Vazareli u MSUV, pa u Srbiji
Reprezentativna putujuća izložba grafika i objekata Viktora Vazarelija (1906-1997), teoretičara i najinventivnijeg praktičara op-arta, biće otvorena 22. januara u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine (MSUV) u Novom Sadu, uz raznovrstan prateći program a potom će gostovati i u Beogradu, Subotici, Vršcu, Zrenjaninu i drugim gradovima u Srbiji.
Mađarska ambasada odlučila je da organizuje tu veliku putujuću izložbu povodom proglašenja Pečuja, rodnog grada Vazarelija, za jednu od tri “evropske prestonice kulture” 2010. godine.
Izložba obuhvata 140 originalnih grafika i 20 objekata Vazarelija iz privatne kolekcije Tibora Čepeija (Csepei) iz Budimpešte, a otvoriće je mađarski ambasador u Beogradu Imre Varga, koji će uručiti i nagrade za najuspešnije studentske radove pristigle na konkurs “U dijalogu sa Vazarelijem”.
Mađarska ambasada nagrađuje dva najbolja rada putovanjem u Pečuj, a izložba studenata biće otvorena do 21. februara u MSUV, u okviru pratećeg programa koji obuhvata i edukativnu radionicu “Kaleidoskop” od 15. do 20. februara, u organizaciji Centra za likovno vaspitanje dece i omladine Vojvodine, kao i filmski program od 16. do 22. februara - Dane mađarskog filma, koji ce predstaviti izbor najuspešnijih mađarskih filmova nastalih u proteklih pet godina.
Teoretičar i najinventivniji praktičar op-arta, važnog pravca u umetnosti 20. veka, poznatog kao optička umetnost, Vazareli je rođen u Pečuju, a nakon završenih studija u Budimpešti, upisao je Akademiju Muheli, poznatu i kao budimpeštanski Bauhaus.
Tamo se upoznao sa tadašnjim istraživanjima na polju boje i optike koja su sprovodili Johanes lten ili Jozef Albers, kao i konstruktivisti Maljevič i Kandinski.
Posle prve samostalne izložbe u Budimpešti preselio se u Pariz 1930. i posvetio analizi grafike, kao i eksperimentima zasnovanim na interakciji oblika i boje u stvaranju iluzije pokreta i trodimenzionalnih prostora.
Jedan od njegovih najpoznatijih radova iz 30-ih godina 20. veka, “Zebra”, smatra se najranijim primerom op-arta, a sastoji se od zakrivljenih crnih i belih pruga koje stvaraju specifičnu iluziju dubine.
Vazareli je stvarao i multidimenzionalna umetnička dela u kojima se suprotstavljaju slojevi paterna kroz apstraktne i figurativne forme.
Njegova prva pariska izložba održana je 1944. u Galeriji Denise Rene, u čijem je osnivanju i sam učestvovao. U to vreme bio je prepoznat kao predvodnik grupe autora koji su bili okupljeni oko te galerije.
Tokom 50-ih godina napisao je nekoliko manifesta na temu upotrebe optičkih fenomena u umetničkom kontekstu. Jedan od njegovih najvećih projekata je zdanje Fondacije Vazareli za koju je sačinio kompletan arhitektonski projekat, kao i optičke skulpture, ostavljajući iza sebe monumentalnu demonstraciju ideja i estetike.
Njegove inovacije u domenu boje i optičkih iluzija postale su tokom 60-ih i 70-ih deo popularne kulture i izvršile snažan uticaj na savremene umetnike, industrijske i grafičke dizajnere, arhitekte, modne kreatore i mnoge druge stvaraoce, a njegov rad delom je predsatavljen i na beogradskom festivalu Dis-patch 2009. godine.
Vazareli je želeo da promeni pogled na svet, kao i da odnos umetnosti i društva u celini učini otvorenijim i koherentnijim. Nastojao je da njegova umetnička dela postanu dostupna svima uz moto “Umetnost za sve”.
Vazarelijeva izložba, čije su kustoškinje Svetlana Mladenov i Sanja Kojić Mladenov, biće otvorena u MSUV do 21. februara.
Sajt MSUV je www.msuv.org, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
