Organizatori FEST-a zadovoljni
Organizatori 38. FEST-a izrazili su zadovoljstvo proteklim izdanjem beogradskog međunarodnog festivala, a posebno velikim interesovanjem publike koja je kupila 90.000 ulaznica, uprkos tome što nije bilo velikih zvezda i što je i broj filmova bio manji nego proteklih godina.
Organizatori 38. FEST-a izrazili su zadovoljstvo proteklim izdanjem beogradskog međunarodnog festivala, a posebno velikim interesovanjem publike koja je kupila 90.000 ulaznica, uprkos tome što nije bilo velikih zvezda i što je i broj filmova bio manji nego proteklih godina.
Umetnički direktor i selektor 38. FEST-a Miroljub Vučković, koji je za ovogodišnji program izabrao 64 filma iz tridesetak zemalja, izrazio je na završnoj konferenciji za novinare i zadovoljstvo što su nagrade pripale autorima koji su bili i gosti 38. FEST-a - hrvatskom reditelju Branku Šmitu (Schmidt) za film “Metastaze”, proglašen najboljim u takmičarskom programu “Evropa van Evrope”, izraelskom reditelju Samuelu Maozu, čiji je film “Liban” dobio nagradu FIPRESCI Srbija, te Haim Tabakman, koji je dobio nagradu “Nebojša Đukelić” Udruženja novinara i filmskih kritičara za film “Širom otvorenih očiju” o homoseksualizmu u ortodoksnoj jevrejskoj zajednici.
Prema rečima Vučkovića, broj gledalaca po filmu praktično je povećan ove godine, budući da je broj filmova, a i bioskopskih sala, bio manji nego proteklih godina.
Ove godine bilo je 230 projekcija u Sava centru, DKC-u i Muzeju Jugoslovenske kinoteke, pri čemu je uoči početka FEST-a već bilo prodato oko 60.000 ulaznica.
Prošle godine je takođe saopšteno da je prodato ukupno 90.000 ulaznica, a 70 filmova imalo je oko 270 projekcija.
Predsednik Odbora 38. FEST-a Darijan Mihajlović, koji je i član Gradskog veća za kulturu, istakao je da je FEST pokazao i ove godine da je, posle Sajma knjiga u Beogradu, najposećenija među 11 gradskih manifestacija.
Organizatori FEST-a već su najavili da će 39. izdanje beogradskog filmskog festivala otvoriti britanski glumac i novopečeni reditelj Ralf Fajns, koji je bio gost i prošle godine, a boravi i ovih dana u Beogradu povodom početka snimanja filma “Koriolan” prema istoimenom Šekspirovom delu.
Fajns se nezvanično pojavio i ove godine na FEST-u, a između ostalog, odgledao je sa novinarima Maozev film “Liban”, koji je pobedio prošle godine u Veneciji.
Prošle godine Fajns je otvorio beogradski filmski festival filmom “Čitač” Stivena Daldrija, a od tada je nekoliko puta već boravio u Beogradu povodom snimanja filma “Koriolan”. Fajns je rekao prošle godine da je odlučio da snima taj film u Beogradu iz finansijskih razloga, budući da je produkcija jeftinija, ali i zato što su lokacije zanimljiva kombinacija habsburške, komunističke arhitekture i novogradnje.
“To je idealan ambijent da prikažem svet koji želim”, rekao je Fajns, koji je dobio za vreme 37. FEST-a i najveće priznanje Jugoslovenske kinoteke - Zlatni pečat, kao i poljski reditelj Ježi Skolimovski.
Ove godine je zbog finansijske krize otkazan industrijski segment FEST-a - B2B, a početak festivala obeležen je i nedolaskom ruskog reditelja Alekseja Balabanova, čijim je filmom “Morfijum” 38. FEST počeo 19. februara u Sava centru.
Balabanov je, prema rečima direktora Direkcije FEST-a Miloša Paramentića, otkazao dolazak u Beograd dva dana pre početka festivala, uz obrazloženje da ima veliki problem sa izborom glumaca za novi film koji radi.
Film “Morfijum”, koji je Balabanov snimio prema autobiografskoj priči slavnog ruskog pisca Mihaila Bulgakova, otkupljen je za FEST još u oktobru prošle godine i, prema rečima organizatora, sve je bilo na vreme dogovoreno i u vezi sa dolaskom reditelja.
Umesto Balabanova, FEST je otvorio popularni srpski glumac, reditelj i producent Ljubiša Smoki Samardžić, koji je i član festivalskog Odbora.
Od ranije najavljenih gostiju nije se pojavio ni Karen Šahnazarov, reditelj provokativne verzije pesimistične Čehovljeve pripovetke “Paviljon 6”.
Film Šahnazarova, proglašen najboljim prošle godine u Rusiji, predstavio je u završnici FEST-a filmski kritičar Sergej Lavrentijev, koji se obratio novinarima na ruskom, navodeći da tako namerno govori, “ne zato što je to seksi, već zato što tako odaje počast ruskoj književnosti”.
Zbog finansijske krize, prvobitno planirani budžet FEST-a smanjen je sa 50 na 35 miliona dinara, a u završnici festivala najavljeno je da će i Ministarstvo kulture uplatiti “skromna sredstva”, kao pokrovitelj te gradske manifestacije.
FEST je obeležio ove godine i 40-godišnjicu od osnivanja, pre svega programom “Otvarajući šampanjce” u Muzeju Jugoslovenske kinoteke, koji je obuhvatio filmove kojima je beogradski festival otvaran od 1971. godine, počev od “Meša” Roberta Altmana.
Od tada su gosti FEST-a bili i velikani kao što su Frensis Ford Kopola, Federiko Felini, Miloš Forman, Marčelo Mastrojani, Mišel Pikoli, Piter Fonda, Liv Ulman, Denis Hoper, Piter Justinov, Robert de Niro, Harvi Kajtel, Nikita Mihalkov...
Proteklih godina gostovali su nemački reditelj Vim Venders, američki Bob Rafelson i prošle godine Fajns i Ježi Skolimovski.
Najveća zvezda 38. FEST-a bio je izraelski reditelj Maoz, koji je rekao da je film “Liban” snimio da bi “ogolio rat” i oslobodi ga klišea i vojničkog heroizma koji uporno propagiraju američki ratni filmovi, a zasnovao ga je na ličnom iskustvu iz prvog libanskog rata 1982.
Među gostima je bio i direktor Izraelskog filmskog fonda Kartiel Šori, koji je održao i svojevrsno predavanje u Filmskom centru Srbije, a pričao je o usponu izraelske kinematografije koja je pre desetak godina bila na dnu. Ujedno, poručio je da nema recept za uspeh.
Gošća FEST-a bila je i glumica Mišel Veli (Michele Valley), koja igra u grčkom filmu “Očnjak” Jorgosa Lantimosa (Yorgos Lanthimos), zatim režiser Pajman Hagani (Payman Haghani), koji je predstavio debitantski film “Čovek koji je pojeo svoje trešnje” (Iran), kao i režiser Saša Hajduković iz Banjaluke, koji je perdstavio “32. decembar” sa glumcima Nikolinom Đorđević i Slobodanom Perišićem.
Iz regiona su, osim Šmita i ekipe njegovog pobedničkog filma “Metastaze”, koji je koprodukcija sa BiH i Srbijom, gostovali u završnici FEST-a i hrvatski reditelj Nikša Sviličić, autor filma “Verujem u anđele”, koji kroz priču o poštaru koji čita tuđa pisma na malom, izolovanom i pitoresknom hrvatskom ostrvu, problematizuje pitanje istine uopšte.
Među gostima FEST-a bili su i Ksaver Žulavski (Xawery Zulawski) i Jacek Samojlovič (Samojlowicz), režiser i producent filma “Poljsko-ruski rat”, te Hatim Ali (Hatem), koji je predstavio debitantski sirijski film “Duga noć”, kao i albanski reditelj Artan Minaroli (Minarolli), čiji je film “Živ” o fenomenu krvne osvete i ukorenjenosti tradicije u živote današnjih ljudi prikazan u takmičarskom programu “Evropa van Evrope”.
Predstavili su se i domaći režiseri Žarko Dragojević (Na granici), Srđan Knežević (Centar za pranje filmova) i Aleksandar Janković (Flešbek), autori jedina tri domaća filma u programu 38. FEST-a. Kneževićev film zapravo je više sirov materijal od kojeg bi se mogao napraviti dokumentarni film o sprskoj kinematografiji poslednjih desetak godina, a sadrži niz optužbi o malverzacijama u toj oblasti, ali bez odgovora bilo koga sa druge strane - na teme koje su uglavnom već i obrađivane u medijima.
Ovogodišnji FEST protekao je i bez okruglog stola o filmu u regionu, koji je započet prošle godine na inicijativu čuvenog srpskog reditelja Slobodana Šijana, a bio je posvećen rediteljkama u jugoistočnoj Evropi. Umesto novog okruglog stola, predstavljena je publikacija proizašla iz prošlogodišnje rasprave.
Šijan je na promociji, posebno ukazujući na neodgovarajući status rediteljki u Srbiji, predložio Ministarstvu kulture da upravo nekoj filmskoj autorki odobri sredstva koja su u Nacrtu Zakona o kinematografiji predviđena za podršku domaćem filmu van konkursa.
Na 38. FEST-u predstavljena je i knjiga “Boško Tokin - novinar i književnik” koju je prof. dr Marko Babac posvetio svestranom Tokinu, pioniru filmske kritike na ovim prostorima, pa i šire.
Održana je i promocija Zbornika o Aleksandru Saši Petroviću.
Program 38. FEST-a, održan pod sloganom “Ohrabruje”, podeljen je bio u šest celina, a među filmovima u popularnom programu “Horizonti” bio je i novi film Romana Polanskog “Pisac iz senke”, koji je svetsku premijeru imao na nedavnom 60. Berlinalu i za koji je slavni reditelj, koji je u kućnom pritvoru u Švajcarskoj, dobio Srebrnog medveda za režiju.
Iz programa jubilarnog Berlinala prikazan je i film “Zatvoreno ostrvo” Martina Skorsezea.
Distributeri su obezbedili za FEST trećinu filmova, koji su uskoro najavljeni u bioskopima.
Sajt FEST-a je www.fest.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
