Nagrade na 38. FEST-u

Hrvatska posleratna drama “Metastaze” Branka Šmita (Schmidt) o huliganstvu i bujanju ultradesnice, pojavama karakterističnim za većinu zemalja u tranziciji, proglašena je najboljim filmom takmičarskog programa 38. FEST-u u Beogradu, dok je žiri FIPRESCI Srbija nagradio potresnu ratnu dramu “Liban” izraelskog reditelja Samuela Maoza, a nagrada “Nebojša Đukelić” Udruženja filmskih novinara i kritičara pripala je filmu “Širom otvorenih očiju” Haima Tabakmana sa homoseksualnom tematikom u ortodoksnoj jevrejskoj zajednici.

Hrvatska posleratna drama “Metastaze” Branka Šmita (Schmidt) o huliganstvu i bujanju ultradesnice, pojavama karakterističnim za većinu zemalja u tranziciji, proglašena je najboljim filmom takmičarskog programa 38. FEST-u u Beogradu, dok je žiri FIPRESCI Srbija nagradio potresnu ratnu dramu “Liban” izraelskog reditelja Samuela Maoza, a nagrada “Nebojša Đukelić” Udruženja filmskih novinara i kritičara pripala je filmu “Širom otvorenih očiju” Haima Tabakmana sa homoseksualnom tematikom u ortodoksnoj jevrejskoj zajednici.

Šmitov film, koji je pobedio i prošle godine u Puli, nagrađen je za “znalačku režiju i snažan psihološki portret ljudi sa društvenih margina”, kako je obrazložio žiri kojim je predsedavala makedonska glumica i producentkinja Labina Mitevska, direktorka Međunarodnog filmskog festivala “Braća Manaki” u Bitolju, američka filmska kritičarka magazina “Verajeti” Alisa Sajmon (Alissa Simon) i beogradska filmska kritičarka Dubravka Lakić, novinarka lista “Politika” koji i dodeljuje nagradu “Eritrocit”.

Žiri programa “Evropa van Evrope” jednoglasno je odlučio da dodeli nagradu filmu “Metastaze”, koji je koprodukcija Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Srbije, a bio je u konkurenciji sa još sedam ostvarenja.

Zahvaljujući na nagradi, Šmit je rekao na završnoj konferenciji 38. FEST-a da je budućnost kinematografije u regionu upravo u koprodukcijama, s obzirom na količinu para koja je sve manja u svakoj državi pojedinačno.

Njegov film se bavi problemima narkomanije, huliganstva, bujanja ultra-desnice, urbanim frustracijama mladih, posleratnim beznađem i drugim uznemirujućim pojavama u savremenom hrvatskom društvu, a Šmit je rekao na FEST-u da bi takva priča bila realistična zapravo u bilo kojoj nedovršenoj demokratiji, samo sa drugim likovima.

Film “Metastaze” zasnovan je na istoimenom kontroverznom romanu Ive Balenovića, koji je pretvoren i u pozorišni komad, a scenario je napisao Ognjen Sviličić, jedan od najboljih hrvatskih scenarista koji je poznat i kao reditelj filmova "Oprosti za kung fu" i “Armin”.

Šmit je prilikom snimanja “Metastaza” sarađivao i sa članovima Bad Blue Boysa, za koje je rekao da su zapravo veoma zahvalni saradnici, jer su organizovani gotovo kao vojska, slušaju naređenja, a i radili su za sendvič i pivo.

Osim Šmita i producenata Stanislava i Luke Babića, gost FEST-a je i hrvatski glumac Rene Bitorajac, poznat ovdašnjoj publici i po ulogama u TV serijama. Za ulogu ratnog veterana u “Metastazama”, odnosno “intenzivnu i dinamičnu kreaciju kojom je u nepopustljivom tempu dočarao nemir i brutalnost lika”, Bitorajac je dobio Zlatnu arenu u Puli.

Reprizom Šmitovog filma, koji će se uskoro pojaviti i u beogradskim bioskopima, 38. FEST se zvanično završava 28. februara u Sava centru.

Među 64 ostvarenja, koja su prikazana od 19. februara, žiri FIPRESCI Srbija, koji su činili Marjan Vujović (predsednik), Jasmina Prodanović i Vladimir Džudović, proglasio je najboljim izraelsku ratnu dramu “Liban” Samuela Maoza, pobednika prošlogodišnjeg festivala u Veneciji, koji je takođe bio gost 38. FEST-a.

Prema navodima žirija, Maoz je, vešto koristeći sveden mizanscen unutrašnjosti tenka, u kombinaciji sa vanrednom psihološkom studijom malog broja likova, na autentičan i nemilosrdan način prikazao svu klaustrofobičnost, haotičnost i besmisao rata - osećaj koji je, na žalost, dobro poznat svima koji su kroz njega prošli, a zastrašujuće alarmantan za sve koji rat nisu doživeli.

Maoz je i bio najveća zvezda 38. FEST-a, a film “Liban”, koji je izazvao u Izraelu različite reakcije, zasnovao je na ličnom iskustvu iz prvog libanskog rata.

Maoz je rekao novinarima na FEST-u da je tim filmom želeo da ogoli rat i oslobodi ga klišea i vojničkog heroizma koji uporno propagiraju američki ratni filmovi.

“Bol vojnika koji mora da ubija u ratu kako bi preživeo deset puta je jači od bola žene koja izgubi dete”, rekao je Maoz, navodeći da u ratu nema dobrih i loših momaka, već da je sam rat negativac, a svi ostali su njegove žrtve.

Smatrajući da je rat stanje koje se ne razume mozgom, već srcem i stomakom, Maoz je naveo da je želeo da i gledaoci dožive rat na takav način, jer “osetiti rat, u stvari, znači razumeti ga”.

Osim nagrade “Libanu”, žiri FIPRESCI Srbija odao je priznanje i svim ostalim ostvarenjima iz programske celine “Zimske pomorandže”, posvećene izraelskom filmu.

Žiri UFNIK-a, koji su činili Ivan Aranđelović (Politika), Jugoslav Pantelić (TV Studio B) i Dragan Jovićević (Danas), dodelio je nagradu “Nebojša Đukelić” za najbolji film FEST-a provokativnom debitantskom dugometražnom igranom ostvarenju Haima Tabakmana “Širom otvorenih očiju” kojim, kako je obrazloženo, “iskreno i bez pardona”, afirmiše “čoveka i njegovu prirodu u sredini gde biti drugačiji nije prihvatljivo”.

U završnici 38. FEST-a, za koji je prodato 90.000 ulaznica, izvučena su i imena dobitnika nagrada generalnog sponzora - Naftne industrije Srbije. Troje gledalaca dobilo je kartice za sipanje goriva u vrednosti od 30.000 dinara, odnosno 20.000 i 10.000.

Organizatori FEST-a, koji ove godine zbog finansijske krize nije imao industrijski segment B2B, a obeležen je i manjim brojem gostiju, najavili su da će sledeće godine beogradski filmski festival otvoriti britanski glumac i novopečeni reditelj Ralf Fajns (Ralph Fiennes), koji je bio i zvezda prošle godine, a ovih dana počinje snimanje u Beogradu filma
“Koriolan”.

Fajns se nezvanično pojavio i na 38. FEST-u, odgledavši, između ostalog, s novinarima film “Liban”.

Prošle godine Fajns je otvorio FEST filmom “Čitač” Stivena Daldrija, a od tada je nekoliko puta već boravio u Beogradu povodom snimanja “Koriolana”.

FEST je ove godine otvorio domaći glumac, reditelj i producent Ljubiša Samardžić, a počeo je filmom “Morfijum” ruskog reditelja Alekseja Balabanova koji je otkazao dolazak u poslednjem trenutku, uz obrazloženje da je prezauzet snimanjem novog filma.

Sajt FEST-a je www.fest.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

V. T. / SEEcult.org