Breda Beban u Novom Sadu
Izložba “Nazovimo to ljubav” (Let’s Call it Love) Brede Beban, koju je nedavno imala priliku da vidi beogradska publika kao dosad najsveobuhvatniji uvid u multimedijalni opus te velike umetnice iz njenog emigrantskog života u Velikoj Britaniji, biće otvorena 15. maja u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine (MSUV) u Novom Sadu, gradu u kojem je i rođena.
Izložba “Nazovimo to ljubav”, koju Kulturni centar Beograda i MSUV partnerski organizuju u saradnji sa Portalom za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org, obuhvata najvažnije video radove i filmove Brede Beban iz perioda od 1991. do 2012. godine, odnosno od odlaska iz ratom zahvaćene Jugoslavije do prerane smrti u Londonu.
Kao i nedavno u KCB-u, ukupno će biti predstavljeno 19 video radova, video instalacija i umetničkih filmova), uz dva fotografska projekta - ciklus “Arte vivo” (2008-2011) sa 13 fotografija u koloru i seriju “Ležim na krevetu čekajući da se njegovo srce zaustavi” (I lay on the bed waiting for his heart to stop beating), sa 36 fotografija u koloru, snimljenih od 1991. do 1997.
Breda Beban je bila likovna umetnica, sineasta i kustoškinja/kreativna producentkinja, čiji rad se bavi savremenim pojmovima subjektivnosti i emocija koje se javljaju na marginama velikih priča o geografiji, politici i ljubavi. Filmovi i fotografije Brede Beban, kako su istakle kustoskinje izložbe “Nazovimo to ljubav” Gordana Dobrić (KCB) i Svetlana Mladenov (MSUV), smatraju se jedinstvenim izrazom intimnosti, ranjivosti i autentičnosti.
Breda Bebam portret (Mijo Vesović)
Rođena u Novom Sadu u nekadašnjoj Jugoslaviji, Breda Beban je odrasla u Makedoniji i Hrvatskoj. Slikarstvo je studirala na Akademiji likovnih umetnosti u Zagrebu. Karijeru je započela kao slikarka i umetnica performansa, a prvu samostalnu izložbu slika imala je u Galeriji SKC u Beogradu ranih 80-ih.
Kao pripadnica generacije mladih protagonista slikarstva postmoderne na jugoslovenskim prostorima, više puta je gostovala u kultnoj emisiji “TV galerija” Dunje Blažević izvodeći u studiju performanse samostalno ili sa kolegama (jedan od onih koji se pamti bio je sa avangardnim De Stilom Markovićem), i promovisala na taj način TV performans kao novu formu video teatra. U Beogradu je imala još jednu samostalnu izložbu važnu za njenu jugoslovensku biografiju - u Salonu Muzeja savremene umetnosti 1987. godine, kada u prostor galerije, koji je definisan kao slikarski ambijent, sa platnima ogromnih dimenzija koja asociraju na zidove vizantijskog hrama, uvodi praksu scenskog nastupa, izvodeći jedan od svojih prvih javnih performansa. Godinu dana kasnije održana je mala retrospektiva video radova Brede Beban i Hrvoja Horvatića (1986-1988) u Akademskom filmskom centru Doma kulture Studentski grad.
Absence/Odsustvo
Breda Beban je Horvatića, kasnije svog životnog i umetničkog partnera, upoznala sredinom 80-ih, kada je i počela da radi na filmu, videu i fotografiji.
Nakon izbijanja rata u bivšoj Jugoslaviji 1991. godine, izbegli su zajedno i putovali od mesta do mesta da bi se konačno skrasili u Londonu, gde su nastavili da rade zajedno do iznenadne Horvatićeve smrti 1997. godine.
Nastao je muk uslovljen njenim dugim izostankom sa beogradske i srpske likovne scene (Absence/Odsustvo, rekla bi Breda u istoimenom radu). Život emigranta, bez doma, prijatelja, na ivici egzistencije, kao i česta menjanja mesta boravka - od Italije, preko Španske obale, do Južne Amerike i Argentine, Kanade i povratka u Evropu, odnosno Veliku Britaniju – doneli su nova životna iskustva, koja su postala provokativne teme za novu i drugačiju umetnost Brede Beban. U narednom periodu, kako su podsetile u uvodnom tekstu u katalogu kustoskinje izložbe, Breda Beban se odredila u novim medijima savremene vizuelne umetnosti (video, film i fotografija).
Breda Beban, Hod 3 stolice/Walk of Three Chairs (KCB, april, 2014, foto: SEECult.org)
Radeći samostalno i/ili u saradnji sa drugim umetnicima i sineastima, napravila je brojne radove koji su izlagani u najznačajnijim muzejima savremene umetnosti u Evropi i SAD.
U Britaniji je živela u Londonu i Šefildu, gde je predavala medijske umetnosti na Univerzitetu Šefild Halam.
Preminula je 2012. godine, ostavivši razne projekte nezavršenim.
Izložba je organizovana ljubaznošću zaostavštine umetnice i Kalfajan galerije (Atina-Solun), a podržali su je Ministarstvo kulture i informisanja Srbije, Pokrajinski sekretarijat za kulturu i javno informisanje Vojvodine, Grad Beograd - Sekretarijat za kulturu i Mčann Beograd.
Veliku zahvalnost za realizaciju tog zahtevnog projekta organizatori duguju porodici Brede Beban, Dubravki Kerubini (Cherubini) iz Trsta i Kalfajan galeriji, kustoskinji Đulijani Karbi i Komitetu za savremenu umetnost (Trieste Contemporanea) iz Trsta, kustosima Branku Frančeskiju (Franceschi) iz Zagreba i Mihi Colneru iz Ljubljane, te svim prijateljima Brede Beban iz Beograda i Londona.
Izložba će biti otvorena u MSUV do 15. juna, a potom će biti predstavljena i u Muzeju savremene umetnosti Republike Srpske u Banjaluci.
(SEEcult.org)
