G.Olujić: Više pisac, nego žena

Dobitnica NIN-ove nagrade za najbolji roman 2009. godine u Srbiji, Grozdana Olujić, tek je treća žena koja je dobila to književno priznanje u više od pola veka, posle Dubravke Ugrešić za "Forsiranje romana reke" (1988) i Svetlane Velmar Janković za "Bezdno" (1995). Ubrzo nakon saopštavanja odluke žirija, Grozdana Olujić se pojavila u redakciji nedeljnika “NIN”, navodeći da se njen nagrađeni roman “Glasovi u vetru” taložio 30 godina, te da je “prošle godine počeo sam sebe da piše”.

Dobitnica NIN-ove nagrade za najbolji roman 2009. godine u Srbiji, Grozdana Olujić, tek je treća žena koja je dobila to književno priznanje u više od pola veka, posle Dubravke Ugrešić za "Forsiranje romana reke" (1988) i Svetlane Velmar Janković za "Bezdno" (1995).

Ubrzo nakon saopštavanja odluke žirija, Grozdana Olujić se pojavila u redakciji nedeljnika “NIN”, navodeći da se njen nagrađeni roman “Glasovi u vetru” taložio 30 godina, te da je “prošle godine počeo sam sebe da piše”.

Prema njenim rečima, prvi put joj se desilo da joj roman “nameće svoj ritam, svoje junake, probleme...” “To je knjiga o sto godina života jedne porodice i jednog naroda... Bori se čovek da nađe svoje korene, da traga za svojim identitetom”, rekla je Grozdana Olujić, kojoj je NIN-ova nagrada dodeljena većinom glasova petočlanog žirija (3:2).

Dobitnica je izrazila posebno zadovoljstvo što je dobila NIN-ovu nagradu za knjigu objavljenu u jubilarnom, stotom kolu Srpske književne zadruge, koja je objavila i drugoplasirani roman “Ljetopis večnosti” Žarka Komanina.

Povodom činjenice da među dobitnicima NIN-ove nagrade, koja je do raspada bivše Jugoslavije dodeljivana piscima sa celog tog prostora, Grozdana Olujić rekla je da “ima žena koje dobro pišu”, ali da se ona “više oseća kao pisac, nego kao žena”.

Roman Grozdane Olujić dobio je tri glasa žirija, koji su činili Milan Vlajčić (predsednik), Aleksandar Ilić, Aleksandar Jovanović, Milo Lompar i Mladen Šukalo, dok je “Ljetopis večnosti” Komanina imao dva glasa.

To je četvrtu godinu zaredom da je ishod glasanja 3:2, što govori da su romani u najužem izboru izjednačeni, naveo je žiri, koji je ukupno razmotrio 133 naslova, a prošlogodišnju produkciju opisao je kao osrednju.

Prema navodima žirija, u romanu “Glasovi u vetru” Grozdane Olujić - kroz priču o srpskoj građanskoj porodici, “umetnički ubedljivo se pojavljuju važne tradicije evropskog romana: porodični roman, koji je bitno odredio umetnički lik književnosti i u 19. i 20. veku, i emigrantski roman, koji bitno obeležava važnu modernističku tradiciju, kako srpske, tako i svetske književnosti”.

Među delima Grozdane Olujić su i romani “Izlet u nebo” i “Glasam za ljubav”, a poznata je i po bajkama i bavi se prevođenjem.

Rođena 1934. godine u Erdeviku, diplomirala je i magistrirala na Grupi za engleski jezik i književnost na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, a počela je da piše još u srednjoškolskim danima.

Njene romani i bajke prevedene su na tridesetak jezika i objavljene u zemljama širom Evrope, kao i u Kini i SAD.

Dobitnica je Povelje za životno delo Udruženja književnika Srbije (2004), a počasni je građanin Osla i nosilac danskog viteškog ordena Daneborg za zasluge na polju književnosti.

Među piscima u širem izboru za najbolji roman 2009. bili su i Igor Marojević (Parter), Mirjana Đurđević (Kaja, Beograd i dobri Amerikanac), Goran Milašinović (Trougao, kvadrat), Slobodan Tišma (Quatro staggioni), Radivoj Šajtinac (Lyrik klinik), Predrag Crnković (Uvod u srpsku književnost sa južnoslovenskim književnostima) i Vuk Drašković, lider Srpskog pokreta obnove (Doktor Aron).

NIN-ova nagrada biće svečano uručena 22. januara na Velikoj sceni Narodnog pozorišta.

NIN-ova nagrada je od 1954. godine do raspada bivše Jugoslavije dodeljivana piscima sa celog tog prostora, a trostruki laureat bio je samo Oskar Davičo, dok su dvostruki bili Dobrica Ćosić i Živojin Pavlović. Nije dodeljena 1959. godine, kada je napravljen presedan radi navodnog stimulisanja kvaliteta. Bez nagrade tada je ostao Miodrag Bulatović sa romanom "Crveni petao leti prema nebu", koji je kasnije preveden na više od 20 jezika. NIN-ovu nagradu vratili su Danilo Kiš, nagrađen 1972. za "Peščanik", i Milisav Savić, koji je nagrađen 1991. za "Hleb i strah".

*U prilogu: spisak svih dobitnika NIN-ove nagrade (1954-2009)

(SEEcult.org)