Estetizacija politike
Umetnici Radenko Milak i Igor Bošnjak predstaviće se 2. marta u Umetničkom centru UBSM u Beogradu izložbom “Estetizacija politike” sa radovima koji problematizuju pitanja rata i zločina, političke demagogije i drugih fenomena društveno-političke stvarnosti Bosne i Hercegovine i ostalih zemalja u tranziciji u regionu.
Reč je o radovima predstavljenim na izložbi “Izloženosti” Spaport bijenala 2010. godine u Banjaluci, čije su kustoskinje bile Ivana Bago i Antonija Majača (Delve | Institut za trajanje, mjesto i varijable) iz Zagreba.
Milak se bavi spektakularizacijom i medijalizacijom zločina u seriji slika “A šta ste još videli?- Nisam mogao videti sve!”.
Odgovor na postavljeno pitanje reči su Rona Haviva, američkog fotoreportera čija je fotografija Arkanovog vojnika koji brutalno nogom udara ženu koja leži na trotoaru, na samom početku rata u Bjeljini, obišla svet i jedan je od najpoznatijih simbola medijskog posredovanja rata u BiH.
Prema navodima kustoskinja izložbe “Izloženosti” Ivane Bago i Antonije Majače, Milak preispituje na koji je način uopšte moguće dokumentovati i posredovati rat i zločin, te kako se medijski posredovanim prikazima manipuliše kao oružjem za nastavak rata drugim sredstvima između suprotstavljenih strana, jednoznačno i kolektivno redukovanih na uloge žrtve i zločinca, kroz radikalizovanu dihotomiju koja onemogućava istinski susret s ratnom traumom i ulogama i pozicijama svakog pojedinca u odnosu na nju.
Milakova serija slika, započeta u sklopu projekta “Izloženosti”, čin je opsesivnog ponavljanja istog motiva s fotografije Rona Haviva, kao svojevrsnog preispitivanja i nadilaženja rascepa između posredovanja zločina i traume putem masovnih medija i intimnog, ličnog doživljaja rata i pokušaja lične artikulacije njegovog značenja. Ona je nevidljiva u samim slikama kao krajnjem proizvodu rada, te čin suočavanja s ratnom traumom ostaje intimno i transformativno iskustvo samog autora, navele su Ivana Bago i Antonija Majača u katalogu “Spaporta 2010: Izloženosti”.
Bošnjak u središte rada “Čas anatomije” stavlja telo, odnosno leš.
Preuzimanjem Rembrantove slike “Čas anatomije” i referišući se na istoimeni polemički tekst Danila Kiša, Bošnjak kreira metaforu društveno-političke stvarnosti Bosne i Hercegovine.
Likovi dr.Tulpa i znatiželjnih posmatrača zamenjeni su likom Josipa Broza Tita i aktuelnih političkih lidera Bosne i Hercegovine i regije, koji, nagnuti nad mrtvo telo, izgovaraju dnevno-političke floskule u skladu sa ispraznim programima vlastitih stranki i pripadajućih etno-nacionalnih interesa, referišući se, između ostalog, na spremnost međunarodne zajednice da, kao i uvek, pripomogne na putu stabilizacije i pridruživanja.
Nasuprot programiranim natucanjima političkih elita, postavljen je anonimni leš - nemo, secirano telo koje istovremeno predstavlja živote onih koji su za te političke projekte žrtvovani u ratu, ali i svih koji su preživeli rat, da bi se danas svakodnevno nosili s vlastitim, jednako nemim i društveno-ekonomski obespravljenim i poniženim, golim životima, navele su Ivana Bago i Antonija Majača.
Izložba Milaka i Bošnjaka biće otvorena do 9. marta u Umetničkom centru Univerzitetske biblioteke “Svetozar Marković”.
Spaport bijenale 2010. održano je prošle jeseni u organizaciji Protoka - Centra za vizuelne komunikacije iz Banjaluke, kao drugo poglavlje dugoročnog projekta “Gde se sve tek treba dogoditi” (Where Everything Is Yet To Happen - WEIYTH), a pratili su ga i događaji u Sarajevu i Mostaru.
U izboru Ivane Bago i Antonije Majače, učestvovali su i Grupa Spomenik, Radna grupa Četiri lica Omarske, STEALTH.unlimited, Istraživački arhiv “Nogomet metafora života?” (Abart, Mostar), Lana Čmajčanin & Igor Grubić, Sandra Dukić & Boris Glamočanin, Flaka Haliti, Nicole Hewitt, Amel Ibrahimović, Margareta Kern, Renata Poljak, Vahida Ramujkić, Lala Raščić, Borut Šeparović, Goran Ferčec & ‘Generacija 91-95’ i Bojana Tamindžija.
Izložba “Izloženosti” je drugo poglavlje projekta WEIYTH, započetog izložbom "Možeš li govoriti o tome? - Da, mogu”, koja je otvorila prostor potencijalnosti, onog u kojem se uspostavlja mogućnost za govor, ali i odbijanje da se govori - pre svega postavljanjem pitanja: o čemu umetnost može, a zatim i mora, govoriti u kompleksnim političkim sredinama - u ovom slučaju na prostoru Republike Srpske, u Bosni i Hercegovini - a da pritom ne zadobije formu tek još jednog, “post/pre-emergency” bijenala?
Namera projekta je da subverzuje pogled na BiH i Balkan kao antitetičku periferiju Evrope i ne pristane na njihovu egzotizaciju kao simbola “prostora konflikta”.
Projekat su podržali Švajcarski program za kulturu na Zapadnom Balkanu, Fondacija Robert Bosch, Ministarstvo prosvete i kulture RS, Grad Banja Luka i Ministarstvo civilnih poslova BiH.
(SEEcult.org)
