Remek dela Dobrovića u GPD
Delimično obnovljena Galerija-Legat Petra Dobrovića u Beogradu ponovo je otvorila vrata, posle višegodišnje pauze, predstavljajući najreprezentativnija dela iz opusa tog umetnika, jednog od glavnih protagonista srpskog modernizma, čime obeležava i 120 godina od njegovog rođenja. Izložba “Remek dela Petra Dobrovića”, otvorena od 23. novembra, sastoji se od 27 slika, ulja na platnu iz različitih perioda stilskog razvoja Dobrovića (1890-1942), a autorka koncepcije te postavke je Žana Gvozdenović, kustoskinja GPD.
Delimično obnovljena Galerija-Legat Petra Dobrovića u Beogradu ponovo je otvorila vrata, posle višegodišnje pauze, predstavljajući najreprezentativnija dela iz opusa tog umetnika, jednog od glavnih protagonista srpskog modernizma, čime obeležava i 120 godina od njegovog rođenja.
Izložba “Remek dela Petra Dobrovića”, otvorena od 23. novembra, sastoji se od 27 slika, ulja na platnu iz različitih perioda stilskog razvoja Dobrovića (1890-1942), a autorka koncepcije te postavke je Žana Gvozdenović, kustoskinja GPD.
Dobrovićev rad, prema najavi Muzeja savremene umetnosti u Beogradu (MSUB), biće predstavljan i godišnjim, tematskim izložbama.
Galerija Petra Dobrovića otvorena je 5. juna 1974. godine, a njen osnivač je Grad Beograd, koji ju je predao na stručno staranje MSUB-u.
Osnivački Fond GPD čini zbirka koju je umetnikova porodica (supruga Olga Dobrović i sin Đorđe Dobrović) poklonila Beogradu.
Prvi fond galerije, sastavljen je od 124 originalna umetnička dela Dobrovića, od čega su 64 slike - ulja na platnu, uz dela na papiru (po pet tempera, akvarela i pastela) i 45 crteža.
U depou Galerije čuvaju se danas i ostala dela iz porodičnog vlasništva, koja je umetnikov sin testamentom ostavio Beogradu 2002. Osim umetničkih dela, GPD čini i detaljna, obuhvatna dokumentacija Petra Dobrovića, koju je decenijama, posvećeno i stručno obrađivala njegova supruga.
GPD je stoga nezaobilazno mesto ne samo za posmatranje i uživanje, već i za sistematsko proučavanje opusa Dobrovića, jednog od glavnih protagonista srpskog modernizma, ekspresivnog koloriste i “paradigme nedovršenog projekta modernističke avanture”.
Reč je o glavnim Dobrovićevim delima, brojnim portretima intelektualaca, hedonističkim portretima u pleneru, žena, prijatelja, značajnih i malih ljudi, zatim inspirativnim, osunčanim predelima iz Dalmacije, veduta Venecije i Dubrovnika, pejzaža, mrtvih priroda, koji formiraju “specifičnu ikonografiju Dobrovićevog utopijskog hedonizma”.
MSUB je 1989. godine objavio monografiju prvog fundusa GPD.
Rođen u Pečuju 1890. godine, u obrazovanoj porodici srpskog trgovca, Dobrović je studirao na Likovnoj akademiji u Budimpešti, a prvi put je izlagao 1911. u Nacionalnom salonu.
Od 1912. do 1914. prvi put je boravio u Parizu, a pod uticajem sezanizma i kubizma, stvorio je seriju kubističkih i sezanističkih crteža.
Vratio se potom u Pečuj i boravio u likovnoj koloniji u Kečkemetu, a od 1915. do 1918. slikao je i u Budimpešti, okrećući se renesansnim uzorima, velikim majstorima.
Učestvovao je 1918. u pobuni Šestog pešadijskog puka u Pečuju, gde je i uhapšen. Za vreme kapitulacije Austrougarske i mađarske bune Bele Kuna uspeo je da pobegne i stigne u Novi Sad.
Između 1919. i 1926. teoretski je formulisao težnju ka “monumentalnoj umetnosti XX veka”, a protiv “efemernog i eventualnog oblika”. Sa Jobom, Bijelićem, Konjovićem i Šumanovićem, bio je tipičan predstavnik III “konstruktivne”, “sintetičke” decenije u srpskom slikarstvu.
Učestvovao je 1919. na Izložbi grupe jugoslovenskih umetnika u Parizu, čime se odvaja od mađarskog likovnog miljea i pridružuje jugoslovenskom kulturnom prostoru. Iste godine imao je i prvu samostalnu izložbu u Jugoslaviji.
Početkom 20-ih godina boravio je u Firenci, a pod uticajem Mikelanđelovih skulptura, Dobrovićeve forme postaju klasičnije i monumentalnije.
Po povratku u Pečuj, bio je predsednik kratkotrajne (osam dana) Baranjske srpsko-mađarske republike. Osuđen je na smrt “u odsustvu”.
Nastanio se potom u Beogradu, a od 1927. do 1930. boravio je sa prekidima u Parizu, pokušavajući da pomiri sezanizam i stilski tradicionalizam sa uticajima Van Goga i Matisa, klasično sa baroknim, ton sa čistom bojom... Pisao je likovne kritike na nemačkom za “Pariser Deutsće Zeitung”.
Sa Konjovićem je proveo leto sa Konjovićem na Azurnoj obali, gde nastaje preokret. Dobrović potom putuje u Mline i na Lopud, stvarajući ciklus čiste boje i “plamsave arabeske”.
Učestvuje u osnivanju grupe Oblik.
Treći i glavni period njegovog stvaralaštva, od 1931. do 1941. godine, bio je koloristički i ekspresionistički (čista boja i nagalešen gest, hedonizam kao životni stav, a modernizam kao umetničko opredeljenje). Početkom te decenije Dobrović je boravio u Holandiji, studirao Rembranta, slikao gradske predele .., a 1932. izlagao je u Pragu sa bratom, arhitektom Nikolom Dobrovićem. Potom je slikao na moru, na Fruškoj Gori...
Bio je i saradnik časopisa “Danas” u redakciji Miroslava Krleže i Milana Bogdanovića (1934), a na Kolarčevom narodnom univerzitetu u Beogradu osnovao je i vodio večernji kurs figurativnog crtanja. Profesor na Umetničkoj akademiji u Beogradu postao je 1937.
Izlagao je na 21. Bijenalu u Veneciji 1938. godine, a 1940. poslednji put je boravio na Hvaru, slikajući “Konavljane”, “Pejsaže sa Hvara”, “Starog Bepa”, “Karanfile”...
Posle bombardovanja Beograda 1941. godine, povukao se u Grocku, slikajući mirne, gotovo impresionističke pejzaže.
Preminuo je 1942. u Beogradu.
Galerija - Legat Petra Dobrovića nalazi se u Ulici kralja Petra 36/IV, a otvorena je petkom i vikendom od 10 do 17 časova, uz besplatan ulaz.
*Petar Dobrović, Stara ruševina u Mlinima, 1931.
(SEEcult.org)
