelj” bude intimni autorski film koji neće dati odgovore, već samo pokazati kompleksnost “zrna sukoba” koje razara prijateljstva.
U filmu igraju Aleksandar Stojković, Vuk Kostić, Tihomir Stanić, Ljubomir Bandović, Marija Pikić, Slavko Štimac, Dragan Marinković Maca, Stefan Bundalo, Goran Jokić, Vladimir Đorđević i Duško Mazalica.
Scenario je napisao Đorđe Milosavljević, a film je snimljen u produkciji kuće “Biberče”, u saradnji sa Balkan Filmom (Srbija/BIH), Tivoli Filmom (Mađarska) i Maxima Filmom (Hrvatska), i koštao je 1.010.000 evra.
Direktor fotografije je Dušan Joksimović, scenografkinja Zorana Petrov, kompozitor Nemanja Mosurović, kostimografkinja Lana Pavlović, a montažer Marko Glušac.
“Neprijatelj” je podržan od Filmskog centra Srbije, Ministarstva kulture Srbije, Ministarstva za prosvetu i kulturu Republike Srpske, Hrvatskog audio vizualnog centra i Mađarskog filmskog fonda, a sniman je osam nedelja krajem 2009. godine na Kozari, u Banjaluci, Prijedoru, Mrkonjić Gradu i Beogradu.
To je šesti Zečevićev igrani film, a ranijim ostvarenjima osvojio je više od 50 nagrada na domaćim i stranim filmskim festivalima.
Četiri puta osvojio je nagradu FIPRESCI Srbija za reditelja godine. Njegov prethodni film “Četvrti čovek” bio je jedan od najgledanijih u 2008. Prikazan je na 25 festivala u 23 zemalje, gde je osvojio 16 prestižnih nagrada.
Zečević je i autor filmova "Dečak iz Junkovca", "Kupi mi Eliota", "Paket aranžman" (segment “Noć bez sna”), "Mala noćna muzika" i "TT Sindrom".
Beogradski međunarodni filmski festival FEST obeležava ove godine 40 godina od prvog izdanja, a od 25. februara prikazao je premijerno sedamdesetak filmova, među kojima su nagrađivana ostvarenja sa velikih svetskih festivala, kandidati za Oskara, holivudska produkcija, kao i takmičarski program “Evropa van Evrope” i nova celina “Evropa u Evropi”.
Prikazana je i manja selekcija dokumentarnih filmova, uz prateći program posvećen prvom FEST-u i reditelju Nikolasu Reju u Muzeju Jugoslovenske kinoteke.
Omaž Reju - prvi u svetu povodom stogodišnjice rođenja tog legendarnog američkog reditelja, otvorila je njegova supruga Suzan Rej, a tom prilikom predstavljen je i trejler filma “Dr Rej i đavoli” Dinka Tucakovića, čija bi svetska premijera trebalo da bude ove godine na Filmskom festivalu u Veneciji, u okviru zvaničnog programa povodom veka od rođenja Reja.
Takmičarski program 39. FEST-a “Evropa van Evrope” prikazao je sedam filmova, među kojima su i “Cirkus Kolumbija” oskarovca Danisa Tanovića iz Bosne i Hercegovine, srpski film “Zajedno” Mladena Matičevića, kao i pobednik 60. Berlinala, tursko-nemački film “Med” Semia Kaplanoglua (Semih).
U konkurenciji su i makedonski film “Majke” Milča Mančevskog, “Dva sunčana dana” hrvatskog reditelja Ognjena Sviličića, ruski film “Drugo nebo” Dmitrija Mamulija i gruzijski “Rene ide u Holivud” Aleka Cabadzea (Tsabadze).
Pobednički film, koji će dobiti nagradu dnevnog lista “Politika” (Eritrocit), biće proglašen 6. marta, a žiri čine reditelj Goran Paskaljević i filmske kritičarke Debora Jang (SAD), Barbara Lori de Lašrijer (Francuska) i Dubravka Lakić (Srbija).
Poslednjeg dana FEST-a biće dodeljene i nagrade žirija FIPRESCI i Udruženja filmskih novinara i kritičara (UFNIK).
FEST je svečano otvoren 25. februara filmom “Koriolan” britanskog glumca i novopečenog reditelja Rejfa Fajnsa, koji je bio i najveća i jedina zvezda 39. FEST-a, a ušao je i u istoriju beogradskog filmskog festivala kao ličnost koja ga je dva puta proglasila otvorenim - ove i pre dve godine, kada je učestvovao u ime ekipe filma “Čitač” Stivena Daldrija.
Film “Koriolan” Fajns je snimio većim delom u Beogradu i Pančevu, a publika u Sava centru ispratila je dugim aplauzima i njega i domaće glumce Slavka Štimca, Dragana Mićanovića i Slobodana Bodu Ninkovića, koji igraju u “Koriolanu”.
Svečanom otvaranju prisustvovali su i premijer Mirko Cvetković i ministri Ivica Dačić i Dragan Šutanovac, koji su ustupili resurse policije i vojske za snimanje Fajnsovog filma.
Fajns je zahvalio i gradonačelniku Beograda Draganu Đilasu i njegovog koleginici iz Pančeva Vesni Martinović na podršci prilikom snimanja “Koriolana” - priče o višeslojnosti ljudske ličnosti kao dželata, junaka i žrtve istovremeno.
Beograd je u “Koriolanu” pretvoren u Rim, a srpski parlament u rimski Senat. Film sadrži i neke od antologijskih arhivskih snimaka iz novije istorije Srbije, poput petooktobarskih demonstracija 2000. godine i gužve prilikom deljenja besplatnog hleba 90-ih.
Među gostima 39. FEST-a, uglavnom predstavnika filmova u konkurenciji, istaknuto mesto zauzeo je i ugledni filmski kritičar Mišel Siman, koji 5. marta drži master klas u Sava centru. Master klas je trebalo da održi i Emir Kusturica, ali je otkazao u poslednjem trenutku.
FEST se, inače, i ove godine suočio sa finansijskim problemima, pa zato ponovo nema industrijskog dela B2B.
Ministarstvo kulture obezbedilo je za 39. FEST tri miliona dinara, a iz budžeta Grada Beograda, koji je i osnivač FEST-a, predviđeno je osam miliona.
Prema rečima direktora Direkcije FEST-a Miloša Paramentića, podrška Ministarstva kulture i Skupštine grada iznosi svega 25 odsto budžeta, dok 75 odsto pokrivaju publika i sponzori.
Uoči početka 39. FEST-a, inače, prodato je oko 70.000 karata, a prema rečima selektora Ivana Karla, publika je time već unapred rekla šta misli o programu.
Karl, uz umetničkog direktora Borislava Anđelića, uglednog filmskog kritičara, čini novo umetničko vođstvo FEST-a.
Sajt Festa je www.fest.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org, odnosno OVDE
(SEEcult.org)
