20 godina posle Dvora, Srebrenice, Dejtona...
Sarajevo Film Festival organizovao je poseban program posvećen suočavanju s prošlošću na prostoru bivše Jugoslavije, povodom 20 godina od masakra u Srebrenici, operacije “Oluja” i Dejtonskog sporazuma.
Programom “1995-2015. Suočavanje s prošlošću”, 21. SFF osvrnuo se 16. avhusta na zverstva počinjena tokom balkanskih ratova 90-ih godina i ujedno odaje počast žrtvama.
Tim povodom prikazana su tri filma koja se bave regijom bivše Jugoslavije: “15 minuta – Masakr u Dvoru”, u režiji Georga Larsena i Kaspera Vedsmanda, “Glasovi Srebrenice” Nedima Lončarevića i “Diplomata”, u režiji Dejvida Holbruka, sina američkog diplomate Ričarda Holbruka, koji je ispregovarao Dejtonski mirovni sporazum.
Danski film “15 minuta - Masakr u Dvoru”, u koprodukciji sa Hrvatskom, govori o zločinu koji se dogodio 8. avgusta 1995. godine kada je grupa neidentifikovanih muškaraca hladnokrvno ubila devet osoba sa invaliditetom, Srba i Hrvata, na svega nekoliko metara od kampa danske vojske pri snagama UN u Dvoru u Hrvatskoj.
Danski vojnici u kampu Dannevirke dobili su zadatak od UN da nadziru primirje između Srba i Hrvata. Upotreba oružja bila im je dozvoljena isključivo u samoodbrani. U leto 1995. hrvatska vojska je prekršila primirje, te je oko 250.000 Srba bilo primorano da izbegne tokom vojne operacije “Oluja”. Kada je primirje prekršeno, danskim vojnicima naređeno je da ostanu u svom kampu, te da se ne mešaju u razmenu vatre. U tom trenutku je ključna odluka o eventualnoj intervenciji spala samo na jednog danskog oficira - izdati naredbu za paljbu ili slediti naredbu UN-a i ne mešati se. Film prati bivšeg komandira Kolda na njegovom putovanju natrag u Hrvatsku - na mesto gde je 20 godina ranije bio primoran da donese najvažniju odluku u svom životu. Na tom mestu suočava se sa svojom prošlošću, teškom odlukom, sa nekadašnjim komandirima zaraćenih strana i sa rodbinom žrtava. Primoran je da ponovo potraži odgovore na teška pitanja: da li je mogao zaustaviti masakr, da li je uopšte imao izbora, i da li je i on, zajedno sa danskim vojnicima i poginulim civilima, zapravo izneveren od UN?
Reditelj Georg Larsen, rođen 1968. godine, radi za Dansku državnu televiziju. Samouki je scenarista i reditelj dokumentarnih filmova u kojima se uglavnom bavi temom ratova i sukoba, uglavnom na Bliskom Istoku (Arapin dolazi u grad, 2008; Prelepi Bejrut, 2007).
Kasper Vedsmand završio je žurnalistiku 2010. godine i od tada radi kao istraživački novinar, a sa Larsenom je koreditelj filma o masakru u Dvoru.
Francuski film “Glasovi Srebrenice” Nedima Lončarevića intimna je i dirljiva priča o preživelima iz Srebrenice, a problematizuje razloge očiglednog ignorisanja međunarodne zajednice koje je na kraju dovelo do onoga što je kasnije označeno kao čin genocida.
Lončarević živi i radi u Francuskoj, a započeo je karijeru kao novinar u Jugoslaviji, gde je uređivao dokumentarni časopis “Crno na bijelo” više od deset godina pre nego što je postao glavni urednik na Televiziji Sarajevo pred sam početak rata. Režirao je nekoliko nagrađivanih dokumentaraca, uključujući “Tunel” i “Sarajevski atentat”.
Američki dokumentarni film “Diplomata” Dejvida Holbruka posvećen je rediteljevom ocu Ričardu Holbruku, čija je karijera obuhvatila pola veka američke spoljne politike.
Dokumentarac prikazuje događaje iza scene sveta visoke diplomatije u kojem se u brojnim zemljama, uključujući Vijetnam, BiH, Afganistan i Kosovo, pokreće mir i završavaju ratovi. Kroz intervjue sa impresivnim brojem svetskih lidera, mlađi Holbruj pokušava da pomiri očev privatni i profesionalni imidž, kreirajući nežan portret očinstva, ambicije i moći potrebne da se promeni tok stvari u raznim krajevima sveta. Film uključuje intervjue sa bivšom američkom državnom sekretarkom Hilari Klinton, američkim državnim sekretarom Džonom Kerijem, bivšim američkim državnim sekretarima Madlen Olbrajt i Henrijem Kisindžerom, bivšim predsednikom Bilom Klintonom, potpredsednikom Alom Gorom…
U filmu se pojavljuju i novinarka CNN-a Kristijan Amanpur, bivši generalni sekretar UN Kofi Anan, sadašnji član Predsedništva BiH Bakir Izetbegović…
Reditelj Dejvid Holbruk autor je i dokumentarnih filmova “Čvrst kao stena” (2007), “Čudaci kao ja”, “Vreme za novog Boga” i “Redvud raste u Bruklinu”, koji su deo njegovog nezavršenog serijala “Originalni mislioci”, te TV filma “Duša ozdravljena” (2003). Pre nego što je počeo da se bavi filmom radio je kao producent dugih priloga za više TV stanica (The Today Show, CBS, CNN), a njegova produkcijska kompanija Giraffe Partners trenutno priprema nekoliko narativnih igranih filmova i više dokumentaraca.
(SEEcult.org)
