Berlinski domino efekat

Političkim porukama lidera nekih od najvećih svetskih sila, simboličnim rušenjem oslikanih domina od stiropora, postavljenih na trasi nekadašnjeg simbola Hladnog rata, velikim vatrometom i raznovrsnim memorijalnim i umetničkim programima, u Berlinu je 9. novembra svečano obeležena 20-godišnjica pada Berlinskog zida, uz podsećanje na preostale zidove u svetu koje bi trebalo porušiti.

Političkim porukama lidera nekih od najvećih svetskih sila, simboličnim rušenjem oslikanih domina od stiropora, postavljenih na trasi nekadašnjeg simbola Hladnog rata, velikim vatrometom i raznovrsnim memorijalnim i umetničkim programima, u Berlinu je 9. novembra svečano obeležena 20-godišnjica pada Berlinskog zida, uz podsećanje na preostale zidove u svetu koje bi trebalo porušiti.

Dok je zid od stiropora srušen lako po domino efektu, koji su sa jedne strane pokrenuli bivši poljski predsednik i sindikalni lider Leh Valensa i nekadašnji mađarski premijer Mikloš Nemet, a sa druge zvaničnici Evropske unije i Evropskog parlamenta, rušenju Berlinskog zida prethodile su gotovo tri decenije hladnoratovskog nadmetanja Istoka i Zapada koje su odnele žrtve ne samo u podeljenom Berlinu, već i širom sveta.

Samo u pokušaju prelaska Berlinskog zida ubijeno je najmanje oko 150 državljana Istočne Nemačke, u kojoj je svojevremeno živela i današnja kancelarka Angela Merkel, radeći kao naučni istraživač.

Na hiljade Istočnih Nemaca, uprkos stražarima koji su imali naredjenje da pucaju na begunce, uspelo je ipak da se prebaci preko Berlinskog zida na zapad, zahvaljujući gotovo neverovatnoj mašti i hrabrosti, kopajući podzemne tunele, krijući se u automobilima...

Na 20-godišnjicu pada Berlinskog zida, Merkelova je izjavila, kako su preneli svetski mediji, da je njegovo rušenje bilo jedan od najlepših dana u novijoj nemačkoj istoriji koji je promenio živote mnogih, uključujući i nju samu.

U video poruci građanima, ona je poručila i da su nemačko i evropsko jedinstvo dve strane medalje, te da će to i ubuduće biti, jer Nemci nikada neće zaboraviti susedima i saveznicima da su im omogućili ujedinjenje.

Proslava jubileja pada Berlinskog zida počela je kod Brandenburške kapije koncertom Orkestra i Hora berlinske Državne opere, pod dirigentskim vođstvom Danijela Barenbojma, a mnogobrojni građani okupili su se i duž staze nekadašnjeg simbola podele Nemačke, uprkos prohladnom vremenu i kiši.

Memorijalu povodom 20 godina pada Berlinskog zida prisustvovali su i britanski premijer Gordon Braun, francuski predsednik Nikola Sarkozi i ruski Dmitri Medvedev, kao i državna sekretarka SAD Hilari Klinton, a američki predsednik Barak Obama obratio se video porukom.

Svečanosti su prisustvovali i nekadašnji nemački političari, koji su zaslužni za ujedinjenje zemlje, kao i nobelovci, intelektualci i javne ličnosti, te na hiljade turista koji su se sjatili tokom vikenda u Berlin. Među njima, doduše, malo ima onih za koje još važi vizni režim Evropske unije.

Uoči svečanosti, održane su tokom vikenda i demonstracije nekloliko stotina levičara, koji su bili protiv planirane proslave, a prema anketama pojedinih nemačkih medija, ima i onih koji bi želeli da se Berlinski zid ponovo podigne.

Izgradnja Berlinskog zida započeta je sredinom avgusta 1961. godine, kada su istočnonemačke vlasti shvatile da treba da spreče masovni odliv stanovništva ka kapitalističkom Zapadnom Berlinu.

Kada je srušen 9. novembra 1989. godine, Istočni Nemci prelazili su u zapadni deo grada u “trabantima”, na motociklima ili vozeći bicikle, a u prodavnicama i bankama dobijali su tadašnjih sto maraka na poklon, kao znak dobrodošlice. Proslava pada Berlinskog zida trajala je do 12. novembra, a procenjeno je da je više od tri miliona od ukupno 16,6 miliona Istočnih Nemaca prešlo tih dana u Zapadni Berlin.

Kao jedan od retkih simbola podeljenog grada i Hladnog rata preostao je Čekpoint Čarli, koji je pretvoren u muzej u Zapadnom Berlinu. Postdamer Plac, koji je bio “ničija zemlja” za vreme Hladnog rata, sada je jedan od najživljih gradskih kvartova.

Pad Berlinskog zida nagovešten je 9. novembra 1989. godine na uobičajenoj konferenciji za novinare istočnonemačkog Politbiroa, na kojoj je proglašeno da Istočni Nemci mogu odmah slobodno da putuju na Zapad. Iako istočnonemačke vlasti nisu mislile da će ih shvatiti bukvalno, događaji su ih pretekli već do ponoći.

Zvaničnik Politbiroa Ginter Šabovski, koji je to izjavio na istorijskoj konferenciji za štampu, kasnije je rekao u jednom intervjuu da je bio pomešao stvari i da to nije bila odluka, već samo nacrt, ali da je mislio da je već odobren.

Pad Berlinskog zida povukao je za sobom istorijske događaje u celoj Istočnoj Evropi, mada je doveo, prema nekim analitičarima, i nove podele i tenzije s kojima se i danas bori EU.

I dok su Evropa i ostatak zapadnog sveta videli u padu Berlinskog zida nezaustavljiv točak istorije, koji je doveo do unapređenja demokratije, Kina je sama sprovela 1989. godine revoluciju i uputila se u vode autoritarnog, lenjinističkog kapitalizma koji se sada pojavljuje kao glavni rival zapadnoj liberalnoj demokratiji.

(SEEcult.org)