Istanbul - prestonica kulture
Istanbul, najveća ovogodišnja “evropska prestonica kulture”, pripremio je i najraznovrsniji program povodom tog prestižnog statusa, koji imaju i nemački Esen u Ruru i mađarski Pečuj. Istanbulski program, koji zvanično počinje 16. januara, obuhvata više od 450 projekata u oblasti vizuelnih umetnosti, muzike, filma, književnosti, teatra, urbane kulture, baštine, turizma.., a predstaviće i istoriju i tradiciju nekadašnje prestonice rimskog, vizantijskog i otomanskog carstva, kao i savremeni duh najvećeg grada Turske, koja je na putu ka Evropskoj uniji.
Istanbul, najveća ovogodišnja “evropska prestonica kulture”, pripremio je i najraznovrsniji program povodom tog prestižnog statusa, koji imaju i nemački Esen u Ruru i mađarski Pečuj. Istanbulski program, koji zvanično počinje 16. januara, obuhvata više od 450 projekata u oblasti vizuelnih umetnosti, muzike, filma, književnosti, teatra, urbane kulture, baštine, turizma.., a predstaviće i istoriju i tradiciju nekadašnje prestonice rimskog, vizantijskog i otomanskog carstva, kao i savremeni duh najvećeg grada Turske, koja je na putu ka Evropskoj uniji.
Istanbul je poslednji grad koji ima status “evropske prestonice kulture”, a pritom nije iz zemlje koja je članica EU, pa iz tog razloga nije mogao ni da dobije sredstva iz evropskih fondova za realizaciju projekata kao što su dobili Esen i Pečuj. Ipak, evropski fondovi bili su otvoreni za turske organizacije civilnog društva, čiji je doprinos realizaciji programa istakla i zvanična agencija zadužena za njegovo realizovanje.
Od oko 2.300 projekata, predloženih za realizaciju, odabrano je više od 450, koji doprinose ugledu Istanbula kao domaćina velikih međunarodnih događaja, unapređuju gradsku infrastrukturu za kulturu i umetnost, ohrabruju mlade za umetničku produkciju, jačaju kreativnost i inovaciju, doprinose kulturnom turizmu, izražavaju kulturnu različitost...
Povodom statusa “evropske prestonice kulture”, obavljena je restauracija mnogih kulturnih spomenika i spomeničkih celina, uključujući čuvenu crkvu Sv. Sofiju, u kojoj je obavljena restauracija dela zidova centralnog prostora, očišćeni mermerni stubovi, zamenjene stare uljane lampe i deo drvenarije. Takođe, planirana je restauracija biblioteke i fontane sultama Mahmuda I.
O istoriji i sadašnjosti govoriće i velika izložba “Od Vizantije do Istanbula”, koja će biti otvorena u septembru, a obuhvatiće i radove pozajmljene iz više turskih muzeja, kao i iz Britanskog, Ermitraža, Luvra i Vatikanskog muzeja. To će biti prva sveobuhvatna prezentacija Vizantije u Turskoj.
Posebnim izložbama biće predstavljeni novi trendovi u arhitekturi, posebno Evrope i azijsko-pacifičkog regiona, a najavljeno je i nekoliko velikih događaja u oblasti dizajna. Na Istanbulskoj nedelji dizajna, koja će biti održana na jesen, najavljeno je učešće autora kao što su Karim Rašid (Rashid), Zona Tortona, Autoban...
Program u oblasti vizuelnih umetnosti sastoji se od više desetina izložbi, posvećenih različitim savremenim temama i društvenim problemima.
U okviru celine “Portabl art 2010”, između ostalog, biće otvorena i izložba video radova umetnica iz Evrope i zemalja kavkaskog regiona, posvećena ženi u opštem smislu, a među učesnicima je najavljena i srpska umetnica Breda Beban, koja živi u Velikoj Britaniji.
“Živeti i raditi u Istanbulu” tema je projekta koji se realizuje još od novembra 2008. godine, a u okviru programa “evropske prestonice kulture” pozvano je šestoro poznatih umetnika iz zemalja EU ((Remo Salvadori, Antoni Muntadas, Victor Burgin, Peter Kogler, George Lappas, Sophie Calle) kojima je omogućeno da borave i rade u Istanbulu, stvarajući nova dela. Do kraja 2010. godine više od 70 radova biće predstavljeno istanbulskoj publici, a učesnici tog projekta održaće i radionice, zaključno sa Sofi Kal u maju.
Najavljen je, između ostalog, i panel sa pratećim izložbama studenata akademija umetnosti iz zemalja jugoistočne Evrope, a za jun je predviđeno i peto Međunarodno studentsko trijenale umetnosti i dizajna.
Muzički program obuhvata niz koncerata, prezentacija i omaža, kao i obeležavanje jubileja, poput 400-godišnjice rođenja Alberta Bobovskog (Bobowski), koji je poznat i kao Ali Ufki, a jedna je od najvažnijih ličnosti turske muzičke istorije.
Biće predstavljeno i celokupno delo velikog instrumentaliste Tamburi Đemila Beja (Tambouri Bey).
Za april je najavljen festival “Balkanist”, na kojem će nastupiti muzičari iz Bugarske, Grčke, Srbije, Makedonije, Rumunije i Turske (Kočani orkestar, Fanfare Ciocorlia, Boban i Marko Marković orkestar, Vašilis Saleas...).
Kao posebna atrakcija, za 6. septembar na Ataturk stadionu najavljen je koncert irske rok grupe U2.
Za 7. jun najavljena je svetska premijera “Adamovog lamenta” estonijskog kompozitora Arva Parta, zajednički projekat Istanbula i Talina, koji će biti “evropska prestonica kulture” 2011. godine. Premijera će biti održana u okviru 38. Istanbulskog muzičkog festivala.
U okviru pozorišnog programa, od 21. do 23. juna biće održan projekat “Pina Bauš Istanbul” (Bausch), posvećen slavnoj nemačkoj koreografkinji koja je preminula prošle godine, a obuhvatiće njenu predstavu o ljubavi prema Istanbulu, koja ističe ženstvenost, krhkost, nezavisnost, duhovnost i modernost tog grada.
Pozorišni program obuhvata, između ostalog, Festival evropskih pozorišnih akademija, koji će biti održan početkom maja, dok je za septembar najavljena “Plesna platforma Istanbul” (Danslab).
Početkom jula biće održano Međunarodno baletsko takmičenje.
Najavljen je i raznovrstan filmski program, kao i niz događaja i festivala u oblasti književnosti.
Posebni programi su posvećeni deci, ekologiji i promociji turizma.
Sajt Istanbula “evropske prestonice kulture” je www.en.istanbul2010.org
(SEEcult.org)
